دلار رکورد زد؛ هشدار اقتصاددانان: نگرانی مردم از تامین معیشت به مرحله‌‌‌ی انفجار رسیده

زیتون-نرخ دلار به ۳۳ هزار تومان رسید که نسبت به بهای متوسط روز شنبه ۲۵۰ تومان افزایش را نشان می‌دهد. این نرخ بالاترین نرخ قیمت دلار تا به امروز است. با این حال کارشناسان معتقدند قیمت دلار همچنان سیر صعودی خواهد داشت.

همزمان جانشین پلیس امنیت اقتصادی از بازداشت ۳۱ نفر از سرشاخه‌های «معاملات فردایی» خبر داد. معاملات فردایی ارز و طلا به معاملات صوری‌ای گفته می‌شود که تحویل مورد معامله فردای روز توافق صورت می‌گیرد. فروشندگان این بازار معمولا ارز و طلایی در اختیار ندارند و صرفا تفاوت قیمت آن‌ها به صورت ریالی تسویه می‌شود.

سهراب بهرامی، جانشین پلیس امنیت اقتصادی، ضمن اشاره به شناسایی شمار دیگری از فعالان این بازار گفت که پلیس با این افراد به اتهام «اخلال در نظام اقتصادی قاطعانه برخورد خواهد کرد».

اقتصاددانان معتقدند که با این شرایط تا زمانی که دولت رئیسی اقدامی برای برطرف شدن مشکلات اقتصادی در پیش نگیرد، کاهش ارزش ریال ادامه خواهد داشت؛ اتفاقی که باعث می‌شود، موج دوم گرانی‌ها در یک ماه اخیر راه بیفتد.

۶۱ تن  از اقتصاددانان ایرانی، روز ۲۰ خرداد در نامه‌ای خطاب به مردم نسبت به سیاست‌های اقتصادی اخیر دولت که «جراحی و اصلاحات اقتصادی» نام گرفته، هشدار دادند.

در این نامه که در وب‌سایت «اکو ایران» منتشر شد، آمده است: «هشدار ما به دولتمردان این است که وضعیت کشور بسیار شکننده است و اصرار بر حذف یارانه‌ها در این دوران فلاکت‌بار، کاسه صبر مردم را لبریز خواهد کرد و نظام و دولت را رویاروی مردم قرار خواهد داد.»

دولت ابراهیم رئیسی اوایل اردیبهشت سال جاری دستور قطع یارانه آرد بعضی از نانوایی‌ها و تمامی کارخانه‌های مواد غذایی را صادر کرد که افزایش شدید قیمت محصولاتی که به آرد نیاز دارند، را در پی داشت.

با گران شدن نان و افزایش چندبرابری قیمت مواد غذایی در شماری از شهرهای خوزستان اعتراضاتی آغاز شد و به دیگر شهرهای دیگر ایران نیز گسترش یافت.

نویسندگان این نامه تصریح کرده‌اند که ایجاد شوک‌های متعدد و تشدید بی‌ثباتی اقتصاد کلان از سوی سیاستگذاران رسمی «جراحی و اصلاحات اقتصادی» و «تصمیم‌های سخت برای اقتصاد» نامگذاری شده است بی آنکه به نتایج و پیامدهای پردامنه این تصمیمات اندیشیده شود.

اقتصاددانان نوشتند: «با افزایش خبرهای ناامیدکننده از نتایج مذاکرات هسته‌ای و شوک‌های سیاستی متعدد دولت به اقتصاد کشور ازجمله در بازار کار و بازار کالاها و خدمات و سپس حذف ارز ترجیحی واردات کالاهای اساسی، روند آشفتگی اجتماعی و نگرانی عمومی مردم از تامین معیشت و پایداری کسب و کارهای خود، به مرحله‌ای انفجاری رسیده است. نرخ ارز با روندی پرشتاب افزایش یافته تا رکورد جدیدی در تورم ماه‌های ابتدای سال و افزایش نرخ ارز برجای گذارد.»

نویسندگان این نامه همچنین گفته‌اند: «اصلاحات عمیق اقتصادی بدون بهبود کیفیت حکمرانی به فسادی عمیق و فقر و نابرابری جبران‌ناپذیر و بی‌ثباتی… منجر خواهد شد. اصلاحات موفق قیمتی مستلزم مسئولیت‌پذیری گسترده همه ارکان حکومت؛ مشارکت مردم در تصمیمات؛ استفاده از دانش نخبگان؛ ارتباط گسترده با دنیا است.»

در این نامه همچنین آمده است: «بدون احیای توافق برجام و خروج از محدودیت‌های اعمال شده بر بخش بانکداری ایران توسط FATF، نمی‌توان در اقتصاد ایران از سیاست ثبات اقتصاد کلان و دسترسی کم‌هزینه به بازارهای جهانی سخن به میان آورد.»

چهره‌های شاخصی از طیف اقتصاددانان نهادگرا مانند محمد ستاری‌فر، حجت میرزایی، بهروز هادی زنوز این نامه را امضا کرده‌اند.

امضاکنندگان این نامه می‌گویند ریشه مشکلات اقتصادی ایران «سیاسی است» و نخستین گام برای برون رفت از این وضعیت دشوار «تغییر اساسی راهبردها و سیاست‌های خارجی و گام دوم تغییر در شیوه حکمرانی در داخل کشور است.»

مقامات جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند که با افزایش بهای نفت که تقریبا دو برابر دوره مشابه سال گذشته است، درآمدهای ارزی نیز رشد چشمگیر داشته است. صندوق بین‌المللی پول نیز پیش‌بینی کرده که کل صادرات نفتی، غیرنفتی و خدمات ایران در سال جاری افزایش ۵۰ درصدی خواهد داشت.

با این حال مقامات جمهوری اسلامی هنوز توضیح نداده‌اند چرا با وجود افزایش صادرات کشور، ریال با شتاب بیشتری ارزش خود را از دست می‌دهد