پرونده ویژه

الواحِ هویت | ۵

آینه هویت هویت تصویری است که ما از خود می‌بینیم. آینه‌ای است در برابر خود ما. آینه امروز ما و آینه فردای ما. هویت تصویر پویای کودکی و جوانی ما تا پیری است. تصویر این سلوک است. «یک»ی است که

الواحِ هویت | ۴

قدرت و هویت بخواهیم یا نخواهیم قدرت نقشی مهم در هویت بازی می‌کند. اگر صفویه نبود ایران شیعی هم نبود. تغییر نظام دینی ایران از سنت به تشیع به آسانی و دلخواه انجام نشد. به ضرب شمشیر و زور دولت

الواحِ هویت | ۳

روایت‌های هویت آدمی داستان است. هر آدمی تاریخی دارد. هر جامعه‌ای. هر خانواده‌ای. محله‌ای. شهری. صنفی. کانونی. حزبی. مدرسه‌ای. دانشگاهی. حوزه‌ای. بنایی. میدانی. مرزی. کشوری. هر نوع آفرینش هنری. هر نوع دخالتی که آدمی در طبیعت می‌کند. هر نوع دخالتی

الواحِ هویت | ۲

مولوی در آغاز مثنوی از ناله نی می‌گوید ازیرا که از نیستان بریده شده است. هویت بازگشت‌گاه است. جایی نیست. مکانی نیست. هست و نیست. ملکوت است. مینوی است. همین است که با مهاجر شهر به شهر می‌رود. دریا به دریا می‌رود. و او همیشه می‌خواهد به آن اصل رجعت کند. در آغوش آن هویت آرام بگیرد. با او دم زند. هویت مثل روح است.

فلسفه در ایران چگونه مبتذل می‌شود؟

ما باید نگران ابتذال باشیم، یعنی هر کسی نمی‌تواند حرف‌های بدیهی بزند و اسم آن را هم فلسفه بگذارد. اما یک معنای دیگر ابتذال فلسفه در ایران این است که بگوید دغدغه زندگی روزمره را ندارد و در یک سطح بالاتری دارد فکر می‌کند و سوالاتش جهانی است

سیاست خُرد، از مشروطه تا جمهوری اسلامی 

اداره ایران به شیوه شورایی و یا از طریق «حکومت های محلی» با تاسیس «انجمن های ایالتی و ولایتی» از آغاز مشروطه تا کنون یکی از گره های اصلی سیاست در ایران بوده و تا کنون کسی از پس باز

سیاست محلی در ایران | سیاست خرد، سیاست کلان

اگر در سیاست خرد «عرصه» شفاف شود به مرور زمان آثار خویش را بر عرصه کلان سیاست نیز خواهد گذاشت. از این رو می‌توان گام عملی برای شفاف‌سازی در عرصه سیاست برداشت و شهروندان را ترغیب کرد تا هوشمندانه در عرصه «سیاست خرد» فعال و اثر گذار شوند

واکاوی فمینیسم در زمانه ما| فمینیسم اگزیستانسیالیستی

زیتون- آخرین مباحثه و گفت‌وگو از  پرونده‌ی «واکاوی فمنیسم در زمانه ما» به فمینیسم اگزیستانسیالیستی با تمرکز بر «سیمون دوبوار» و کتاب او به نام «جنس دوم»، اختصاص دارد که در ادامه می‌آید. *** – بهتر است که با یک

رویکرد تجربه‌گرایانه در فلسفه فمینیستی علم 

زیتون- بخش نخست این گفتگو از پرونده «واکاوی فمنیسم در زمانه ما» پیشتر از نظر خوانندگان گذشت. بخش نهایی آن در ادامه می‌آید. محمدرضا واعظ: لطفا در این قسمت، درمورد تجربه‌گرایی و ارتباط آن با نظریه چشم‌انداز صحبت کنید. حسین

واکاوی فمینیسم در زمانه ما | فلسفه فمینیستی علم

محمدرضا واعظ: به طور کلی در این گفتگو، به برخی از مفاهیم و جریان‌های اصلی که در سال‌های اخیر در ذیل مقوله فلسفه فمینیستی علم مطرح شده‌اند، می‌پردازیم. مفاهیمی مانند فاعل شناسای موقعیت‌مند، معرفت جنسیت‌مند، نظریه چشم‌انداز فمینیستی، نظریه تجربه‌گرایی

واکاوی فمینیسم در زمانه ما | فلسفه اخلاق فمینیستی

محمدرضا واعظ: در حالی که فمینیسم، چه در جهان و چه در کشور ما، واژه حساسی است، رویکرد ما به فمنیسم در این پرونده، رویکردی آکادمیک است. در واقع، با نظر به اینکه بسیاری از کنش‌گران اجتماعی در این زمینه

جذابیت‌های روان‌شناختی شبه‌علم

محمدرضا واعظ: بحث پرونده علم و شبه علم این اواخر بسیار جذاب شده است. ما این گفتگوها را با تاریخ علم و آغاز علم مدرن با دکتر امیرمحمدگمینی آغاز کردیم و بعد به سراغ پزشکی با دکتر کیارش آرامش رفتیم که در آن برنامه به گفتگو دربارۀ طب مکمل و طب جایگزین

شبه‌‌علم؛ مسئله یا شبه‌‌‌مسئله؟

محمدرضا واعظ: در حالی که معمولا برای همۀ ما این تصور کلی وجود دارد که علم در زندگی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است و امری که علمی‌ست دارای اعتبار است، به هنگام مواجه با دانشجویان و حتی هم‌صحبتی با افراد

طب سنتی یک مدل از عقل‌گریزی است

محمدرضا واعظ: در حالی که معمولا برای همۀ ما این تصور کلی وجود دارد که علم در زندگی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است و امری که علمی‌ست دارای اعتبار است، به هنگام مواجه با دانشجویان و حتی هم‌صحبتی با افراد

علم و شبه علم

زیتون: انرژی درمانی، شفای کوانتومی، روانشناسی مثبت‌گرای زرد، طب سنتی، طب سوزنی، طالع‌بینی، بشقاب‌پرنده‌ها و مواردی از این دست، همگی از جمله پدیده‌هایی هستند که در زندگی بارها با آن‌ها مواجه شده‌ایم. برخی از ما از این روش‌ها به گُمانِ

طب جایگزین یا شبه‌علم پزشکی

  محمدرضا واعظ: در حالی که معمولا برای همۀ ما این تصور کلی وجود دارد که علم در زندگی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است و امری که علمی‌ست دارای اعتبار است، به هنگام مواجه با دانشجویان و حتی هم‌صحبتی با

تاریخ علم و شبه‌تاریخ علم

محمدرضا واعظ: در حالی که معمولا برای همۀ ما این تصور کلی وجود دارد که علم در زندگی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است و امری که علمی‌ست دارای اعتبار است، به هنگام مواجه با دانشجویان و حتی هم‌صحبتی با افراد

از جادو تا درمان

زیتون- محمدرضا واعظ شهرستانی: انرژی درمانی، شفای کوانتومی، روانشناسی مثبت‌گرای زرد، طب سنتی، طب سوزنی، طالع‌بینی، بشقاب‌پرنده‌ها و مواردی از این دست، همگی از جمله پدیده‌هایی هستند که در زندگی بارها با آن‌ها مواجه شده‌ایم. برخی از ما از این روش‌ها

محمد رسول‌الله؛ پیامبر رحمت یا «عارف مسلح»؟

زیتون-  یکشنبه ۲۱ دی‌ماه ۱۳۹۹، سومین جلسه از سلسله نشست‌های «سرای گفت‌وشنود» در «حلقه‌ دیدگاه نو» پیرامون موضوع «دین و قدرت» با سخنرانی سه تن از  منتقدان و پاسخ صاحب نظریه برگزار شد.  در این نشستِ مجازی که بیش از دوساعت

شش نکته‌ی سنجش‌گرانه در باب نظریه‌ی «دین و قدرت» سروش

۱. تقریر نظریّه سخن اصلی سروش در نظریه‌ی «دین و قدرت» آن است که رخدادهای تاریخی ثبت شده از زندگی پیامبر اسلام نشان می‌دهند که محمد فردی قدرت‌پرهیز نبوده بلکه قدرت‌طلب و اقتدارگرا بوده و برای کسب، حفظ و توسعه‌ی

چگونگی مواجهه پیامبر اسلام با مخالفان

اشاره: آنچه در پی می آید فصلی از یک مجموعه است با عنوان «سیما و سیره محمد در قرآن». در سالهای ۸۵-۸۶  سلسله درس – گفتارهایی تحت همین عنوان به طور هفتگی در انجمن اسلامی مهندسین در تهران داشتم. متن

دین یک «قدرت» است

زیتون- در ادامه سلسله نشست‌های «سرای گفت‌وگو» در «حلقه‌ دیدگاه نو» عبدالکریم سروش در یک سخنرانی با عنوان«دین و قدرت» خلاصه‌ای از درس‌گفتارهای اخیرش با همین عنوان را به اطلاع شرکت‌کنندگان رساند. حسین کاجی مجری این مراسم بود و پیش

اگر طالقانی زنده می‌ماند

زیتون– شرطی‌های خلاف واقع هر پاسخی که داشته باشند، نتیجه درست می‌نماید چون امکان راستی‌آزمایی ندارند و ابطال‌ناپذیرند. اما گاهی بهانه‌ی طرح آن‌ها، کشف پاسخ نیست، بلکه پرداختن و تحلیل موضوعاتی است که در عالم واقع وجود دارند. ما نیز

از مستندات تا «خیالبافی تاریخی»

زیتون ـ محمدرضا سرداری: سال گذشته دو تن از فرزندان آیت‌الله محمود طالقانی در گفت و گویی مفصل با رسانه‌های داخل کشور نکاتی را درباره جایگاه پدرشان در انقلاب بازگو کردند که بازتاب وسیعی داشت. اصل ادعا این بود که

اگر طالقانی زنده می‌ماند به سرنوشت منتظری گرفتار می‌شد

زیتون ـ آیت‌الله طالقانی، احتمالاً تنها روحانی تاریخ معاصر ایران بوده که محبوب همه اقشار ملت بود و محبوبیتش را از دست نداد. اینکه افکار و شخصیت طالقانی چه آبشخورهایی داشت، سلوکش در برخورد با مخالفان چگونه بود، چه نگاهی

کمند است آن که وی دارد نه گیسو

زیتون ـ مهسا محمدی: «گیسوی یار» بارها و بارها از سوی شاعران زبردست ایرانی به «کمند» تشبیه شده ،  اما در عالم حکمرانی و رقابت‌‌های کثیف برای حذف رقیب، این تشبیه شکل واقعی به خود گرفته و سیاستمداران متعددی به این

«دولتِ پنهان» در پناه قانون اساسی

اصطلاح دولت پنهان، از جمله واژگانی است که در چند سال اخیر جای خود را در ادبیات سیاسی ایران تثبیت کرده است. فارغ از آنکه نخستین بار چه جریانی، در چه زمانی و برای چه مقصود سیاسی از این عبارت