«ایران باید تصمیم بگیرد»؛ خواسته‌های جمهوری اسلامی و اولتیماتوم غرب

زیتون-غرب می‌گوید که به آخر خط مذاکرات رسیده‌ایم؛ فرصت تمام است و متن پیشنهادی قابل مذاکره نیست. جمهوری اسلامی می‌خواهد که پرونده تحقیقات آژانس بسته شود.

مذاکرات احیای برجام پس از پنج ماه توقف روز پنجشنبه ۱۳ مرداد در وین پایتخت اتریش آغاز شد، در این مذاکرات نمایندگان از کشورهای بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه به همراه ایران حضور دارند. آمریکا در این مذاکرات به صورت غیرمستقیم حضور دارد.

روزنامه وال استریت ژورنال روز جمعه ۱۴ مرداد از چند دیپلمات غربی نقل قول کرد که جمهوری اسلامی شرط تازه‌ای برای توافق هسته‌ای گذاشته است: «بسته شدن پرونده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد سه مکان‌ غیر اتمی آلوده به اورانیوم در ایران»، شرطی که به نوشته این روزنامه در ماه‌های اخیر به‌طور خصوصی و علنی توسط مقامات جمهوری اسلامی بیان شده است.

این روزنامه آمریکایی نوشت که این شرط جمهوری اسلامی مانع اصلی برای دستیابی به توافق است.
محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر رییس دولت جمهوری اسلامی در توئیتر نوشت: «در تمامی گفتگوهای تلفنی آیت‌الله رئیسی با روسای جمهور فرانسه، روسیه و چین، موضع قاطع ایشان این بود که فقط زمانی که ادعاهای پادمانی حل و فصل و بسته شود توافق نهایی قابل دست یافتن است.»

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال ۲۰۱۸ پس از ادعای اسرائیل مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی تجهیزات مرتبط با تسلیحات اتمی را در مکانی در نزدیکی تهران نگهداری می‌کند، تحقیقاتی در این زمینه آغاز کرد. این سازمان براساس نمونه‌برداری‌های محیطی از این مکان‌ها، اعلام کرد که آثار اورانیوم در سه مرکزی که به آژانس اعلام نشده، یافته است و خواستار توضیح حکومت ایران در این خصوص شد.

علاوه بر این، خبرگزاری دولتی ایرنا روز جمعه مدعی شد که یک دیپلمات ایرانی حاضر در مذاکرات گفته است: « پایداری توافق در توازن آن است؛ اطمینان در مقابل اطمینان. مسائل ادعایی پادمانی با فشار سیاسی ایجاد شدند و با فشار سیاسی ادامه پیدا کرده‌اند و ماهیت سیاسی دارند و نباید دستاویزی برای سواستفاده علیه ایران در آینده باشند.» او افزود که «هرچه زودتر باید اطمینان طرف ایرانی باید جلب شود.»

الان تصمیم بگیرید
همزمان نمایندگان سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا، مشهور به تروئیکای اروپایی، از جمهوری اسلامی خواستند که در مذاکرات وین «خواسته‌های غیرواقع‌بینانه» مطرح نکند. این سه کشور در بیانیه‌ای اعلام کردند که دور تازه‌ای از مذاکرات در کار نیست و «ایران الان باید تصمیم بگیرد.»

در این بیانیه آمده است: «گفتگوهای کنونی در وین دور جدیدی از مذاکرات نیست، اینها بحث‌های فنی است.»

به گزارش خبرگزاری فرانسه، تروئیکای اروپایی در بیانیه خود افزود: «متن توافق بر روی میز است. ما ازسرگیری مذاکرات نخواهیم داشت. ایران باید الان تصمیم بگیرد و تا زمانی که فرصتش وجود دارد، توافق را نهایی کند… ما از ایران می‌خواهیم که درخواست‌های غیر واقع‌بینانه خارج از چارچوب برجام نداشته باشد.»

کمیسیون اروپا هم از روند کنونی مذاکرات گفت‌وگوها با عنوان «آخرین تلاش» برای نجات برجام نام برد و راه‌حل آن‌را در گرو «تصمیمات سیاسی» دانست. پیتر استانو، سخنگوی روابط خارجی اتحادیه اروپا، گفت که «زمان آخرین تلاش فرا رسیده» و دیگر جایی برای «مانور اضافی» نمانده است.

این در حالی است که جان کربی، یکی از سخنگویان کاخ سفید، اعلام کرده که مذاکرات برای احیای برجام تا حد زیادی کامل شده و فرصت برای توافق بسیار کوتاه است. او افزود که از ایران می‌خواهیم تا پیشنهاد‌های ارائه شده برای بازگشت به برجام بپذیرد.

خواسته‌های متعدد تهران
پس از آنکه جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای شکستن بن‌بست چندین ماهه مذاکرات وین، پیش‌نویس متن جدیدی را ارائه کرد، دو مقام جمهوری اسلامی گفتند تهران از آن راضی نیست.

ظاهرا علاوه بر شرط بسته شدن پرونده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، جمهوری اسلامی خواسته‌های دیگری نیز دارد.

یک مقام جمهوری اسلامی در گفتگو با رویترز گفته است: «اگر آنها می‌خواهند این پیمان را احیا کنند، واشنگتن باید منافع اقتصادی ایران را تضمین کند و نه فقط تا پایان دوره ریاست جمهوری بایدن.»

محمد مرندی، مشاور ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای جمهوری اسلامی روز جمعه در پیامی توییتری نوشت: «اتهام‌های سیاسی علیه برنامه هسته‌ای ایران قرار بود بعد از گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای حل شوند اما آمریکا و سه کشور اروپایی برعکس عمل کردند. این رویکرد باید اصلاح شود.»

مرندی در خصوص مذاکرات افزود: «پیشرفت‌هایی حاصل شده است اما همه مسائل دیگر از جمله ارائه تضمین به ایران هنوز روی میز هستند.»

یکی دیگر از موارد اختلاف جمهوری اسلامی با آمریکا، درخواست تهران از واشنگتن مبنی بر ارائه ضمانت است. مقامات حکومتی ایران می‌گویند بایدن باید تضمین دهد که هیچ رئیس جمهوری در آمریکا مانند ترامپ از توافق خارج نشود. اما مقامات آمریکایی می‌گویند که جو بایدن نمی‌تواند این قول را بدهد زیرا پیمان ۲۰۱۵ یک تفاهم‌نامه سیاسی غیرالزام‌آور است و تنها معاهدات الزام‌آور قانونی می‌تواند برای دولت‌های بعدی لازم الاجرا باشد.