مرتضی کاظمیان

سرکوب «غیرخودی»ها زیر سایه انتخابات

انتخابات ریاست جمهوری نزدیک‌تر می‌شود و داغ‌تر؛ عمده اخباری که مرتبط با انتخابات آتی در رسانه‌ها منتشر می‌شود در پیوند است با نامزدهای اصلی انتخابات و جناح‌های سیاسی فعال در آن. اما حاشیه‌ی انتخابات، یک «متن» مهم دیگر دارد: سرکوب

۱۳۹۶؛ فرجام روندها و چالش‌های ۱۳۹۵

سالی دیگر، با تمام کش‌وقوس‌ها و چالش‌های انرژی‌بر در حوزه سیاست، برای ایران به پایان رسید. اما به شکلی غریب، فرجام بسیاری از روندهای اجتماعی ـ سیاسی در سال ۱۳۹۵ و حاصل این چالش‌ها، مشخص نشد و معطل و معوق

بحران تمامیت‌خواهان در عصر ارتباطات

اجلاسیه اخیر خبرگان رهبری، مهمانی ویژه با سخنانی مهم داشت: رضا تقی‌پور، عضو شورای‌عالی فضای مجازی[۱]. داده‌ها و گزارشی که این عضو شورای‌عالی فضای مجازی مطرح کرد، بسیار جالب توجه، و قابل تأمل و تحلیل است. برخی نکته‌های جالب توجه

طاهری؛ قربانی انکیزیسیون در جمهوری اسلامی

سیمای جمهوری اسلامی با پخش فیلمی به‌ظاهر مستند با عنوان «حلقه شیطان»، تندتر از پیش، محمدعلی طاهری، بنیان‌گذار عرفان حلقه (کیهانی) را که در زندان بسر می‌برد، هدف حمله تبلیغاتی قرار داده است.[۱] فیلم مزبور آشکارا محصولی جدید از نهادهای

قاضیان اعدام و احمد منتظری

هیچ خشونت و سرکوبی در جمهوری اسلامی غیرمترقبه نیست. کش‌یافتن حبس خانگی و بدون محاکمه موسوی و کروبی و رهنورد برای شش سال، یک شاهد برجسته است؛ اما نه تنها نمونه. اجرای حکم شش سال زندان حجت‌الاسلام احمد منتظری، فرزند

پنج نکته در نقد رهبری آشتی‌گریز

در سخنانی که غیرمترقبه نبود، رهبر جمهوری اسلامی به پیشنهاد «آشتی ملی» خاتمی، «نه» گفت. آیت‌الله خامنه‌ای تعبیر «آشتی ملی» را «بی‌معنی» توصیف کرد و با تحریف دوباره حقیقت، اظهار داشت: «مردم با آن کسانی که به روز عاشورا اهانت

ترامپ و قاضی آمریکایی، خامنه‌ای و دستگاه قضایی

در جدیدترین اظهارنظرش، رهبر جمهوری اسلامی با اشاره به تغییر رییس جمهور ایالات متحده گفته است: «ما از این آقایی که تازه آمده، متشکریم؛ تشکر ما به‌خاطر این است که زحمت ما را کم کرد و چهره‌ی واقعی آمریکا را

پلاسکو؛ شارلاتانیسم و عوام‌فریبی

دو هفته پس از آتش‌سوزی در ساختمان پلاسکو و فروریختن آن و جان باختن چند ده شهروند ـ به‌ویژه آتش‌نشانان ایثارگر ـ شهردار تهران در مجلس حاضر شد و بدون هیچ «عذرخواهی»، از اقدامات شهرداری و مدیریت خود دفاع کرد؛

ایرانیان، آتش‌نشانان و «مدافعان حرم»

جان‌باختن مظلومانه‌ی شماری از آتش‌نشانان ایثارگر پایتخت در ماجرای اطفای حریق ساختمان پلاسکو بازتاب گسترده‌ و معناداری در ایران و میان ایرانیان جهان داشته است. این‌را می‌توان به‌وضوح در کمیت و کیفیت بازنشر عکس‌ها و خبرها و طرح‌ها و کلیپ‌های

مهندس بازرگان و «حکومت از پایین»

مهندس مهدی بازرگان ـ که ۳۰ دی‌ماه سالگرد درگذشت او در سال ۱۳۷۳ است ـ به دبیرکلی جمعیت سیاسی «نهضت آزادی ایران» شهرت دارد و نخست‌وزیری دولت موقت پس از پیروزی انقلاب، و البته دیدگاه‌هایی که در حوزه نواندیشی دینی

جنبشی که دوباره «سبز» شد

شش سال پس از آخرین بروز و ظهور برجسته سبزها و در پی آن، بازداشت خانگی رهبران جنبش سبز، یک‌بار دیگر جنبشی که بسیاری آن‌را خاتمه یافته جار می‌زدند، در خیابان‌های پایتخت «سبز» شد. اتفاق بسیارمهمی که خاطر هسته اصلی

روحانی ـ لاریجانی؛ نزاع دو نامزد رهبری

کمتر از پنج ماه تا انتخابات ریاست جمهوری آتی، چالش روسای دو قوه مجریه و قضاییه درباره پرونده‌های مالی دو سو، شدت یافته است. فردای مصاحبه تلویزیونی روحانی که وی به «حساب‌های نجومی» در قوه قضاییه اشارتی معنادار داشت، صادق

چرا روحانی تحریف می‌کند؟

ادبیات و رویکردی که روحانی در پیش گرفته، واجد نوعی بی‌اعتنایی و فراتر، بی‌احترامی، به طیفی از نیروهای سیاسی حامی او در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ است. او با اعتماد به نفس نسبت به تداوم دولت خود برای چهار سال دیگر، نسبت به تأثیر و جایگاه و اهمیت کنشگری بخش مهمی از پشتوانه‌های اجتماعی ـ سیاسی خود بی‌نیازی نشان می‌دهد. این‌درحالی است که روحانی نه تنها نتوانسته به یکی از ادعاها و وعده‌های مهم انتخاباتی خود، یعنی رفع‌حصر رهبران جنبش سبز جامه عمل بپوشاند، بلکه خاطر این بخش از حامیان خود را ـ با قرائتی که از عاشورای خونین ۸۸ و راهپیمایی ۹ دی ارائه می‌کند ـ آزرده می‌سازد

آموزه‌های رواقی؛ در برابر «توهین»

برخی توهین‌کنندگان چنان کندذهن هستند که امتناع ما را از پاسخ‌گویی به اهانت خود، درنمی‌یابند و متوجه نمی‌شوند که ما کسر شأن خود می‌دانیم به ایشان پاسخ گوییم. این‌چنین، آنان جسورتر می‌شوند و به توهین بیشتر می‌پردازند. این امر وقتی مشکل‌ساز می‌شود که فرد توهین‌کننده شاگرد یا کودک باشد.

دانشجویان سبز و انتخابات شوراها

سخن گفتن از «جامعه مدنی» و تقویت آن، بازی با واژه‌ها و سخن گفتن از امری انتزاعی نیست؛ می‌توان در عالم واقع، و در روند کنشگری فعال و خلاق اجتماعی، با بهره جستن از فرصت‌های دراختیار، برای کاستن از درد و رنج هموطنان اقدام کرد و برای جان گرفتن جامعه مدنی و نیروی اجتماعی حامی گذار دموکراتیک نیز گام‌های عملی و انضمامی برداشت

روحانی، اژه‌ای و رهبران جنبش سبز

نیم‌سال مانده به پایان دوران ریاست جمهوری، حسن روحانی در آخرین سخنرانی خود به‌مناسبت روز دانشجو، بار دیگر بر «برجام» تمرکز کرد و کوشید بی‌اعتنا به خواست بخش مهمی از دانشجویان، بیشتر از دستاوردهای اقتصادی دولت خود بگوید. طرفه آن‌که

شلیک به کولبرها

زیر سایه رکود اقتصادی کش‌یافته در دوران پسابرجام، این جدیدترین خبر تلخ است: «پنج کولبر دیگر در نتیجه شلیک نیروهای انتظامی، کشته و زخمی شدند.» «کمال بامزر»، شهروند متأهل و ۲۷ ساله‌ی مریوانی، قربانی مظلوم و جدید است. تداوم شلیک

قاضی‌القضاتی که تحریف می‌کند

صادق لاریجانی اما نمی‌گوید که وجوه دریافت شده توسط قوه قضاییه و اعلام‌شده توسط دستگاه قضایی بسیار کمتر از برآورد دولت است و افزون برآن، دستگاه قضایی تمام این وجوه را خود هزینه کرده و چیزی به حساب خزانه بانک مرکزی واریز نکرده است…

کارگران؛ اعتراض در دود و تحدید

صدها کارگر سه‌شنبه ۲۵ آبان در اعتراض به «تصمیم دولت و مجلس برای تغییر قانون کار، توسعه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و ادغام درمان سازمان تامین اجتماعی» تجمعی اعتراضی را در مقابل ساختمان مجلس و در متن تهران دودآلود

ترامپ؛ زمانی برای مستی راست افراطی

پیروزی غافلگیرکننده و بسیارمهم دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری قدرتمندترین کشور جهان، پیامدهای اجتناب‌ناپذیری در حوزه‌های گوناگون خواهد داشت؛ یک عرصه، تأثیر آن بر سامان سیاست در ایران است. کامیابی ترامپ که دیدگاه‌های جنجالی، اظهارنظرهای نسنجیده، سخنان تحریک‌آمیز و

انتخابات آمریکا و توهم روحانی

یکشنبه‌ی گذشته، دوم آبان‌ماه جاری، حسن روحانی، در قسمتی از سخنرانی‌اش در اراک به روند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اشاره کرد و در سخنانی معنادار، گفت: «آمریکایی که مدعی است بیش از ۲۰۰ سال است دموکراسی دارد و بیش

ارشاد؛ آزمونی دیگر برای روحانی

جابجایی محتمل ـ و ظاهرا قطعی شده ـ در صدر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به آزمونی دیگر برای حسن روحانی مبدل شده است. اگر استعفا (تغییر) وزیر ارشاد حتمی شود، باید چشم‌انتظار وزیر جدید بود و جدیت وی در

تأملی دیگر در جنبش‌های اجتماعی

هرچند افزون بر نیم قرن از بحث درباره چیستی و چرایی جنبش‌های اجتماعی می‌گذرد اما ادبیاتی که در این زمینه در دهه اخیر در ایران منتشر شده بیشتر از آنی است که پیش از آن در اختیار علاقه‌مندان بوده است.

خیابانی به‌یاد مصدق، به‌نام شجریان

قریب به چهار دهه از تغییر نظام سیاسی در ایران می‌گذرد؛ انقلاب در بهمن ۱۳۵۷ که به پیروزی رسید تصاویر دکتر محمد مصدق در دست مردمان و روی دیوارهای شهر کم نبود. سخنرانی معروف آیت‌الله طالقانی در مراسم بزرگداشت دکتر

پوزش مرتضوی؟ کسی باور نخواهد کرد

متکی بر شناخت عمومی اکثریت جامعه از کارنامه و پیشینه قاضی مرتضوی و نیز متکی بر واکنش خانواده شهدای جنبش سبز و زندانیان کهریزک، بعید است حتی از جمع اصول‌گرایان نیز کسی عذرخواهی مرتضوی را جدی بگیرد و صادقانه تلقی

صدای منتظری، شاهنامه فردوسی

انتشار فایل صوتی تاریخی و صدای ماندگار آیت‌الله منتظری در دیدار با هیأت مسئول کشتار ۱۳۶۷، جز انگشت‌شمار واکنش‌های منصفانه در اردوگاه اصلاح‌طلبان (مانند دیدگاه ابوالفضل قدیانی و مصطفی تاج‌زاده)، با سکوت یا مواجهه‌ی تند و تاسف‌بار اصلاح‌طلبان یا کنشگران

جای خالی یک خداپرست سوسیالیست

زیتون ـ مرتضی کاظمیان: ۱۸ شهریورماه هم‌زمان است با سالروز درگذشت زنده‌یاد دکتر محمد نخشب، نظریه‌پرداز و کنشگر سیاسی، و از بانیان نهضت خداپرستان سوسیالیست. چهل سال پیش (سال ۱۳۵۵) نخشب در غربت و مهاجرت (آمریکا) چشم بر جهان فروبست.

۱۰ نکته برای عذرخواهی مرتضوی

قاضی سعید مرتضوی، دادستان سابق تهران در نامه‌ای سرگشاده خطاب به قضات دادگاه تجدیدنظر استان تهران، فجایع کهریزک را «حادثه هولناک» و «جنایت» توصیف کرده و از نقش خود در آن «ابراز شرمندگی» کرده است. ۱. نفس عذرخواهی و پوزش‌طلبی

پورمحمدی و فهرست «افتخار»

مصطفی پورمحمدی، از اعضای هیأت مرگ (کشتار گروهی زندانیان سیاسی) در سال ۱۳۶۷ در واکنش به پرسش‌ها و انتقادهای مطرح شده گفته است: «افتخار می‌کنیم ‌دستور خدا را درباره ‌منافقین ‌اجرا کردیم.» آیا پورمحمدی می‌تواند فهرست افتخارات خود را منتشر

اعدام‌های ۶۷ و منش مهندس بازرگان

اگر بتوان بر خاموشی طیفی از کنشگران سیاسی در داخل ایران، به‌خاطر سرکوب خشن و تهدیدهای امنیتی ـ قضایی مشهور چشم فروبست، بی‌گمان نمی‌توان از کنار توجیه‌‌ها و تحریف‌‌ها و تهمت‌های طیفی دیگر از کنشگران سیاسی (به خصوص مدعیان اصلاح‌طلبی)، بی ابراز حیرت و تأسف گذشت. همچنان‌که نمی‌توان بی‌تفاوتی و سکوت نسبت به اعدام متهمان عقیدتی و امنیتی (افزون بر ۲۰ متهم کرد و سنی) را فهم کرد.