مشروعیت‌زدایی از خشونت

کمال حسینی

روایت اول
چند روز پیش در جایی و به دنبال کشته‌شدن ۱۱ نفر از نیروهای نظامی در منطقه مریوان و متعاقب آن ۴ تن در نقده، به یکی از هواداران پروپاقرص احزاب کردی که تحرکات پیش‌مرگ‌ها را در ماه‌های اخیر توجیه و به‌نوعی مشروعیت می‌بخشید، گفتم : از اول استراتژی مشی مسلحانه به بهانه دفاع مشروع به نفع هیچ‌کسی نبود و در حال‌حاضر هم مشروعیت‌دهی به مبارزه مسلحانه به‌ویژه در شرایط نابسامان اجتماعی و اقتصادی امروز مردم و حتی نابرابر نظامی شما، منطقی و ‌هوشمندانه نیست. به همین سبب با گذشت چهار دهه از این سرشاخ شدن، هزینه‌ها با فایده‌‌ی کارتان هم‌سنگ نیست. یادآور شدم مجموعه‌ی این اقدامات ریشه‌ی درخت کین و دشمنی را در این سال‌ها میان شما و مرکز محکم‌تر و پرشاخ و برگ‌تر کرده و عواقب زیانبار و خانمان‌سوز آن تا قرن‌ها بر روان همه و نسل‌های بعدی می‌ماند و همچنان خشونتِ کور می‌آفریند. چونکه ضرر و زیان آن محاسبه نمی‌شود و غیرقابل جبران است.

روایت دوم
امروز هم باید به سپاه پاسداران و زعمای آنها بگویم، زانیار و لقمان و رامین را اعدام کردید، مقر احزاب کردی را بمباران کردید، به خواست این مردم وقعی ننهادید و به فاصله‌ی طلوع آفتاب تا اذان ظهر، از «رجایی‌شهر» تا «کوی سنجاق» خانواده‌های زیادی را داغدار کردید، آیا مسئله کُرد حل شد؟ آیا طومار مخالفانتان پیچیده شد؟ آیا بر بحران‌های داخل و خارج فایق آمدید؟ نه! آتش خشم و نفرت را شعله‌ور کردید، کوره‌راه خشونت‌ورزی و انتقام را هموار کردید! هر آینه برای وضع ملک و ملت عرق شرم باید ریخت. به‌درستی اقتدار یک حکومت، به زانو درآوردن ضعفا و اقلیت‌ها نیست، به صدر نشاندن آنهاست. این چه اتاق فکری است که جز شکنجه و سرکوب و فرار و جدایی و مرگ، نسخه‌ای برای دردمندان این سرزمین نمی‌پیچد؟ چه باید کرد؟

چه باید کرد
پرهیز از تندروی و مشروعیت‌زدایی از هرگونه مشی خشونت‌طلبانه از طرف هرکس یا گروهی نیاز به بازسازی و بازپروری باورها دارد، به خاطر رسیدن به حقوق انسانی‌ نباید حقوق دیگری را زیر پا گذاشت. این به معنی محافظه‌کاری، سازش‌کاری و یا خودباختگی نیست. می‌توان بر آرمان‌ آزادی‌خواهی، حقوق‌بشری و دموکراسی‌خواهی‌ام مصمم  بود اما به‌دور از خشونت‌ورزی و بی‌تندی با دنیای پیرامون. به قول فردوسی:
ترا زین جهان شادمانی بس است
کجا رنج تو بهر دیگر کس است…

بهتر است ما (جامعه مدنی) به جای افراط و تفریط و طرفداری از حامیان چنین حرکت‌هایی با هر شناسنامه‌ای به راهکارهای دیگری که خیر عمومی در آن باشد، فکر کنیم. مسلم است که حکومت بیشتر از احزاب و گروه‌ها در برابر شهروندان مسئولیت دارد و باید حافظ جان و مال آنان باشد حتی مخالفانش. اما برای کاهش خشونت در همه ابعاد آن، ما نیز تکالیفی داریم.

شرط دیدن
فراموش نکنیم هرگاه برای رسیدن به هدف، در تعیین راهبرد و اجرای آن، به خشونت تقدس بخشیدیم، در برابر درک حضور دیگری و دیدن او و به رسمیت شناختن باورهای متفاوت او چنان کور می‌شویم که همه درهای تعامل با او را بسته تصور می‌کنیم. در چنین شرایطی ناگزیر برای تسلیم و اطاعت‌پذیری به خشونت علیه دیگری روی می‌آوریم. و گاهی پای از این فراتر نهاده، راه‌های در رو و نفس کشیدن را نیز بر روی او می‌بندیم. و اگر بر حسب اتفاقی جایمان عوض شود این چرخه معیوب خشونت مدام تکرار می‌شود تنها جای ما و دیگری تغییر کرده است. بنابراین برای برون‌رفت از این بن‌بست بایستی چشم دیدن دیگری را داشته باشیم. شرط دیدن چیست؟ به رسمیت شناختن حضور دیگری.
تنها در این صورت می‌شود گزینه گفتگو و مذاکره را پیش برد و بر روی غیرممکن‌ها در آرامش به توافق برد-برد دست پیدا کرد.

تلگرام
توییتر
فیس بوک
واتزاپ

7 پاسخ

  1. تعامل و گفتگو زمانی نتیجه بخش است که طرفین بر اساس عقل و منطق با هم گفتگو کنند ، وقتی یک طرف تکیه اش تنها بر روایات است و تنها خود را صالح و مجاز به دریافت مفهوم روایات میداند از گفتگو چه حاصل میشود ؟!
    جوادی آملی که در بین این جماعت بهره ای از عقل ، البته عقل دینی ، برده است به تاریخ هم از منظر روایات مینگرد !!

  2. باید واقعیت را قبول کرد که طی سالها به مردم کرد ظلم شده و این موضوع همراه با فرهنگ عام عقب مانده مثل بقیه نقاط ایران باعث شده که فکر انتقام گیری رشد شدیدی داشته باشد حتی با قبول این واقعیت که در موقعیت ضعیفی باشند. باید پذیرفت که در این شرایط بهترین اقدام تلاش از راه مسالمت جویانه است. هرگونه اقدام خشن نتایج تلافی جویی شدید ببار می اورد. بدون اینکه امیدی برای به نتیجه مطلوب رسیدن. روش مسالمت جویانه بخصوص اگر باهمراه شدن مردم باشد بهتر جواب می دهد. ولی در این راه صبوری نیاز است و تحمل ناملایمات طرف عقب مانده مقابل.

  3. رهبران کوردها چه در ایران و چه در ترکیه و عراق احتمالا بخاطر گرفتن امتیازات بیشتر از اسراییل و دولت ترامپ حاضر نخواهند شد که به خشونت علیه مرزبانان ایرانی ( بخوانید حکومت اسلامی) متوسل نشوند

  4. جالب بود ولی ای کاش از آن سوی هم چین صدای شنیده شود تا باب گفت و گویی گشوده شود که نفی خشونت از دو طرف را نفی کند و بر حقوق انسان به سبب انسان بودن تاکید کند.

  5. ای مردمان خداوند
    از مرد- زنی پراکند
    جمله تانرا در زمین
    بقوم و شعب همچنین
    تا بشناسید همدیگر
    بذر وفاق برزیگر
    بزرگوار همانست
    کاینها را بپا بست
    الله بود چو دانا
    از ما خواهد همانا

  6. عالی بود!؟
    اینکه درسالهایی دور یکی ازاینهادختربچه ای راکشته باشد
    ومابرادرقاتل او رادردرگیری بدام انداخته باشیم
    سالها نگهش داریم
    بتدریج یارانی ازاورابخاطرحرکات ایزایی رهایی طلبانه”زندانیانشان”دشت کنیم ودرجواب حرکت منفعلانه جدیدشان
    ماءمن آنهادرآنسوی مرزهارابگلوله ببندیم
    واسیران دراختیارمان را هم بجای جذب دراین سالیان اعدام کنیم
    هم وجهه داخلی خوددرابا انتقام ازیک طایفه بتلافی خطای بک فرد
    وهم وجهه منطقه ای مان درتعرض بخاک همسایه
    وهم ادعای صلح طلبی توام باحکمت بین المللی مان راخدشه دارکرده ایم!

دیدگاه‌ها بسته‌اند.

چهره‌ی مچاله‌شده از گریه و لابه‌ی بسیارِ او، بِرندی شده بود. بر بالای هر منبری که می‌رفت، در جمعِ هر جماعتی که می‌رفت؛ اشک‌اش دمِ مشکش بود. چشمِ جوانان مؤمن و انقلابی را خوب گرفته

ادامه »

سالها پیش که رهبر جمهوری اسلامی در بزنگاه انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ جنجال سند آموزشی ۲۰۳۰ را به‌پا کرد در مطلبی با عنوان «اصولگرایان

ادامه »

توی یک عالم دیگری سیر می‌کرد. در عوالمی که به واقعیت راه نداشت. تک‌تک جمله‌هایی که بیان می‌کرد و سفارش‌هایی

ادامه »