شبانه‌روز هسته‌ای؛ رافائل گروسی: روز خوبی نیست

زیتون–  تنها کمتر از ۲۴ ساعت پس از  صدور قطعنامه‌ی انتقادی شورای حکام و بیانیه‌ی تهدید آمیز تهران، رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید ایران به نهاد تحت نظر او اطلاع داده که می‌خواهد ۲۷ دوربین «فراپادمانی» آژانس را  قطع کند و به همراه بعضی تجهیزات نظارتی دیگر از محل نصب خارج کند،

به‌ گفته گروسی حدود ۴۰ دوربین در تاسیسات هسته‌ای ایران باقی می‌ماند.

رافائل گروسی که امروز در یک کنفرانسی مطبوعاتی در وین سخن می‌گفت، افزود: ایران، قدرت نظارتی آژانس را به شدت و  اگر ظرف سه تاچهار هفته آینده نظارت ها به حالت قبلی برنگردد، به منزله «ضربه مهلکی به توافق هسته‌ای برجام خواهد بود.»

او در این نشست خبری همچنین گفت: «من به فعالیت‌هایم ادامه می‌دهم اما باید بگویم که روز خوبی نیست.»

در نشست غروب چهارشنبه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در پشت درهای بسته برگزار شد، اعضای این شورا با اکثریت قاطع قطعنامه‌ای را علیه ایران تصویب کردند که در آن از جمهوری اسلامی به دلیل عدم همکاری با این نهاد انتقاد شد.

در این قطعنامه آمده است که ایران نتوانسته دلیل وجود آثار اورانیوم در سه مکان هسته‌ای اعلام‌نشده را توضیح دهد. هم‌چنین از همکاری نکردن ایران با آژانس عمیقا ابراز نگرانی شده است.

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای ۳۵ عضو دارد. در این نشست ۳۰ کشور به این قطعنامه رای مثبت دادند، چین و روسیه با آن مخالفت کردند و رأی کشورهای هند، پاکستان و لیبی نیز ممتنع بود.

پیش‌نویس این قطعنامه را آمریکا و سه کشور اروپایی فعال در مذاکرات برجام یعنی بریتانیا، فرانسه و آلمان به این شورا ارائه کردند و در آن خواستار پاسخگویی ایران درباره آثار مواد رادیو اکتیو در پارچین، تورقوزآباد و مریوان شدند.

جمهوری اسلامی اسفند پارسال توافق کرده بود که در یک بازه زمانی سه‌ماهه به سوالات آژانس درباره منشاء اورانیوم در سایت‌های اعلام نشده خود پاسخ شفاف بدهد، ولی گزارش جدید آژانس نشان می‌دهد که ایران به تعهد خود عمل نکرده است.

تهدید مقامات جمهوری اسلامی
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، وزارت خارجه جمهوری اسلامی در بیانیه‌ای نوشت که این قطعنامه را «به عنوان اقدامی سیاسی، نادرست و غیرسازنده تقبیح می‌کند.»

در این بیانیه‌ که  تعابیر و متن آن چندان از ادبیات دیپلماتیک و رسمی برخوردار نیست، آمده است: «جمهوری اسلامی ایران بر اساس بیانیه مشترک مورخ ۵ مارس ۲۰۲۲ ، حسن نیت خود را در تعامل با آژانس با ارائه اطلاعات فنی دقیق نشان داد و انتظار این بود که آژانس نیز با رویکردی مستقل، بی‌طرفانه و حرفه‌ای، اقدامی سازنده و واقع‌بینانه در جهت عادی‌سازی موضوعات پادمانی که به اذعان خود آژانس به هیچ‌وجه نگرانی عدم اشاعه‌ای نداشته، صورت دهد. ظاهرا برخی یادشان رفته که تمام موضوعات گذشته یکبار و برای همیشه در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵ توسط شورای حکام بسته شد.»

حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی که به هند سفر کرده در جمع ایرانیان مقیم هند در مورد این قطعنامه گفته‌‌بود: «آمریکا و سه کشور اروپایی در یک اقدام کاملا غیر منطقی درحالیکه تبادل پیام‌های آمریکا و ایران جریان دارد پیش نویس قطعنامه‌ای را علیه ایران مطرح کردند.»

او در ادامه با لحنی تهدیدآمیز افزود: «اگر طرف مقابل به دنبال مسیر تهدید و قطعنامه باشد ما هم دست بسته نخواهیم ماند.»

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه نیز در توییتی آمریکا و کشورهای اروپایی را تهدید کرد و نوشت: «آمریکا و سه کشور اروپایی با تلاش برای پیشبرد یک قطعنامه برآمده از سومحاسبه و مشاوره غلط علیه کشوری با شفاف‌ترین برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز در جهان، اغراض کوته‌ بینانه خود را فراتر از اعتبار آژانس قرار دادند. بانیان این قطعنامه مستقیما مسئول تبعات بعدی هستند. پاسخ ایران قاطع و متناسب است.»

خاموشی دوربین‌ها
پیش از صدور این قطعنامه، سازمان انرژی هسته‌ای جمهوری اسلامی با انتشار اطلاعیه‌ای، از قطع عامدانه دوربین‌های «فراپادمانی» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک مرکز هسته‌ای ایران خبر داد. در این اطلاعیه آمده بود که «فعالیت دستگاه اندازه‌گیری برخط سطح غنا و فلومتر (OLEM)، متعلق به این سازمان بین‌المللی نیز متوقف می‌شود».

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی هسته‌ای جمهوری اسلامی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به سوءنیت متهم کرد و گفت که «با توجه به همکاری گسترده ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، متاسفانه رفتار آژانس رفتاری مناسب این همکاری نبوده است.»

کمالوندی افزود که دو دوربین نظارتی آژانس انرژی اتمی که قطع شده جزو همکاری‌های فرا پادمانی و صرفا بر مبنای حسن نیت بوده است. او کشورهای غربی به‌ویژه سه کشور اروپایی عضو برجام را به آغاز تحرکاتی علیه ایران متهم کرد و هشدار داد که جمهوری اسلامی اقدامات بیشتری در نظر دارد.

لورا هولگیت نماینده آمریکا در آژانس در واکنش به این اقدام گفت که از کار انداختن دو دوربین نظارتی این نهاد توسط تهران، تأسف‌آور است و نتیجه معکوس به بار خواهد آورد. او پیش از آغاز رای‌گیری پیش‌نویس قطعنامه تاکید کرد که چنانچه ایران قصد داشته باشد در واکنش به تصویب احتمالی این قطعنامه، شفافیت در مورد فعالیت‌های هسته‌ای خود را کاهش دهد، صرفا بر روند دیپلماتیکی که طرف‌ها در پی آن هستند، تاثیر منفی خواهد گذاشت.

نماینده آمریکا یادآور شد که در ژوئن ۲۰۲۰ و در پی مخالفت ایران با بازرسی آژانس از دو مورد از تاسیسات یاد شده، شورای حکام آژانس در مصوبه‌ای از ایران خواسته بود تا بی‌درنگ با این نهاد همکاری کند.

نیمی از بشریت به روایت روسیه
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین در توییتی نوشت: «شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه ارائه شده علیه ایران توسط آلمان، فرانسه، انگلیس و آمریکا را تصویب کرد. ۳۰ کشور رای موافق، ۲ کشور (چین و روسیه) رای مخالف و ۳ کشور (هند، لیبی و پاکستان) رای ممتنع دادند. بنابراین کشورهایی که نماینده نیمی از بشریت هستند از این قطعنامه حمایت نکردند.»

اولیانوف در یک توییت دیگر با نامرتبط دانستن این قطعنامه با شرایط فعلی گفته بود که «پیش‌نویس این قطعنامه توسط نماینده آلمان در شورای حکام ارائه شد.»

وزارت امور خارجه اسرائیل در بیانیه‌ای تصمیم شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را اولین گام ضروری برای بازگرداندن پایبندی ایران به تعهداتش خواند.

نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، در بیانیه‌ای گفت: «این یک قطعنامه مهم است که چهره واقعی ایران را عیان می‌کند» او افزود که اعضای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «با هدف متوقف کردن و جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای همکاری کردند و اگر ایران به فعالیت های خود ادامه دهد، قدرت‌ها باید مساله ایران را به شورای امنیت برگردانند.»

وزارت خارجه عربستان سعودی نیز بامداد روز پنج شنبه با صدور بیانیه کوتاهی، اعلام کرد که این کشور از قطعنامه تصویب شده در جلسه شامگاه چهارشنبه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در رابطه با ایران، استقبال می‌کند.

بنابر اعلام آژانس، ایران در راستای برنامه‌ای که از مدت‌ها پیش اعلام شده بود، نصب سانتریفوژهای پیشرفته آی‌آر-۶ را در یکی از بخش‌های تاسیسات زیرزمینی نطنز شروع کرده است.

در گزارش اخیر آژانس به شورای حکام که به رویت خبرگزاری رویترز رسیده است، ایران اکنون همچنین قصد دارد دو آبشار دیگر از این سانتریفوژهای پیشرفته را به مجموعه سانتریفوژهای خود اضافه کند.