موج بازداشت روزنامه‌نگاران؛ تلاش جمهوری اسلامی برای حذف صورت مسئله

زیتون– دوازده روز پس از کشته شدن مهسا امینی در بازداشتگاه وزرا و آغاز اعتراضات مردمی، گزارش‌ها حاکی از بازداشت شماری از خبرنگاران و روزنامه‌نگاران است؛ خبرنگارانی که بازداشت آن‌ها بخشی از روند همیشگی جمهوری اسلامی برای سرکوب اعتراضات و پاک کردن صپرت مسئله است.

به‌خاطر محدودیت‌ نهادهای اطلاع‌رسانی در ایران،  که آمار دقیقی از تعداد خبرنگاران بازداشت شده، وجود ندارد.

انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران روز شنبه ۲ مهر با انتشار بیانیه‌ای از بازداشت دست‌کم ۱۰ روزنامه‌نگار توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی خبر داد.

روز چهارشنبه ۶ مهر، کانون حقوق‌بشر ایران اعلام کرد که دست‌کم ۲۰ خبرنگار در روزهای اخیر بازداشت شده‌اند.
فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران نیز بازداشت ۱۷ نفر را تایید کرده است.

سازمان گزارشگران بدون مرز اعلام کرده که طی روزهای گذشته ۱۹ روزنامه‌نگار در تهران و دیگر شهرها دستگیر شده‌اند که ۹ نفر آنان (دو عکاس و هفت روزنامه‌نگار) زن بودند.

لیست روزنامه‌نگاران بازداشت شده براساس گزارش نهادها و رسانه‌ها به قرار زیر است:

الهه محمدی، خبرنگار روزنامه هم‌میهن. این خبرنگار با سفر به شهر سقز، گزارشی از خاکسپاری مهسا امینی تهیه کرده بود که در روزنامه هم‌میهن منتشر شد.

محمدعلی کامفیروزی وکیل الهه محمدی در توییتر نوشته که ماموران برای ورود به منزل او، در خانه را شکسته‌اند و «پس از تفتیش دو ساعته منزل، وسایلی مانند موبایل، لپتاپ، کتاب‌های مجوزدار، دست نوشته‌‌ها و اوراق هویتی او مانند کارت خبرنگاری را توقیف کردند.»

یلدا معیری، عکاس خبری که در حین فعالیت رسانه‌ای، روز ۳۰ شهریور بازداشت و به زندان قرچک ورامین منتقل شد. او در جریان اعتراض‌های سال‌های ۹۶ و ۹۸، عکس‌های مهمی را ثبت کرد و برخی عکس‌های او به شهرتی جهانی رسید.

نیلوفر حامدی، عکاس-روزنامه‌نگار روزنامه شرق، که روز ۳۱ شهریور، در خانه‌اش در تهران بازداشت شد. او یکی از نخستین خبرنگارانی بود که با حضور در بیمارستان کسری درباره برخورد نیروهای امنیتی با معترضان اطلاع‌رسانی کرد.

فاطمه رجبی، روزنامه‌نگار شرق و فعال حقوق زنان، روز ۳۱ شهریور، در تهران.
مجتبی رحیمی، روزنامه‌نگار، روز ۱ مهر، در قزوین، او از جمله خبرنگارانی بود که درباره برخورد خشونت‌آمیز با معترضان در شبکه‌های اجتماعی اطلاع‌رسانی کرده بود.
علیرضا خوشبخت، روزنامه‌نگار، روز ۱ مهر، در خیابان‌های تهران.
روح‌الله نخعی، روزنامه‌نگار، روز ۱ مهر، در خیابان‌های تهران.

مسعود کردپور، مسئول آژانس خبری موکریان، روز ۲۹ شهریور، در خیابان‌های شهر بوکان، او سال‌هاست در ارتباط با تحولات کردستان اطلاع‌رسانی می‌کند.
خسرو کردپور، مسئول آژانس خبری موکریان، روز ۲۹ شهریور، در خیابان‌های شهر بوکان.
مرضیه طلایی، روزنامه‌نگار خبرگزاری موکریان ، روز ۲۹ شهریور، در خیابان‌های شهر سقز.
علی خطیب‌زاده، روزنامه‌نگار خبرگزاری موکریان، روز ۲۹ شهریور، در خیابان‌های شهرسقز.

ایمان به‌پسند، روزنامه‌نگار و فعال اجتماعی، روز ۳۱ شهریور، در تهران.

ویدا ربانی، روزنامه‌نگار، روز ۲ مهر، در تهران.
احمد حلبی‌ساز، عکاس-خبرنگار، روز ۳ مهر، تهران.
بتول بلالی، خبرنگار، ۳۱ شهریور، سیرجان.
سمیرا علی‌نژاد، ۳۱ شهریور، سیرجان.
مهرنوش طافیان، ۶ مهر، اهواز. او خبرنگار چند سایت محلی در خوزستان بوده و درباره مشکلات شهرهای خوزستان و مشکلات زنان اطلاع‌رسانی می‌کرد.
حامد شفیعی، خبرنگار، روز ۱ مهر.
فرشید قربانپور، روزنامه‌نگار حوزه ادبی و مسئول صفحه ادبیات روزنامه هفت صبح.
علیرضا جباری دارستانی، خبرنگار، در تهران.
نوید جمشیدی، عضو فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران، اتحادیه صنفی روزنامه‌نگاران تهران و مدیر مسئول پایگاه خبری آسیا نیوز.
پیام خدابنده، خبرنگار، در همدان.
محمد باقرزاده، خبرنگار، در تهران.
حسین رهاد، خبرنگار و دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات دانشگاه نیشابور.
مبین بلوچ نیز خبرنگاری است که گفته می شود در روزهای اخیر به دلیل افشای موضوع تجاوز به دختر ۱۵ ساله بلوچ بازداشت شده است.

انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران، هم‌زمان با بازداشت تعدادی از روزنامه‌نگاران در بیانیه‌ای اعلام کرد که «از نظر حرفه‌ای پوشش خبری اعتراضات عمومی یا محدود با پوشش خبری زلزله، سیل، افتتاح سد یا کارخانه، انتشار آمار طلاق و‌ گزارش یک حادثه قتل هیچ تفاوتی ندارد.»…«وظیفه حرفه‌ای ما حکم می‌کند که آنها را به صورت شایسته و بی‌طرفانه پوشش دهیم.»

این نهاد صنفی افزود: «ظاهرا مقامات مسئول تعریف دیگری از این حرفه دارند.» در بیانیه انجمن صنفی آمده است: «ممانعت از انجام دقیق و جامع حرفه روزنامه‌نگاری، موجب بی‌اعتباری کل نهاد رسانه‌ای رسمی خواهد شد.»… «انجمن صنفی به جد خواهان آن است که هر چه زودتر همکاران ما آزاد شوند و امکان انجام وظیفه برای ایشان فراهم شود.»

سازمان گزارشگران بدون مرز هم‌زمان با ۲۸ سپتامبر (۶ مهر) «روز بین‌المللی دسترسی جهانی به اطلاعات» با انتشار بیانیه‌ای از حکومت ایران خواست که «سرکوب خبرنگاران را فورا متوقف و بازداشت‌شدگان را آزاد کند. همچنین اجازه دهد که رسانه‌ها به اطلاعات آزاد دسترسی داشته باشند.»

در بیانیه بخش خاورمیانه سازمان گزارشگران بدون مرز آمده است: «بسیاری از کشورهای جهان در حالی روز جهانی دسترسی به اطلاعات را گرامی می‌دارند که خبرنگاران در ایران با موج جدیدی از محدودیت‌ها مواجه‌اند.»

گفتنی است که فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران با صدور بیانیه‌ای از مقامات ایرانی خواست تا به دستگیری روزنامه‌نگاران پایان داده و دسترسی آزادانه به اینترنت را فراهم کنند.

آنتونی بلانگر، دبیرکل فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران در این رابطه گفت: «ما از مقامات ایرانی می‌خواهیم که از پوشش اعتراضات ملی به عنوان بهانه‌ای برای سرکوب رسانه‌ها استفاده نکنند. هر شهروند در ایران حق دارد بداند چه خبر است.»

بلانگر همچنین افزود: «همکاران ما باید فورا آزاد شوند و اجازه گزارش آزادانه داشته باشند. ما همچنین از مقامات می‌خواهیم که فوراً به اخلال گسترده در اینترنت ایران پایان دهند.»

کانون حقوق بشر ایران نیز در بیانیه‌ای نوشت که این روزنامه‌نگاران با بهانه پاسخ به چند سوال به سازمان‌های امنیتی رژیم ایران احضار شده و پس از مراجعه بازداشت شده‌اند.

این نهاد از همه ایرانیان خواست تا «اسامی، مشخصات و تصاویر دیگر خبرنگاران بازداشت شده را جهت ثبت، اطلاع رسانی و دادخواهی به ما برسانید. خبرنگاران کسانی هستند که همواره صدای دیگران بوده اند بنابراین این یک وظیفه مبرم است که صدایشان باشیم.»

در روزهای گذشته، اخبار بازداشت هزاران نفر در خیابان‌های شهرهای مختلف ایران و همچنین بازداشت گسترده فعالان مدنی، رسانه‌ای و روزنامه‌نگاران منتشر شده است.