جمهوری اسلامی به پاسخ آمریکا پاسخ داد؛ سوء‌تفاهم یا تعلل عامدانه؟

زیتون– شامگاه ۱۰ شهریور جمهوری اسلامی «پاسخ» خود را به «پاسخ» ایالات متحده ارسال کرد. سخنگوی کاخ سفید روز ۱۱ شهریور اعلام کرد که جمهوری اسلامی نباید توافق هسته‌ای را به بسته شدن پرونده تعهدات پادمانی خود مشروط کند.

کارین ژان پی‌یر، سخنگوی کاخ سفید روز ۱۱ شهریور گفت: «‌نباید اجرای دوباره برجام به تحقیقات مرتبط با تعهدات قانونی ایران که براساس معاهده منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای است، مشروط شود.»

سخنگوی کاخ سفید با تاکید بر اینکه ایران باید به پرسش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پاسخ دهد، افزود که تنها زمانی پرونده ایران از دستور کار آژانس خارج می‌شود که مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای حکام گزارش دهد که مسائل باقی‌مانده شفاف‌سازی و حل و فصل شده‌اند.

کارین ژان پی‌یر اضافه کرد که تحقیقات آژانس در مورد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی سیاسی نیست و اهرمی برای فشار یا چانه‌زنی محسوب نمی‌شوند.

منظور سخنگوی کاخ سفید، آثار اورانیومی است که بازرسان آژانس در سه مکان در ایران کشف کردند، مکان‌هایی که جمهوری اسلامی گزارشی از آنها به آژانس نداده بود و به نظر می‌رسید که مخفی هستند.

گفتنی است که یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در خصوص پاسخ تازه جمهوری اسلامی به رادیو فردا گفته که این مذاکراتی با رفت و برگشت متناوب است. او علی‌رغم سخنان به ظاهر منفی سخنگوی کاخ سفید اعلام کرده که در حال بررسی پاسخ (جمهوری اسلامی) و همچنین هماهنگی با سه کشور اروپایی متحد خود هستیم. او تاکید کرده که ما در عرصه عمومی و به صورت علنی مذاکره نخواهیم کرد و افزوده است که برخی از اختلافات در هفته‌های اخیر رفع شده‌اند اما برخی دیگری همچنان باقی مانده‌اند.

اتحادیه اروپا ۱۷ مرداد توافقی برای به نتیجه رسیدن سریع مناقشه هسته‌ای جمهوری اسلامی با غرب تنظیم کرد و آنرا «متن نهایی» نامید. این نهاد بین‌المللی از آمریکا و جمهوری اسلامی خواست که نظر خود را در خصوص این متن ارسال کنند
شامگاه ۲۴ مرداد پاسخ مکتوب جمهوری اسلامی به «متن نهایی» اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌ای تحویل داده شد.

پس از بود که بسیاری از مقامات آمریکایی و اروپایی نسبت به سرانجام رسیدن مذاکرات احیای برجام ابراز خوش‌بینی کردند.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که جمهوری اسلامی به متن پیشنهادی پاسخ مثبت داده اما خواستار برخی تغییرات در پیش‌نویس توافقنامه احیای برجام شده است، بورل تغییرات درخواستی ایران را معقول خواند.

چند مقام ارشد آمریکایی در مصاحبه با رسانه‌ها اعلام کردند که ایران برخی از خواسته‌های خود را در مورد احیای توافق هسته‌ای را کنار گذاشته و همین موضوع احتمال دستیابی به توافق را بیشتر از گذشته کرده است.

رویترز به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی گزارش داد که یکی ازاین خواسته‌ها، اصرار جمهوری اسلامی برای بسته شدن پرونده پادمانی سه مکان مشکوک از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.

در همان زمان رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شبکه سی‌ان‌ان گفت، این نهاد نمی‌تواند زیر فشار سیاسی پرونده این سه مکان را مختومه کند.

اما محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی با انتشار توئیتی گفت که مادامی که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «پرونده اتهامات ساختگی علیه ایران» را به طور دائمی مختومه اعلام نکند، هیچ توافقی اجرایی نخواهد شد.

آمریکا با چند روز تاخیر ۲ شهریور به پیشنهاد اتحادیه اروپا پاسخ داد و اکنون ایران به پاسخ آمریکا پاسخ داده و واکنش‌ها حاکی از نارضایتی و عقبگرد در مسیر دستیابی به توافق هسته‌ای است.

روزنامه کیهان که زیر نظر نماینده علی خامنه‌ای اداره می‌شود روز شنبه هفته گذشته در گزارشی نوشته بود که توافق احتمالی باید دو ماه به تاخیر بیفتد و مدعی شد که در این مدت اوضاع از زمین تا آسمان تغییر خواهد کرد.

ابراهیم رئیسی، رئیس‌دولت ایران نیز هفته گذشته گفت که یکی از خواسته‌های جمهوری اسلامی برای توافق «بسته‌شدن ادعاهای سیاسی درباره مسائل پادمان» است، موضعی که غرب آنرا «غیر سازنده» خوانده است.

با توجه به گزارش‌ها دو احتمال را می‌توان در نظر گرفت؛ نخست آنکه مواضع جمهوری اسلامی از پاسخ مکتوب اول فراتر رفته و عامدانه تلاش می‌کند که مذاکرات را طولانی کند و دوم آنکه با توجه به مواضع محمد مرندی پاسخ اولیه حکومت ایران مبهم بوده و مقامات غربی از ابتدا دچار اشتباه شده‌اند.