اندیشه مهمان

تفکرشناسی از«حلقه کیان» تا«حلقه نیاوران»

آرمان- احسان انصاری: «حلقه نیاوران»؛ این نامی است که برخی از تحلیلگران سیاسی روی هسته اولیه شکل‌گیری دولت حسن روحانی گذاشته‌اند و معتقدند ریشه دولت روحانی در تفکرات تکنوکرات‌های نیاوران نشینی شکل گرفت که دارای مشی لیبرالیستی در اقتصاد و

وحی حق؛ در نقد تئوری رؤیای رسولانه

نه نجوم است و نه رمل است و نه خواب وحـی حـق، و الله أعلـم بالصّـواب (مولوی) پیشگفتار   چندی­ است که آقای دکتر عبدالکریم سروش تئوری تازه­ای درباره­ی «وحی نبوی» مطرح ساخته و آن را «رؤیای رسولانه» نامیده است. صاحب

بحران‌های پیاپی در ساختار اجتماعی ایران

اعتماد-مولود حاجی‌زاده: مسدود بودن مسیر گفت‌وگوی دو سویه و فقدان ساز و کار لازم برای پاسخگویی به جامعه می‌تواند به مرور فضا را به سمت بی‌اعتمادی اجتماعی و پس از آن انباشت نارضایتی اجتماعی و در نهایت به اعتراضات خیابانی سوق

سوژه مرده است

یادداشت هایی که برای این مجله نوشته ام بیشتر درباره علم بوده و کمتر به وضع و مقام خرد و نسبتش با علم نظر شده است. این بار نیز صرفاً نظری به خرد در زمان کنونی انداخته ام تا هم

نویسندگان ما فرزند عصرشان نیستند

شرق – پیام حیدرقزوینی: «جستارهایی درباره توماس مانِ» جرج لوکاچ تازه‌ترین ترجمه اکبر معصوم‌بیگی است که مدتی پیش توسط نشر نگاه منتشر شد. آن‌طور که از عنوان این کتاب هم برمی‌آید، این اثر شامل مقاله‌ها و جستارهایی است که لوکاچ

وقتی مردم جلوتر از روشنفکرانشان گام برمی‌دارند

ایران-مهسا رمضانی: دغدغه این روزهای برخی از صاحبنظران، کمرنگ شدن نقش مرجعیت‌های فکری- اجتماعی در جامعه است و بر این باورند که مردم در واکنش به مسائل جامعه حتی پیشگام‌تر از آنان حرکت می‌کنند. اگر این ادعا را بپذیریم آن وقت

حدیث نواندیشان دینی

سید هادی طباطبایی، مؤلف کتاب «حدیث نواندیشان دینی؛ یک نسل پس از عبدالکریم سروش» است. طباطبایی در این کتاب، به پاره ای از آراء سه تن از روشنفکران دینی یعنی ابوالقاسم فنایی، آرش نراقی، و سروش دباغ پرداخته است. او

پرخاش در تنگنا؛ تأملی بر مضمون و آداب بحث در میان فعالان سیاسی چپ

هرگاه میان فعالان سیاسی چپ بحث در می‌گیرد − که کسانی هستند به درجاتی اهل گفت‌وگو، کسانی که توانایی و تجربه نوشتن دارند و فرهیختگی سیاسی‌شان تا آن حد هست که قانع کردن را برای سیاست‌ورزی لازم بدانند – فورا

سایه اسرائیل بر رابطه تاریخی مسلمانان و یهودیان

پیش‌درآمد: به نظر می رسد اکنون رابطه مسلمانان و یهودیان، به شکل یک نزاع غیرقابل حلی درآمده است که محصول روند چالش های هزار و چهارصد ساله بین اسلام و یهودیت است. اما واقعیت چیست؟ آیا اسلام و یهودیت ناسازگاری

بحران فکری در دنیای اسلامی

شرق- صباح مفیدی: سیدحسین نصر، نماینده مهم جریان موسوم به سنت‌گرایی است که تبار آن به رنه گنون و فریتهوف شوان می‌رسد. او در فلسفه علم و تاریخ علم از استادان دانشگاه هاروارد و مکتب جورج سارتن بهره برده است. در

بحران فکری در دنیای اسلامی

شرق-صباح مفیدی: سیدحسین نصر، نماینده مهم جریان موسوم به سنت‌گرایی است که تبار آن به رنه گنون و فریتهوف شوان می‌رسد. او در فلسفه علم و تاریخ علم از استادان دانشگاه هاروارد و مکتب جورج سارتن بهره برده است. در فلسفه

روشنفکری دینی چه می‌گوید؟

به نظر می‌رسد در میان روشنفکران دینی به رغمِ همه‌ی اختلاف‌نظرها و تنوع تعابیر، می‌توان خطوط مشترک و جان‌مایه‌های یگانه‌ای یافت. در اینجا تلقّی خودم را از مشخصه‌های روشنفکری دینی تقریر می‌کنم: ▪یک. ادیان، کم و بیش فرزندِ ارتباط بنیانگذاران

اندیشه ‌ سیاسی چیست؟ عمل سیاسی کدام است؟

در پایان سال ۱۳۹۶ کتابی با مشخصات زیر از دکتر حسین بشیریه به چاپ رسید: «بشیریه، حسین (۱۳۹۶)، «احیای علوم سیاسی: گفتاری در پیشه سیاستگری»، تهران: نشر نی».دغدغه‌ای که کتاب مطرح می‌کرد بسیار مهم بود و ارزش آن را داشت

دولت بعدی احتمالا اصول‌گراست

شفقنا- * موفقیت آقای روحانی در انتخابات دوازدهم ریاست جمهوری به اذعان بسیاری کارشناسان و تحلیل گران سیاسی و آن هم در دور اول و با اختلاف نسبتا زیاد با دیگر رقبا شاید چندان قابل پیش بینی نبود همان گونه

نسبت علم و دین

محسن آزموده – بحث رابطه علم و دین موضوعی کلاسیک در مباحث فلسفی چند سده اخیر است. در ایران نیز از نیم سده گذشته نسبت علم و دین بطور جدی محل توجه روشنفکران و متفکران است. برخی بر جدایی این دو

«لیبرال- سوسیال دموکراسی» به مثابۀ هدف نهایی در گذار به دموکراسی

اشاره گذار به دموکراسی از وضعیت استبدادی به سوی آزادی و عدالت، نیازمند دست یافتن به نظریه ای است که به عنوان غایت نهایی، آزادی و برابری را در سامانی برخوردار از سازگاری و انسجامِ منطقی و نیز کارآمدی ترسیم

بار احزاب بر دوش دانشگاه بود

مرتضی شیری- دانشگاه در ایران از زمان شکل‌گیری آن که به دوران رضاشاه بر می‌گردد تا امروز همواره آبستن تحولات گسترده‌ای بوده است. هسته اصلی دانشگاه در ایران برای تربیت کادرهای اداری و نیروهای بروکراتیک شکل گرفته بود که بیش از

درباب حرف مفت

آنچه درباره این کتاب خواهم گفت، نکاتی است که به گمان من هری فرانکفورت آنها را مفروض گرفته و در نتیجه آنها را بیان نکرده است، علت نیز آن است که نوشته فرانکفورت نخست به صورت یک مقاله منتشر شده

گشایشِ دریچه گفت‌وگو؛ درآمدی بر گذار از جدل‌های ستیزنده به گفت‌وگوی همدلانه

ناتوان و گریزان چرا بسیاری از ما از گفت‌وگوکردن گریزانیم؟ چرا در انجام و پیشبرد گفت‌وگو با دیگران عموماً ناتوانیم؟ چرا تلاش‌هایمان در به‌‌سامان کردن گفت‌وگو با دیگران معمولاً به ناکامی می‌انجامد؟ چرا گفت‌وگوهایمان غالباً به تحکیم و تعمیق و

محور توسعه نخبگان‌اند یا مردم؟

ناقدان «روایت محمود سریع‌القلم» نیز – که روایت او را از سه منظر آکادمیک، اجتماعی و سیاسی نقد می‌کردند- آقایان دکتر عباس حاتمی، دکتر احمد توکلی و دکتر علیرضا علوی‌تبار بودند.

حکمرانی در کلاس جهانی

در این گفتار که با هدف ارائه چارچوبی در مورد سیاست خارجی کشور نگاشته شده، نخست فرضیه‌ای در این مورد بیان می‌شود؛ سپس تصویری از وضعیت موجود ترسیم شده و متعاقب آن به مسیری که گوینده به عنوان دانشجوی علم

نمودهای کُنشی یک انقلاب بی‌کُنش

این نوشته به این پرسش‌ها می‌پردازد: معنای رخدادهای خیزش دی‌ماه چیست؟ آیا ادامه خواهند یافت؟ آیا یک انقلاب آغاز شده است؟ آیا می‌توانند حرکت‌های اعتراضی را مهار و سرکوب کنند؟ نوشته برمی‌نهد که آنچه در اوایل دی‌ماه ۱۳۹۶ در خیابان‌های

الهیات محیط زیست: فساد، رشوه، زلزله

محسن آزموده- در هفتاد و دو سالگی محکم و استوار گام بر می‌دارد و ابایی ندارد که در هوای آلوده و سنگین این روزها که حتی در باغ موقوفات افشار نیز سینه را می‌آزارد و نور خورشید را کم‌رمق می‌کند، نیم

بن بست گفتمان اصلاحات

اعظم ویسه:دکتر محمدرضا تاجیک ابایی از نقد صریح جریان اصلاح‌طلب ندارد. او معتقد است «عده‌ای از اصلاح‌طلبان یا شبه‌اصلاح‌طلبان جریان اصلاح‌طلبی را مسیری برای رسیدن به قدرت خود قرار دادند و تلاش کردند که به نام نامی اصلاح‌طلبی قله‌های قدرت

آیت‌الله منتظری چگونه پدری بود

حسین جلالی: ۲۹ آذر ۸۸ یکی از کلیدی‌ترین و مناقشه‌برانگیزترین شخصیت‌های سیاسی معاصر ایران چشم از جهان فروبست. بحث‌های تاریخی درخصوص زندگی آیت‌الله منتظری هنوز هم از گردوغبارهای سیاسی رها نشده است. هشت سال از روز درگذشت این شخصیت انقلابی

آیا اسلام اصلاح‌پذیر است؟

پیش‌گفتارِ مترجم: در حالِ ترجمۀ کتابِ «خوانش آرامی-سُریانی قرآن» اثر کریستوف لوکزنبرگ بودم که یکی از دوستانِ آلمانی‌ام خواندن کتابِ پیش روی شما را برای مطالعه به من پیشنهاد کرد. کتاب را با هیجان و لذت خواندم و تصمیم به

فاعل مسئول متکی بر انگیختارهای درونی

کتاب «هستی متن مقدس»، نوشته دکتر محمد محمدی گرگانی، که توسط نشر نی، در سال ۱۳۹۵ منتشر شده کتاب کم حجمی است، با زبانی ساده نوشته شده و مشخصات یک اثر استاندارد دانشگاهی را ندارد. اما به نظر من «آنی»

چگونه از شر تعصبات ذهن خلاص شویم؟

شهروند قرن بیست و یک بودن سلسله مهارت‌هایی می‌طلبد. مناسبات جهانی در قرن بیست و یک، هر روز پیچیده‌تر می‌شود. پاسخ بسیاری از پرسش‌ها بلی یا خیر ساده نیست. هر روز اطلاعات جدید مسائل را دگرگون می‌سازد. پیچیدگی امور بدان

هدف نسل جدید خودِ عیش است

بامداد لاجوردی- محمد صنعتی روانکاوی است که سال‌ها درباره «فرهنگ مرگ در ایران» سخن گفته است. این صاحب‌نظر حوزه روانشناسی ایده خود را در قالب مقاله‌های علمی و گفت‌وگوهای مطبوعاتی دنبال می‌کرده است. «سیاستنامه» نیز گفت‌وگوی خود را با او