زیتون–یلدا امیری: دیگر کمتر کسی تردید دارد که روسیه در حمله به شهرهای اوکراین، از پهپاد‌های ایرانی استفاده می‌کند؛ در تهاجمی نامشروع به کشوری مستقل که جامعه جهانی یک‌صدا آنرا محکوم کرده است.

مسکو مناطق چهارگانه اوکراین به خاک روسیه ملحق کرده و آن‌ها را سرزمین‌های روسی آزادشده می‌نامد. چون ولادمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در رویاهای خود منکر وجود اوکراین به عنوان یک کشور و یک ملت است، به همین دلیل است که دیمیتری مدودف، گفته که یکی از اهداف روسیه «فروپاشاندن نظام سیاسی در اوکراین» است. اقدامی که معنای واقعی آن نابود کردن اوکراین از جغرافیای سیاسی است.

تحریم به خاطر ارسال تجهیزات به روسیه
بسیاری از تحلیلگران سیاسی اعتراضات اخیر در ایران را به سرازیری سقوط جمهوری اسلامی تعبیر کرده‌اند و باوجود تمامی تنش‌های داخلی، حکومت ایران به رهبری علی خامنه‌ای، بحرانی بین‌المللی نیز برای خود رقم زده است.

رسانه‌ها به نقل از دیپلمات‌های غربی گزارش داده‌اند که آمریکا، بریتانیا و فرانسه در نشست غیرعلنی شورای امنیت روز چهارشنبه ۲۷ مهر، موضوع ارسال تسلیحات از ایران به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین را مطرح کرده‌ و کشورهای عضو اتحادیه اروپا موافقت اولیه خود را با تحریم هشت فرد و نهاد در ارتباط با این موضوع اعلام کرده‌اند.

دیپلمات‌های غربی معتقدند که ارسال تسلیحات ایرانی به روسیه، نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است. نمایندگی اوکراین نیز از کارشناسان سازمان ملل دعوت کرده که از پهپادهای «سرنگون‌شده ایرانی» که توسط روسیه استفاده می‌شوند، بازدید کنند.

رادیوفردا در گزارشی اختصاصی نوشت که به پیش‌‌نویس تحریم‌ها علیه ایران دست یافته و سه فرد و یک نهاد ایرانی، در صورت تایید، در فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا قرار می‌گیرند. رادیو فردا نوشت که بر اساس این متن، محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، و صنایع هوایی شاهد از جمله افراد و نهادهایی هستند که احتمالا به فهرست‌ تحریم‌های اتحادیه اروپا افزوده می‌شوند.

پیش از این دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین روز ۲۶ مهر خواستار قطع روابط دیپلماتیک کشورش با جمهوری اسلامی شد. او گفت که اوکراین مستندات بسیاری دارد که نشان می‌دهد روسیه از پهپادهای ایرانی استفاده کرده است.

حسین امیرعبدالهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی و سخنگوی وزارت خارجه این موضوع را اتهام علیه ایران و جنگ روانی خوانده‌اند. اما علی خامنه‌ای در سخنان روز چهارشنبه خود این موضوع را تایید کرد، این بخش از سخنان خامنه‌ای در تمامی رسانه‌های حکومتی سانسور شد، اما پس از انتشار گسترده در وب‌سایت‌های غیروابسته، با چند ساعت تاخیر در سایت رسمی رهبری  منتشر شد.

علی خامنه‌ای گفت: «ساخت تجهیزات پیشرفته موشکی و پهپادی که چند سال پیش از این وقتی که عکس‌هایش منتشر می‌شد، می‌گفتند این فتوشاپ است. حالا می‌گویند که پهپادهای ایرانی خیلی خطرناک است. چرا به فلان کس می‌فروشید، به فلان کس می‌دهید.»

خامنه‌ای این سخنان را در مراسمی با عنوان «دیدار صدها نفر از نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی با رهبر انقلاب» بیان کرد، اما غالب حاضران در جلسه جوان نبودند.

پهپادهای خطرناک ساقط شده
همزمان با سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی، ارتش اوکراین در بیانیه‌ای اعلام کرد که بیش از ۲۲۰ پهپاد انتحاری ساخت ایران را در پنج هفته گذشته ساقط کرده است. در این بیانیه آمده است: «از زمان سرنگون کردن اولین پهپاد انتحاری شاهد-۱۳۶ ساخت ایران در خاک اوکراین در تاریخ ۱۳ سپتامبر، نیروهای هوایی و دیگر بخش‌های نیروهای دفاعی اوکراین ۲۲۳ پهپاد از این نوع را ساقط کرده‌اند.»

رسانه‌های بین‌المللی به تازگی گزارش‌های متعددی در مورد تعهد مقامات جمهوری اسلامی برای ارسال پهپادهای بیشتر و موشک‌های زمین به زمین به روسیه منتشر کرده‌اند. در این گزارش‌ها آمده که توافق با دولت پوتین در سفر محمد مخبر، معاون اول ابراهیم رئیسی به مسکو انجام شده، در این سفر دو فرمانده ارشد سپاه پاسداران و یک مقام شورای عالی امنیت ملی نیز حضور داشتند.

یک دیپلمات ایرانی به خبرگزاری رویترز گفته است: «روس‌ها درخواست تعداد بیشتری پهپاد و موشک‌های زمین به زمین با هدف‌گیری دقیق از مدل‌های ذوالفقار و فاتح ۱۱۰ کرده‌اند.»

یک دیپلمات ایرانی نیز در مورد اینکه فروش اسلحه به روسیه نقض قطعنامه شورای امنیت در مورد برجام است، مدعی شد: «نحوه و محل استفاده از این تسلیحات به فروشنده ربطی ندارد. ما برخلاف غرب در جنگ اوکراین از هیچ یک از طرفین جانبداری نمی‌کنیم. ما خواهان پایان این بحران از راه‌های دیپلماتیک هستیم.»

این در حالی است که ودان پاتل، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده روز ۲۶ مهر گفت: «صبح امروز فرانسه و بریتانیا، متحدان ما، ارزیابی خود را به طور علنی اعلام کردند مبنی بر این که اقدام ایران در تامین این پهپادها برای روسیه نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است. ما با این ارزیابی موافقیم.»

یک مقام نظامی جمهوری اسلامی نیز به خبرگزاری رویترز گفته: «روس‌ها خواستار خرید صدها قبضه موشک و حتی موشک‌های میان‌برد بودند. ولی ما به آن‌ها گفتیم که می‌توانیم به زودی چند صد قبضه موشک ذوالفقار و فاتح ۱۱۰ برای آن‌ها ارسال کنیم. زمان دقیق را نمی‌توانم بگویم ولی این موشک‌ها خیلی زود در دو یا سه محموله ارسال خواهند شد.»

فروپاشی آوازه دومین قدرت نظامی جهان
ولادمیر پوتین در روزهای نخست تهاجم نظامی به اوکراین آمده بود که  ظرف چند روز این کشور را تصرف کند. اما مقاومت اوکراین بخشی از رویاهای او را به کابوس تبدیل کرد و توهم روسیه‌ای که قدرت دوم نظامی جهان است را فروپاشید. کارخانه‌های ساخت تسلیحات در روسیه در همان ماه نخست جنگ، با بحران روبرو شدند و حالا روسیه محتاج تسلیحات مونتاژی جمهوری اسلامی است.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌ جمهور اوکراین روز ۲۶ مهر، استفاده از پهپادهای ایرانی توسط روسیه را نشانه «ورشکستگی نظامی و سیاسی» مسکو دانست. او گفت: «باید به یاد داشته باشیم که حقیقت درخواست مسکو از ایران برای چنین کمکی، به رسمیت شناختن ورشکستگی نظامی و سیاسی روسیه از سوی خود این کشور است.»

او افزود: «آنان (روس‌ها) دهه‌ها میلیاردها دلار برای مجتمع نظامی-صنعتی خود خرج کردند و در نهایت برای خرید پهپادها و موشک‌های ساده در مقابل تهران سر تعظیم فرود آورده‌اند.»

رئیس ‌جمهور اوکراین تاکید کرد که اقدام جمهوری اسلامی، از نظر استراتژیک به روسیه کمکی نخواهد کرد و تنها باعث می‌شود تا به جهان اثبات شود که «روسیه در مسیر شکست قرار دارد و سعی دارد شخص دیگری را به همکاری در ترور بکشاند.»

دمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین گفته که در مورد استفاده از جنگ افزارهای ایرانی در جنگ اوکراین بی‌اطلاع است و وزارت دفاع روسیه باید به این سوال پاسخ دهد. وزارت دفاع روسیه نیز اظهار نظری نکرده، اما برخی مقامات روسیه پیش از این استفاده از پهپادهای ایرانی را تکذیب کرده‌اند.

این چه سیاستی است که ازطرف روسها برما تحمیل می شود
هم پهپادایران رامیخرد،هم شریک جرم می سازد،هم اعلان می‌کند که پهپاد ازایران خریدم،هم کیفیت پهپادها را زیرسوال می‌برد،هم به تحریم اروپاعلیه ایران،کمک می‌کند،هم مردم اکراین راعلیه ما بد میکند،هم انسانهایی مظلومانه،توسط ماکشته میشوند

— محمد رنانی (@MhmdRnany) October 19, 2022

شراکت در جنایت
بر اساس گزارش‌ مقامات اوکراینی، ارتش روسیه با پهپادهای مدل «شاهد»  که از حکومت ایران دریافت کرده است، به مناطق مسکونی اوکراین حمله می‌کند؛ حملاتی که در شهرهای کی‌یف، خارکیف، دنیپر، زاپوریژیا و چند شهر دیگر در جنوب و شمال اوکراین تلفات و خرابی به بار آورده است.

رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که حمله پهپادی به بزرگ‌ترین منطقه مسکونی کیف در صبح ۲۶ مهر، ۳۰۰ هزار نفر را بدون برق و آب گذاشته و کارشناس مسائل نظامی معتقدند چنین حملاتی نظامی نیست، بلکه تروریستی است.

در قوانین بین‌المللی نیز آمده است که تخریب عمدی زیرساخت غیرنظامی مصداق جنایت جنگی است. حملاتی که رسانه‌های وابسته به حکومت روسیه از آن به عنوان روشی برای وادار کردن کی‌یف به آتش‌بس یاد می‌کنند.

وزارت خارجه اوکراین در بیانیه‌ای ضمن تاکید بر اینکه روسیه با استفاده از پهپادهای ساخت ایران غیرنظامیان و تاسیسات حیاتی را در اوکراین هدف حمله قرار داده است، نوشت که «ایران با تحویل سلاح به روسیه در جنگی که برای اشغال اوکراین ادامه دارد شریک اقدامات تروریستی و جنایات جنگی روسیه شده است.»

روایتِ ولی فقیه و مرجعِ تقلید از یک نامه‌ی تاریخی

علی خامنه‌ای در بخش از سخنان امروزش در دیدار «نخبگان و استعدادهای برتر»، برای آن‌که رویکرد نظامی خودش را توجیه کند، پس از ان‌که طعنه‌‌ای به جواد ظریف می‌زند، می‌گوید «در سال ۸۲ یک عدّه از نمایندگان مجلس نامهنوشتند به بنده؛ یک نامه‌ی واقعاً غیر منصفانه‌ای بود، خیلی غیر منصفانه بود. یک چیزهایی را گفتند، یک سؤالهایی از ما کردند که جوابش راخودشان باید میدادند؛ چون هم مجلس دست خودشان بود، هم دولت دست خودشان بود؛ باید آنها جواب میدادند، [امّا] از من سؤال کرده بودند! آن وقت مضمون آن نامه و خلاصه‌اش این بود که باید تسلیم بشوید وَالّا کارتان تمام است! مال سال ۸۲ است. تسلیم نشدیم، ایستادیم وان‌شاءالله باز هم خواهیم ایستاد. خب، این کار دشمنان ما بود که مکرّر این کار را انجام دادند.»

اشاره رهبر جمهوری اسلامی به نامه‌ای است که از سوی ۱۲۷ نفر از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس ششم به‌صورت «محرمانه» به او نوشتهشده و به نامه‌ی «جام زهر» مشهور شد.‌

برخلاف اظهارات علی خامنه‌ای، نمایندگان در این نامه از او نخواسته بودند که «تسلیم» شود بلکه گفته بودند «تنها راه رفع تهدید خارجی» برگزاری انتخابات آزاد و «تمکین به رأی مردم»  است.

  نمایندگان مجلس ششم،  در آن ‌نامه با اشاره به شرایط روز کشور و «ملت ناراضی و نا امید، اکثریت نخبگان ساکت یا مهاجر، سرمایه‌های مادی گریزان ونیروهای خارجی که از هر طرف کشور را احاطه کرده‌اند» پیش‌بینی کرده بودند که  «با این وضع برای آینده کشور دو حالت بیش متصور نیست؛یا دیکتاتوری و استبداد، که در خوشبینانه‌ترین حالت فرجامی جز وابستگی و در نهایت فروپاشی یا استحاله ندارد و یا بازگشت به اصول قانوناساسی و تمکین صادقانه به قواعد دموکراتیک».

در بخشی از آن نامه محرمانه که اکنون متن کامل آن در وب‌سایت امنیتی مشرق‌نیوز در دسترس است،  آمده بود «آنچه مانع عملی شدنتهدیدات خارجی می شود، نه توپ و تانک و موشک و سلاح بلکه افزایش مشروعیت نظام، وحدت ملی و یگانگی حکومت و ملت است» و «وحدتملی یعنی تمکین به رأی مردم، یعنی همه با مردم، یعنی «میزان رأی ملت» و‌‌ با این تفسیر از وحدت ملی نه تنها تهدیدهای بیگانه خنثی خواهدشد، بلکه می‌توان امیدوار بود تا به فرصت نیز تبدیل شود».

نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس، که بعدها به استناد به همین نامه در مجالس و انتخابات بعدی رد صلاحیت شدند، در بخش دیگری از این نامه، خامنه‌ای را به عذرخواهی از ملت و مهار نهادهای منصوب به وی از جمله قوه قضائیه و شورای نگهبان توصبه کرده و  پرسیده بودند«اگر مردم ومجلس و دولت و همه نهادها هیچ هستند و تمرکز اصلی قدرت و منشأ همه اعمال در یک اصل است و به قول آقایان اصل یکصد و ده قانوناساسی، تنها کف اختیارات رهبری است، آیا بهتر نیست برای همیشه با صداقت و صراحت  تکلیف مردم را روشن کنیم و از این همه دوگانگیها، شعار دادنها و افزودن صفت و قید بر کلمات معناداری چون مردمسالاریو آزادی، رهایی یابیم؟»

۲۰ سال پس از آن نامه، وضعیت اداره کشور و حضور خیابانی اعتراض‌ها به‌خوبی نشان می‌دهد که پیش‌بینی آن نمایندگان از  «آینده کشور» درست بوده و «دیکتاتوری و استبداد» حاکم شده است. در این میان، علی خامنه‌ای غرق در رویاهای خود، به خیال «نخبگان جوان»، برای میانسالان حکومتی سخن می‌گوید. فتوشاپ فعال در مغز او پهپادهای ساقط شده را به شکل تجهیزات پیشرفته  به تصویر می‌کشد و مانع از آن است که ویدئوهای مستند و متعدد سقوط پهپادهای خطرناکش را ببیند. او اگر از شنیدن صدای اوهامی که گوشش را پر کرده‌اند، دست بردارد، صدای معترضان به مشکلات اقتصادی، اختناق سیاسی و فقدان آزادی‌های اجتماعی را در خیابان‌های ایران می‌شنود و تقدیری را می‌بیند که موافق تدبیر او نیست.