زیتون-اعتراضاتی که روز ۱۵ اردیبهشت از جنوب ایران و شهر سوسنگرد آغاز شد و به برخی دیگر از شهرستانهای استان خوزستان تسری پیدا کرد، پس از ۹ روز، به شهادت کاربران شبکههای اجتماعی به دهها شهر در نقاط دیگر ایران رسیده است.
تاکنون اخباری از کشته شدن سه نفر در این اعتراضها منتشر شده و احمد آوایی، نمایندهی دزفول، کشته شدن یک نفر در تظاهرات اندیمشک را تأییده کرده است.
این اعتراضها به دلیل تورم و گرانی مواد غذایی آغاز شده اما بخش زیادی از تظاهرکنندگان شعارهای سیاسی سر میدهند و خواستار برکناری رهبر جمهوریاسلامی، رئیس دولت و اصلاح قانون اساسی هستند.
ویدئوهای متعددی از شهرهای مختلف در شبکههای اجتماعی خصوصا توییتر منتشر شده، برخی از ویدیوها نشان میدهد که نیروهای امنیتی در تعدادی از شهرها به تیراندازی و شلیک گاز اشکآور متوسل شدهاند.
براساس این فیلمها در رشت، مرکز استان گیلان در شمال، ماموران امنیتی به سوی معترضان یورش بردهاند و همچنین در شهر اردبیل، در شمالغرب، فضای امنیتی حاکم است.
ویدئوهایی نیز مربوط به بروجرد واقع در استان لرستان و فارسان در استان چهارمحال و بختیاری وجود دارد که در آنها صدای تیراندازی شنیده میشود. یکی از معترضان از شهر بروجرد در ویدیویی میگوید که به سوی معترضان تیراندازی شده است.
جواد متولی، روزنامه نگار، ۲۴ اردیبهشت در توییتر خود نوشت: «شهرهای نیشابور، دهدشت، سوق، اردبیل، رشت، خرمآباد، بروجرد، چلیچه، کرمانشاه، بهبهان، اهواز، ایذه، دزفول، ماهشهر، اندیمشک، شهرکرد، جونقان، دورود به اعتراضات سراسری پیوستند.»
او افزود: «در حمله نیروهای امنیتی به شهرک زرایی دزفول «پیشعلی غالبی حاجیوند» از ناحیه سر مورد اصابت گلوله قرار گرفته و جان باخته است.»
ویدیوهای منتشر شده از شهرهایی مانند دورود و فارسان نشان میدهد که مردم شعارهایی مانند «مرگ بر خامنهای و رئیسی» و «آخوند باید گم بشه» سر دادند.
برخی منابع خبری و رسانهها از کشتهشدن فردی به نام «حمید قاسمپور» از ساکنان فارسان در استان چهارمحال و بختیاری در شامگاه جمعه توسط شلیک مستقیم نیروهای امنیتی ایران به معترضان این شهرستان خبر دادهاند.
در همین حال حساب توییتری ۱۵۰۰ تصویر نوشته است که در اعتراضات پنجشنبهشب در اندیمشک یک جوان ۲۱ ساله به ضرب گلوله ماموران حکومتی کشته شد. این حساب توییتری نام این فرد را امید سلطانی ذکر کرده است.
حافظ فاضلی، فعال سیاسی عرب فیلمی از به آتش کشیدن تصویر خامنهای در اهواز منتشر کرده است.
ویدئوهای متعددی هم از تجمع و اعتراض مردم نیشابور منتشر شده و علاوه بر این گزارشهایی نیز درباره بازداشت معترضان در شهرهای مختلف منتشر شده است.
زیتون امکان راستیآزمایی و تایید مستقلِ مکان این ویدئوها را ندارد.
ادریس عزیزی بلوچ، فعال بلوچ، در توییتر خود نوشت که روز چهارشنبه ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱، نیروهای لباس شخصی یک معلم بنام حسین مهدیپور را در شهرستان دشتیاری بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل کردند.
توییتر سازمان حقوق بشری هەنگاو نیز از میلیتاریزه کردن شهر سنندج توسط نیروهای امنیتی در روز شنبه نوشته است.
تعداد زیادی از کاربران نیز لیستی از شهرها و خیابانهایی که قرار است در روزهای آینده اعتراضات در آنها برگزار شود را منتشر کردهاند.
ابراهیم رئیسی با شعار بهبود اوضاع معیشتی مردم در انتخاباتی برنامهریزی شده و با کمترین میزان شرکتکننده به قدرت رسید اما نتوانست تورم را مهار کند و اکنون طرح او برای اصلاح کمکهای دولتی و حذف یارانه برخی اقلام ضروری چون آرد، مرغ و روغن، اعتراضات جدید علیه حکومت را موجب شده است.
خبرگزاری دولتی ایرنا و ایسنا و همچنین خبرگزاریهای نزدیک به سپاه پاسداران چون تسنیم و فارس روز ۲۳ اردیبهشت، بدون اشاره به اعتراضات در سراسر ایران، تیتر اول خود را به سخنان رئیسی اختصاص دادند که در آن از دستورات خود برای کنترل بازار خبر داده بود.
اگرچه خبرگزاری ایرنا وقوع اعتراضها در چند شهر را تایید کرده اما مقامهای جمهوری اسلامی تاکنون گزارشی رسمی درباره این اعتراضات یا آماری از بازداشت شدگان و آسیبدیدگان ارائه نکردهاند.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، روز جمعه دولت رئیسی را «دولت چابک» خواند و در توییتی نوشت که این دولت «با اصلاح ساختارها، بهینهسازی منابع و همراهی مردم از همه موانع عبور خواهد کرد». او هشدار داد: «اعتراضات محدود برخی هموطنان نگران هیچ نسبتی با موجسواری رسانههای معاند و دنبالههای داخلی آنها ندارد».
امامان جمعه نیز در اظهاراتی هماهنگ، ضمن تقدیر از اقدام دولت رئیسی، به مردم هشدارهایی دادند.
وزیرکشور جمهوریاسلامی، احمد وحیدی هم روز جمعه بدون اشاره به این اعتراضات گفت: «فقط در چند جا چند نفر تا چند ده نفر بودند که تجمع با تلاش فرماندهی انتظامی پایان یافت».