بیش از ۱۵ دانش‌آموز بازداشتی در کانون اصلاح و تربیت تهران؛ «دانش‌آموزان را با فاصله و یکی‌یکی از مدرسه خارج کنید تا جمع نشوند»

هرچند از تعداد دقیق نوجوانان بازداشتی خبر رسمی منتشرنشده اما اطلاعات تعدادی از وکلا و بازداشت‌شدگانی که در روزهای اخیر آزاد شده‌اند نشان می‌دهد، دانش‌آموزان بازداشتی کم نیستند.

یکی از بازداشت‌شدگان می‌گوید در اوین با چند دانش‌آموز هم‌بندی بوده ولی وقتی او را به زندان فشافویه برده‌اند، دیگر آن بچه‌ها را ندیده است. او احتمال می‌دهد این نوجوانان آزادشده یا به کانون اصلاح و تربیت منتقل شده باشند.
مریم کیان‌ارثی، وکیل دادگستری که در یک ماه گذشته، موضوع دانش‌آموزان بازداشتی را دنبال کرده است. تا دو هفته پیش، از شهرهایی مثل بندرعباس، مشهد و تهران، خانواده شش نفر برای پیگیری وضعیت فرزندان دانش‌آموز بازداشتی‌شان با او تماس‌هایی گرفتند؛ از جمله خانواده نیکا شاه‌کرمی. او و چهار نفر از همکارانش اما سه‌شنبه هفته گذشته به کانون اصلاح و تربیت تهران رفته‌اند. او به بخش دختران رفته و آنجا سه دانش‌آموز دختر را دیده است که البته دو نفر از آنها همان روز آزاد شدند و یک نفر از آنها قرار بوده با گرفتن تعهد آزاد شود اما همکارانم که به بخش پسران رفته بودند، تعداد زیادی از نوجوانان زیر ۱۸سال را آنجا دیدند و آنها توانستند وکالت ۱۵ نفر از آنها را به عهده بگیرند: «تعداد این پسران اما خیلی بیشتر بود. یکی از این دختران که من دیدم، اهل ورامین بود و یک روز در اعتراضات شرکت کرده بود. این بچه‌ها بیش از ۱۰روز است که آنجا هستند. مسئولان کانون به من گفتند که دادستان به آنها گفته که این بچه‌ها زودتر آزاد شوند. از قوچان هم تماسی داشتم درباره دختری ۱۷ساله که از ۲۰روز پیش در کانون اصلاح و تربیت به سر می‌برد. تعدادی دیگر از خانواده‌ها هم تماس و مشورت گرفتند اما بیشترشان آزاد شده‌اند.» به گفته این وکیل، تعدادی از این نوجوانان هم یکی دو ماه بیشتر از ۱۸ سال بودند، اما مسئولان کانون اصلاح و تربیت سعی کرده‌اند که آنها را آنجا نگه دارند تا به زندان‌های بزرگسالان فرستاده نشوند. براساس اطلاعات میان ارثی، از آموزش یا مشاوره روانی خاصی در کانون‌های اصلاح و تربیت خبری نیست: «من دختری را در کانون تهران دیدم که در ۱۵سالگی، پدرش را کشته و بی‌سواد بود؛ یک‌سال‌ونیم از نگهداری‌‌اش در کانون می‌گذشت اما هنوز بی‌سواد بود. آموزش کارهای هنری وجود دارد اما آنطور که من دیدم، آموزش خاص دیگری وجود ندارد.»

احضار مدیران و استقرار نیروهای امنیتی

غیر از این، در روزهای گذشته دستورهای شفاهی و کتبی دیگری هم به مدیران داده شده است؛ مدیر و معاون یک‌مدرسه در تهران که نمی‌خواهند نام‌شان در گزارش بیاید به هم‌میهن می‌گویند، به آنها دستور داده شده که دانش‌آموزان را با فاصله و یکی‌یکی از مدرسه خارج کنند تا جمع نشوند. به مسئولان مدارس گفته شده که اگر مدرسه‌ای دو در دارد، تعداد دانش‌آموزان را نصف کرده و از هر دو در به صورت تک‌تک با فاصله‌زمانی خارج کنند. دستور یا توصیه دیگر به مدیران مدارس این بوده که زنگ‌های تفریح برای دانش‌آموزان، آهنگ شاد پخش کنند؛ موضوعی که موجب اعتراض تعدادی از دانش‌آموزان هم شده است. مدیر مدرسه دیگری به هم‌میهن می‌گوید، گاه برای کلاس‌هایی که در ساعاتی معلم نداشته‌اند از نیروهای خارج مدرسه که عموما از بسیج معرفی می‌شوند، استفاده می‌شود تا با دانش‌آموزان در کلاس‌ها صحبت کنند: «در جلسه مدیران منطقه به ما گفتند که بچه‌ها را در حیاط مدارس جمع کنید و آنها را ارشاد کنید. از ما خواسته‌اند که جلسات مرتب با خانواده‌ها داشته باشیم.»
مدیر یک مدرسه متوسطه اول دختران در اطراف تهران که نخواست نامش در گزارش بیاید، در توضیح بیشتر به هم‌میهن می‌‌گوید: «در بخشنامه‌ای که به‌طور مکتوب به مدارس فرستاده شده بر هویت‌سازی برای دختران، شادسازی فضای مدرسه و… تاکید شده است. مثلا برای میلاد پیامبر اعلام شده بود که فضای مدرسه شاد شود و از موسیقی شاد هم استفاده شود. اما دو هفته پیش بود که به‌طور ناگهانی جلسه‌ای برگزار و در آن اعلام شد که قبل از اینکه آنها اطلاع دهند، ما زودتر مشکلات را گزارش دهیم.» او می‌گوید: «به ما اعلام شد که استفاده از تلفن همراه از سوی دانش‌آموزان به شدت کنترل شود، میزان گشتن کیف بچه‌ها و بازرسی بدنی، مورد توجه قرار گیرد. از افرادی مثل نیروهای بسیج برای توضیح وضعیت فعلی با محوریت پدافند غیرعامل استفاده شود، تصویر مقام رهبری در صورتی‌که احساس شود ممکن است مشکلی برایش پیش آید، حذف شود و…» به گفته او، در ادامه از آنها خواسته شده تا دیگر زنگ پایان مدرسه به‌طور جداگانه به‌صدا در نیاید و کلاس‌ها یک به یک تخلیه شود. اگر مدارس یک منطقه به صورت همزمان تعطیل می‌شوند، هماهنگی‌هایی برای ایجاد فاصله میان پایان کلاس‌ها صورت گیرد و بچه‌ها با هم وارد خیابان نشوند. مدیر این مدرسه تاکید می‌کند که این جلسه‌ها یا تلفنی بوده یا حضوری و توضیح داده شده که در پی فشارهایی که از نهادهای بالادستی به آنها شده، این جلسات برگزار می‌شود:«تمام این موارد به صورت تک به تک به مدیران اعلام شد و در این مدت مدیران زیادی به حراست آموزش و پرورش فراخوانده شده‌اند. حتی مرا چندین بار خواسته‌اند، درحالی‌که مدرسه ما خیلی آرام است و اتفاقی رخ نداده. اما فشارها را خیلی زیاد کرده‌اند. درکنار آن هم گزارش‌های نادرست زیادی به حراست می‌شود و یک فضای ناامنی اجتماعی در مدارس شکل گرفته است. دیگر نمی‌توان به کسی اعتماد کرد.» او با اعلام اینکه در شهرهای دیگر معلمانی هم احضار شده‌اند و برخی مدیران را برکنار کرده‌اند می‌‌گوید: «اخیرا برای ما جلسه‌ای برگزار و اعلام کردند که در دو هفته آینده شرایط بسیار سخت می‌شود. درحالی‌که این اتفاق هم نیفتاد.» او با اشاره به صحبت‌های اخیر وزیر آموزش و پرورش درباره بازداشت تعدادی از دانش‌آموزان‌ می‌گوید که از مدیران برخی مدارس شنیده که نیروهای امنیتی وارد مدرسه شده‌اند و برخی دانش‌آموزان را از داخل مدرسه برده‌اند. مشخص هم نیست که این دانش‌آموزان به عنوان خاطی، چطور شناسایی شده‌اند. در این مدت هم افراد زیادی مثل نیروهای انتظامی و لباس‌شخصی‌ها در مقابل مدارس دیده می‌شوند و در مسیر رفت‌وآمد دانش‌آموزان و کادر مدرسه آنها را دیده‌اند: «غیر از پدر و مادران افراد زیادی مقابل مدارس می‌ایستند. بعید می‌دانم این خواسته آموزش و پرورش باشد.»
در ۱۰روز گذشته جلسات زیادی هم با اولیای دانش‌آموزان برگزار شده است. نیک‌نژاد می‌گوید، در جلسه مدیرمدرسه پسرش در اکباتان با اولیا، به آنها گفته شده که مواظب بچه‌های‌شان باشند و…. او می‌گوید، در شرایطی از ارجاع دانش‌آموزان به مراکز روان‌شناسی صحبت می‌شود که سال‌هاست تلاش‌ها برای استقرار روان‌شناسان در مدارس به نتیجه نرسیده است: «در مدارس، مشاورانی داریم که علوم‌تربیتی خوانده‌اند و روان‌شناس نیستند. زمانی من در مدرسه‌ای بودم که ۴۰۰دانش‌آموز داشت، دومشاور بودند که تخصص لازم را نداشتند و چهارروز در هفته بودند. همین تعداد هم حالا کم شده‌اند. خیلی کم پیش می‌آید که این مشاوران غیر از مسائل درسی، محل رجوع دانش‌آموزان برای روان‌شناسی باشند.

*هم‌میهن