زیتون-به دنبال اعتراضات مردم ایران نسبت به کشته‌شدن مهسا امینی، در بازداشتگاه گشت ارشاد، موج واکنش‌های انتقادی از سوی شخصیت‌ها و رسانه‌های غیرایرانی، مقامات دیگر دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی، حکومت جمهوری اسلامی را هدف گرفته است.
برخی رهبران و مقام‌های کشورهای مختلف که برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک گرد آمده‌اند، در این مورد سخن گفته و جمهوری اسلامی را ملزم به پاسخگویی دانسته‌اند.
جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا روز چهارشنبه ۳۰ شهریور، در سازمان ملل اعلام کرد: «با شهروندان شجاع و زنان شجاع ایران که هم اکنون برای به دست آوردن حقوق اولیه خود تظاهرات می‌کنند، اعلام همبستگی می‌کنیم.»
گابریل بوریچ، رییس‌جمهور شیلی، در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «ما به اعلامیه‌ها نیاز نداریم. ما احتیاج به عمل داریم تا تلاش خود را معطوف به توقف خشونت علیه زنان کنیم، چه در ایران باشد و به یاد مهسا امینی که در بازداشت پلیس کشته شد و چه هر جای دیگر در جهان.»
همچنین امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، که در حاشیه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل با رئیسی دیدار کرد، گفت که به رئیس دولت جمهوری اسلامی گفته که فرانسه از حقوق بشر و حقوق زنان دفاع می‌کند و درگذشت مهسا امینی اعتبار جمهوری اسلامی را زیر سوال برده است.
نهادهای بین‌المللی
سازمان ملل متحد روز سه‌شنبه مرگ مهسا امینی در بازداشت و همچنین «سرکوب خشونت‌آمیز» اعتراض‌های شهروندان به این ماجرا از سوی جمهوری اسلامی را محکوم کرد و خواستار تحقیق مراجع مستقل درباره «اتهام شکنجه» او شد.
جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در واکنش به مرگ مهسا امینی خواستار تصویب قطعنامه‌ای در این نهاد بین‌المللی برای محکومیت حجاب اجباری در ایران شد.
او مرگ این دختر جوان ایرانی پس از دستگیری توسط گشت ارشاد را نشانه‌ای از نقض گسترده حقوق بشر در ایران دانست و گفت که جامعه بین‌المللی باید رفتار مقامات ایرانی علیه زنان را به شدت محکوم کند.
ندى الناشف، سرپرست کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل گفت: «مرگ دلخراش مهسا امینی و اتهامات مربوط به شکنجه و بدرفتاری باید به سرعت، بی‌طرفانه و بطور موثر از سوی مراجع صالح و مستقل مورد بررسی قرار گیرد.»
سازمان عفو بین‌الملل روز ۳۰ شهریور اعلام کرد که سرکوب مرگبار اعتراضاتی که در ایران در پی جان باختن مهسا امینی، صورت می‌گیرد، نیازمند یک اقدام فوری جهانی است. این سازمان اعلام کرد که پس از کشته‌شدن مهسا امینی که در بازداشت پلیس بوده، حکومت با «معترضان به قتل او» با رگبار گلوله برخورد می‌کند. عفو بین‌الملل گفت که این شیوه سرکوب تاکنون هشت کشته و صدها زخمی برجا گذاشته‌است.
عفو بین‌الملل در بیانیه خود نوشت: «رهبرانی که به نمایندگی از کشور خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد حاضر شده‌‌اند، باید از ایجاد یک مکانیسم مستقل تحقیقاتی و پاسخگویی بین‌الملل حمایت کنند، تا ایران نتواند از مجازات و عواقب اعمالش فرار کند.»
در بیانیه این سازمان آمده که بازتاب جهانی خشم و همدلی در مورد جان‌باختن مهسا امینی، باید با گام‌هایی مشخص از سوی جامعه بین‌المللی پیگیری شود و افزوده است که مصونیت از مجازات، به حکومت ایران اجازه داده که «شکنجه‌های گسترده، اعدام‌های فراقانونی و دیگر قتل‌های غیرقانونی توسط مقام‌های ایرانی در پشت دیوارهای زندان» را بی‌وقفه ادامه دهد.
دیانا الطحاوی، معاون مدیر خاورمیانه و شمال آفریقا در سازمان عفو بین‌الملل در این مورد گفت: «تازه‌ترین سرکوب وحشیانه اعتراضات در ایران، در حالی انجام می‌شود که همزمان ابراهیم رئیسی، در سازمان ملل سخنرانی می‌کند.»
الطحاوی افزود که باوجود شواهدی معتبر مبنی بر دست‌داشتن رئیسی در جنایت علیه بشریت، به او در صحنه‌ای بین‌المللی تریبونی داده شده‌است که یادآور تاثیر منفی شکست‌های مکرر کشورهای عضو سازمان ملل در مقابله با مصونیت جمهوری اسلامی ایران از مجازات سنگین جنایتش است.
اتحادیه اروپا نیز با انتشار بیانیه‌ای، جان باختن مهسا امینی بر اثر جراحت‌های وارده در بازداشتگاه پلیس را غیرقابل قبول دانسته و خواستار پاسخگو کردن عاملان این قتل شده است. این اتحادیه از مقام‌های جمهوری اسلامی خواسته است حقوق اساسی شهروندان ایران را رعایت کند و کسانی که تحت هر نوع بازداشت هستند، در معرض هیچ‌گونه بدرفتاری قرار نگیرند.
سیاستمداران
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در توئیتی ضمن درخواست برای به‌رسمیت شناختن حق تظاهرات مسالمت‌آمیز در ایران گفته که مردم ایران و آمریکا برای مهسا امینی سوگواری می‌کنند.
بلینکن در اظهاراتی از دولت ایران خواست به آزار و اذیت سیستماتیک زنان پایان دهد و اجازه دهد اعتراضات مسالمت‌آمیز شکل بگیرند.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز ضمن محکومیت حجاب اجباری، از دولت ایران خواست تا به جای سرکوب اعتراضات و قتل معترضین، به صدای مردم ایران گوش دهد.
رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، نیز قتل مهسا امینی را وحشتناک خواند و بر لزوم پاسخگو کردن مسئولان جمهوری اسلامی تاکید کرد.
لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل گفت که «جان باختن مهسا امینی وحشتناک است و نشان می‌دهد رژیم ایران برای توقف تظاهرات مسالمت‌آمیز تا کجا پیش می‌رود. ما در کنار مردم ایران سوگوار هستیم.» او افزود: «ایالات متحده به مذاکرات برای احیای برجام ادامه خواهد داد و سایر موضوعات و نگرانی‌های مربوط به حقوق بشر در ایران را به صورت مجزا پیگیری خواهد کرد.»
کلودیا تنی، عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا اعلام کرد: «مردم ایران شجاعت فوق‌العاده‌ای از خود در برابر یک رژیم منزجرکننده وحشی نشان می‌دهند. چنین لحظاتی مسیر تاریخ بشر را تغییر می‌دهند. ما باید هر کاری که می‌توانیم برای پیروزی مردم ایران انجام دهیم.»
مارکو روبیو، سناتور جمهوریخواه نیز در توییتی نوشت: «در حالی که سازمان ملل به رژیم ایران برای دروغ‌‌پراکنی تربیون می‌دهد، حقیقت بی‌رحمانه زندگی در ایران مشخص است. پلیس اخلاق جمهوری اسلامی مهسا امینی را برای نقض مقررات پوشش آیت‌الله‌ها دستگیر و تا حد مرگ کتک زد. عاملان این جنایت وقیحانه باید تحریم شوند.»
تام کاتن، سناتور جمهوریخواه، مذاکرات دولت آمریکا با جمهوری اسلامی برای توافق هسته‌ای را «وحشتناک» توصیف کرد و گفت: «جو بایدن به همان دلیلی که باراک اوباما به جنبش سبز در سال ۸۸ خیانت کرد، معترضان ایرانی را می‌فروشد.»
مورگان اورتگاس سخنگوی پیشین وزارت خارجه آمریکا نیز با انتقاد از تأخیر وزیر خارجه دولت بایدن در محکومیت کشته شدن مهسا امینی گفت: «آمریکا با مردم شجاع ایران که با رژیم جنایتکار این کشور می‌جنگند همراه است. رهبران جهان باید به جمهوری اسلامی درباره کشتن مردم هشدار دهند.»
دبورا لیپستات، نماینده ویژه آمریکا در مقابله با یهودستیزی گفت: «به عنوان زنی که عمرش را برای مبارزه با غفلت و ظلم وقف کرده، با زنان ایران که در خیابان‌ها علیه رفتار منزجرکننده یک رژیم متوحش علیه خود تظاهرات می‌کنند، ابراز همبستگی می‌کنم.»
آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان نیز در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل با تاکید بر اینکه مقامات جمهوری اسلامی باید به اعتراضات زنان ایران گوش دهند، گفت: «این زنان خواستار حقی هستند که همه مردم باید داشته باشند.»
لوئیزه آمسبرگ، مامور ویژه دولت فدرال آلمان در امور حقوق بشر یک پیام توئیتری نوشت: «درگذشت مهسا امینی باعث خشم و اندوه شده زیرا خشونت و سرکوب علیه زنان در ایران استثنایی نیست بلکه امری روزمره است.» او خواستار روشنگری درباره چگونگی مرگ این دختر ۲۲ ساله شد.
جیمز کلورلی، وزیر خارجه بریتانیا به خبرگزاری فرانسه گفت: «رهبران ایران باید توجه داشته باشند مردم از مسیری که در پیش گرفته‌اند ناراضی هستند.»
وزارت خارجه فرانسه نیز کشته شدن مهسا امینی به دست ماموران گشت ارشاد را «عمیقا تکان‌دهنده» خواند و در بیانیه‌ای تاکید کرد که خشونت و دستگیری منجر به مرگ مهسا امینی را محکوم می‌کند.
ملانی جولی وزیر خارجه کانادا در توییتی نوشت: «مرگ مهسا امینی در زمان بازداشت رخ داد. دولت کانادا خواستار تحقیقات کامل و شفاف درباره مرگ وی است. ما ایران را ترغیب می‌کنیم به همه اشکال آزار و تبعیض علیه زنان پایان دهد و به حق تظاهرات مسالمت‌آمیز احترام بگذارد.»
وزارت خارجه ایتالیا در بیانیه‌ای اعلام کرد: «امیدواریم عاملان این اقدام بزدلانه شناسایی و مورد بازخواست قرار گیرند.» و افزود: «خشونت علیه افراد بی‌گناه به ویژه زنان و دختران، هرگز قابل تحمل نیست.»
اما عبدالرحمن آل ثانی وزیر امور خارجه قطر در مصاحبه ای در این مورد گفت: «اول از همه ما مخالف استفاده از خشونت از طرف نیرو‌های امنیتی ضد غیرنظامیان چه زن یا مرد هستیم. این یک موضوع داخلی است. ما در امور داخلی کشورهای دیگر دخالت نمی‌کنیم.»
رسانه‌ها
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نوشت: «مرگ مهسا امینی در بازداشت پلیس رژیم ایران، اعتراضات خشمگینانه‌ای را علیه قوانین باصطلاح اخلاقی رژیم برانگیخته است.»
تاگس اشپیگل، روزنامه معتبر چاپ برلین، در گزارش کاملی به اعتراضات مردم پرداخته و ارزیابی کرده است که فشار حکومتی در چند دهه بی وقفه ادامه داشته، در دوره ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی شدت بیشتری یافته و ملت جان به لبش رسیده است.
روزنامه فرانسوی لوموند نوشت: «در ایران پس از مرگ زنی جوان که توسط پلیس امنیت اخلاقی بازداشت شده‌بود، تظاهراتی تازه به راه افتاده است.»
روزنامه چپ‌گرای لیبراسیون هم در این راستا نوشت: «خشم در دانشگاه‌های ایران در حال جوشیدن است.»
روزنامه فیگارو نیز در گزارشی نوشت که از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، قوانین حاکم بر جمهوری اسلامی همه زنان را ناگزیر کرده که فارغ از ملیت و اعتقاد‌های مذهبی خود، از پوششی استفاده کنند که سر و گردن‌شان را پوشانده و موها را پنهان کند.
الجزیره در چند گزارش در بخش‌های متفاوت تحولات در مورد مرگ مهسا امینی و اعتراضات و روایت‌های متناقض مقامات جمهوری اسلامی را پوشش داده است.
روزنامه الشرق الاوسط هم بطور مداوم تظاهرات و واکنش‌های بین‌المللی و داخلی را به نمایش گذاشت.
نسیم نیکلاس طالب تحلیلگر آمریکایی- لبنانی نیز در واکنش به اعتراضات سراسری ایران نوشت: «سرکوب انقلاب‌های زنانه سخت‌تر است و این مختص به ایران نیست. زنان نیمی از جمعیت را شامل می‌شوند. آنها تحصیلکرده و پخته هستند و شخصیت منسجم‌تری دارند. اما بیشتر تحت سرکوب قرار دارند.»
انجمن قلم ترکیه نیز در اطلاعیه‌ای با اشاره به قتل مهسا امینی در ایران «به بهانه اینکه پوشش و حجابش خلاف اسلام است»، نوشت: «سا‌ل‌هاست که زنان ایرانی تحت عنوان احکام شرعی، به‌ویژه تحمیل حجاب و دخالت در زندگی خود، مبارزه می‌کنند.» این انجمن افزود: «باید رژیم ایران فوراً اقدامات منسوخ‌شده را کنار بگذارد.» و در پایان تاکید کرده که «هیچ نظام اعتقادی در جهان، بالاتر از انسانیت نیست.»
چهره‌های سرشناس
مارگارت اتوود نویسنده کانادایی و الیف شافاک نویسنده ترکیه‌ای، دو نویسنده زن برجسته در ادبیات جهان از مبارزات ایرانیان برای احقاق حقوق خود حمایت کردند.
مارگارت اتوود در حساب توئیتر خود یک مقاله تحلیلی روزنامه گاردین را با این عنوان به اشتراک گذاشت: «شاید مرگ وحشیانه مهسا امینی لحظه سرنوشت‌سازی برای ایران باشد.»
الیف شافاک در دومین نوشته خود درباره مهسا امینی در شبکه‌های اجتماعی، به فعالان زن ایرانی که برای «حقوق زنان و حق رای زنان» مبارزه کرده و می‌کنند، ادای احترام کرد.
بلا حدید مدل معروف آمریکایی هم با خانواده مهسا امینی ابراز همدردی کرد.
دمت اوزدمیر بازیگر و مدل معروف اهل ترکیه با انتشار تصویر مهسا امینی و پست سازمان عفو بین‌الملل، خبر کشته شدن مهسا امینی را استوری کرد.
خابی لیم از مشهورترین چهره‌های جهانی طنز اینستاگرام با ۸۰ میلیون فالوئر، با انتشار یک استوری و هشتگ مهسا امینی از اعتراضات مردم ایران حمایت کرد. او همچنین از همگان خواست که در واکنش به این اعتراضات ساکت نمانند.
جی‌کی رولینگ، نویسنده سرشناس بریتانیایی نیز برای دومین بار در توییتر از اعتراض‌های ایران حمایت کرد. او تصویری از اعتراض‌ها را بازنشر کرده که در آن دو زن دستان هم را گرفته‌اند. او نوشته است: «زنان به پا می‌خیزند.»
عمر مومنی، مشهورترین کاریکاتوریست ورزشی جهان، طرحی در حمایت از زنان ایرانی کشید. در این طرح زنی به تصویر درآمده که از موهای در باد رها شده‌اش خون می چکد و عبارت «آزادی» به زبان فارسی به چشم می‌خورد.
خالق ایکس‌باکس، زیمون براکلی، با انتشار تصویری از اعتراضات، به فارسی در تویتر نوشت: «قلب من با شماست، همه خواهرانم»
شرکت‌ها و گروه‌ها
همزمان با واکنش گسترده مقامات سیاسی و چهره‌های هنری، اجتماعی و ورزشی به مرگ مهسا امینی، ایلان ماسک، رئیس شرکت «اسپیس‌ایکس» نیز در پاسخ به درخواست یک کاربر ایرانی درباره ارسال تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به ایران، اعلام کرد که از مقام‌های آمریکا درخواست می‌کند ایران را از تحریم ارسال تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای معاف کنند.
وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: «دفتر کنترل دارایی‌های خارجی از درخواست‌های دریافت مجوز برای فعالیت‌هایی استقبال می‌کند که از آزادی اینترنت در ایران حمایت کنند.»
از سوی دیگر با قطع دسترسی کاربران ایرانی به واتس‌آپ، حتی با فیلترشکن، برخی کاربران موضوع احتمال همکاری شرکت مِتا (شرکت مادر فیس‌بوک) با حکومت ایران را مطرح کردند. شرکت متا هنوز واکنشی به این موضوع نشان نداده است.
شامگاه چهارشنبه، ۳۰ شهریور اینستاگرام و واتس‌اپ در ایران فیلتر شد. این فیلترینگ پس از اتمام سخنرانی ابراهیم رئیسی در سازمان ملل آغاز شد.
این در حالی است که پیام‌رسان تلگرام به‌رغم فیلتر بودن همچنان در ایران با فیلترشکن فعال است.
گروه هکری انانیموس در این مورد نوشت: «فیس‌بوک، اینستاگرام و واتس‌اپ همگی به حالت معمول تشویق نسل‌کشی متا/زاکربرگ درمی‌آیند، اعتراضات ایران را سانسور می‌کنند و حساب‌ها را مسدود می‌کنند.»
انانیموس افزود که «این همان کاری است که با میانمار، سوریه و فلسطین کردند.»
انانیموس تهدید کرد که اگر حکومت ایران، دسترسی شهروندان را به اینترنت قطع کند، این گروه نیز دسترسی حکومت ایران را به اینترنت قطع خواهد کرد.
گفتنی است که نت‌بلاکس، نهاد ناظر بر سرعت و کیفیت اینترنت در کشورهای جهان در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایران در حال حاضر تحت شدید‌ترین محدودیت‌های اینترنت از زمان کشتار آبان ۹۸ است.
در حالی که بیش از دو سال از جنبش "زن، زندگی، آزادی"، جنبشی که جرقه…
بیانیه‌ی جمعی از نواندیشان دینی داخل و خارج کشور
رسانه‌های گوناگون و برخی "کارشناسان" در تحلیل سیاست‌های آینده ترامپ در قبال حاکمیت ولایی، به‌طور…
زیتون: جلد دوم کتاب خاطرات طاهر احمدزاده اخیرا از سوی انتشارات ناکجا در پاریس منتشر…