زیتون-آمریکا و سه کشور اروپایی، قطعنامه درخواست «محکومیت» ایران را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه دادند.
نشست شورای حکام آژانس تا روز جمعه ادامه خواهد داشت و انتظار می‌رود که موضوع پرونده ایران روز چهارشنبه به بحث گذاشته شود.
اختلاف میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مقامات جمهوری اسلامی بالا گرفته، آژانس می‌گوید که ایران میزان قابل توجه و غیرقابل کنترلی اورانیوم غنی‌سازی کرده و در مورد سه سایت مخفی خود اطلاعات کافی ارائه نمی‌دهد، در مقابل ایران غنی‌سازی را حق خود می‌داند و می‌گوید موضوع سایت‌های مخفی بی‌اهمیت است.
غرب تهدید کرده که علیه ایران قطعنامه صادر خواهد کرد.
خبرگزاری رویترز هفته پیش گزارش داد که فرانسه، بریتانیا، آلمان و ایالات متحده، پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای ارائه به نشست آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تهیه کرده‌اند تا از شورای حکام آژانس بخواهند جمهوری اسلامی به دلیل پاسخ ندادن به پرسش‌هایی درباره آثار اورانیوم در تأسیسات هسته‌ای اعلام‌نشده مورد مواخذه قرار گیرد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز ۱۶ خرداد در آستانه نشست شورای حکام گفت: ایران به‌طور مداوم به غنی‌سازی اورانیوم ادامه می‌دهد و به زودی «مقادیر قابل توجهی اورانیوم غنی‌شده» خواهد داشت. او افزود که «در این صورت دیگر نمی‌توان احتمال تولید بمب هسته‌ای را رد کرد.»
گروسی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را «جاه‌طلبانه» خواند و گفت که تردیدهایی جدی درباره آن وجود دارد. او در آستانه آغاز نشست نیز تاکید کرده بود که «ایران راه دیگری ندارد و باید درباره ابهام‌های موجود در برنامه هسته‌ای خود توضیح دهد».
رافائل گروسی اضافه کرد: «ایران برای یافته‌های آژانس در سه سایت هسته‌ای اعلام‌نشده خود توضیحات باورپذیر نداده و باید هر چه زودتر درباره چگونگی ادامه این مسیر فکر کنیم. همچنین در مورد مکان یا مکان‌های فعلی مواد هسته‌ای یا تجهیزات آلوده به مواد هسته‌ای را که در سال ۲۰۱۸ از تورقوزآباد منتقل شده، به اطلاع آژانس نرسانده است».
اتهام سیاسی‌کاری به دبیر کل
مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی رافائل گروسی را به سیاسی‌کاری متهم کردند.
چند ساعت پس از سخنان گروسی، کاظم غریب‌آبادی، معاون امور بین‌الملل قوه قضاییه، گفت که «آقای گروسی تمایلات شدید سیاسی دارد و نمی‌توان آن را نفی کرد».
غریب‌آبادی افزود: «ذرات هسته‌ای یافت‌شده در نمونه‌برداری ناچیز بود».
صداوسیمای جمهوری اسلامی گفت‌وگوی ویژه خبری با کاظم غریب‌آبادی را همزمان از شبکه یک و شبکه خبر پخش کرد.
او افزود: «آژانس ادعا کرده بود اسنادی دارد که نشان‌دهنده فعالیت مرتبط با مواد هسته‌ای در برخی اماکن انجام شده و از ایران خواست با آژانس همکاری و موضوع را روشن کند. جمهوری اسلامی ایران نیز با حسن نیت و بر مبنای شفافیت، با آژانس همکاری کرد. به دنبال نمونه‌برداری‌هایی که انجام شد، مقادیر ناچیزی ذرات هسته‌ای در یکی دو مکان نشان داده شد و متعاقبا ایران توضیحات لازم و مکفی را هم به آژانس ارائه کرد».
همزمان محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی در واکنش به سخنان گروسی به شبکه الجزیره گفت که جمهوری اسلامی به سؤالات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پاسخ‌های دقیق داده، اما گزارش‌های این نهاد براساس اطلاعاتی است که «دشمنان تهران» در اختیارش قرار داده‌اند.
اسلامی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، را متهم کرد که «اراده جدی برای قانع‌کننده توصیف کردن پاسخ‌های» ایران ندارد.
حمایت روسیه از جمهوری اسلامی
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی، با انتشار پیامی در در توئیتر از اقدام کشورهای اروپایی عضو برجام برای تهیه پیش‌نویس قطعنامه علیه ایران و طرح آن در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد کرد.
او نوشت: «بیش از پیش مشخص شده که قصد شرکت‌کنندگان غربی در مذاکرات وین برای تصویب قطعنامه علیه ایران در نشست کنونی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای برجام بسیار غیرسازنده است. روسیه به هیچ وجه خود را با چنین قطعنامه‌ای همراه نخواهد کرد».
نظام فریب بازی روس‌ها را خورد
بسیاری از تحلیلگران خارجی و حتی تعدادی از صاحب‌نظران داخلی معتقدند که روسیه در راستای اهداف خود، مخالف توافق جمهوری اسلامی با غرب است.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رییس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس، در مورد احتمال صدور قطعنامه شورای حکام علیه جمهوری اسلامی گفته است: «دنیا در حال پیشبرد منافع خودش است، در واقع ایران در حال سوزاندن منافع خودش است برخی از مسوولان کشور نیز در سوزاندن منافع، ید طولانی دارند، در حال حاضر هم همین کار صورت می‌گیرد. بنابراین چیزی که الان شاهد آن هستیم به معنای از بین رفتن آخرین فرصت‌های احیای برجام است».
او اضافه کرد: «زمانی که با افزوده شدن برخی دیپلمات‌ها به تیم مذاکره‌کننده و واقعی و عملیاتی‌شدن مذاکره، امکان توافق شکل گرفت شاهد بودیم که این تیم تا حد زیادی، بازی روس‌ها را خورد. در واقع اولیانوف برنده شکست برجام بود و به حدی موضوع را طولانی کردند که عملا احیای برجام فراهم نشد».
فلاحت‌پیشه تاکید کرد: «در موضوع اجرا بود که اولین بار روس‌ها مانع ایجاد کردند و پس از آن، همه چیز به‌هم ریخت».
ابوالقاسم دلفی، سفیر پیشین ایران در صربستان، فرانسه، بلژیک، کلمبیا و شیلی، نیز در این مورد به روزنامه شرق گفت: «روسیه چه قبل از جنگ اوکراین و چه بعد از آن، برجام را در تقابل با منافع و اهداف خود می‌بیند. کما اینکه ظریف هم در آن فایل صوتی گفت که روس‌ها در زمان مذاکرات برجام چه کار شکنی‌هایی کردند. در دوران مذاکرات وین هم شاهد این تداوم این کارشکنی‌ها بودیم که نهایتا به این بن‌بست کشیده شد. روسیه بعد از جنگ اوکراین، هم به دلیل مسئله بازار انرژی و نیز اهرم فشار پرونده فعالیت هسته‌ای سعی کرده است این مذاکرات به نتیجه نرسد».
دلفی سخنان اولیانوف و سرگئی لاوروف در مورد مخالفت روسیه با صدور قطعنامه علیه جمهوری اسلامی را یک بازی خواند و افزود: «روسیه می‌داند با مخالفت خود یا چین نمی‌تواند مانع صدور قطعنامه علیه ایران شود. لذا در ظاهر ژست مخالف صدور قطعنامه علیه ایران را می‌گیرد. اما مطمئن باشید که صدور قطعنامه علیه ما و رفتارهای انتحاری بعدی تهران، ایده‌آل‌ترین وضعیت برای منافع روسیه خواهد بود. این یک بازی دوسر برد برای روسیه است چون مسکو برای مخالفت با قطعنامه شورای حکام قطعا به دنبال امتیازگیری از ایران است و از آن طرف صدور قطعنامه، ولو با مخالفت مسکو شرایط ایده‌آلی را برای کرملین رقم خواهد زد».
این دوره از اجلاس شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی برگزار می‌شود که بسیاری معتقدند که کارشکنی‌های روسیه بعد از هجوم نظامی به اوکراین و درخواست مستثنی شدن روابط تهران-مسکو از تحریم‌های آمریکا باعث توقف مذاکرات شد.
