زیتون – و بالاخره روز موعود فرا رسید؛ چهاردهم آذر، اولین روز از اعتصاب‌های سراسری کسبه و بازاریان که قرار است تاشانزدهم، مصادف با روز دانشجو، ادامه یابد.
در روزهای گذشته فراخوان‌هایی برای این اعتصاب‌ها در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود و حمایت بسیاری از شخصیت‌ها و تشکل‌های سیاسی، صنفی، هنری و ورزشی را به همراه داشت.
تورج اتابکی، پژوهشگر تاریخ اجتماعی، شرکت در این اعتصاب‌ها را «پیوستن به مدنی‌ترین و خشونت پرهیزترین شکل‌های جنبش‌های اعتراضی-انقلابی، با پیوند هویت های متکثر قومی، آیینی، طبقاتی و جنسیتی ایرانیان» خوانده و هدف آنها را «هم‌آوایی ایرانیان برای تجربه زیستن در آزادی، برابری و کرامت انسانی» بیان کرده است.
از اولین ساعات روز دوشنبه تصاویر زیادی از مغازه‌های تعطیل و بازارهای بدون مشتری در گوشه‌گوشه ایران پهناور در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.
گزارش‌ها حاکی از پیوستن مردم ده‌ها شهر به این «نافرمانی مدنی» بودند؛ تهران، کرج، قم، اصفهان، تبریز، اردبیل، ارومیه، مشهد، شیراز، کرمان، اراک، رشت، بندرعباس، بوشهر، بروجرد، اهواز، سنندج، مریوان، مهاباد، جوانرود، پاوه، سقز و ایلام تنها بخشی از این شهرها هستند.
به اعلام کانون حقوق بشر ایران کسبه و بازاریان در حداقل ۸۰ شهر دست به اعتصاب زدند. هه‌نگاو هم از اعتصاب سراسری در ۱۸ شهر کُردنشین خبر داد؛ شهرهایی که سابقه‌ای طولانی در اعتصاب دارند و در اعتراضات اخیر همراه با زاهدان با سرکوبی شدیدتر از مناطق دیگر کشور به‌خود دیده‌اند و مردمانش با ستمی مضاعف روبرو هستند.
اعتصاب کسبه در جوانرود#ماهستیم
#کشف_حجاب #مهسا_امینی pic.twitter.com/4fIHpDJd84— Puya (@Rahmanipour1) December 5, 2022
گروه‌های مختلفی از کارگران نیز روز دوشنبه دست از کار کشیدند و به صف اعتصاب‌کنندگان پیوستند؛ کارکنان کارخانه سیمان دیزیچه اصفهان، سیتی‌سنتر در سپاهان‌شهر و آلومینیوم المهدی بندرعباس از این دسته کارگران بودند.
کارگران شرکت پایانه‌ها و مخازن پتروشیمی بندر ماهشهر نیز دوشنبه دومین روز اعتصاب خود را پشت سر گذاشتند. شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت در بیانیه‌ای اعلام کرد:«همه کارگران زندانی، معلمان بازداشتی، دانشجویان و دانش‌آموزان بازداشت شده و همه ده‌ها هزار بازداشت شده اخیر باید آزاد شوند. شعار همه ما مشترک است: زن، زندگی، آزادی».
این در حالی است که کامیون‌داران و راننده‌ها در بسیاری از نقاط کشور از هفته گذشته در اعتصاب به سر می‌برند.
دانشگاه‌ها که از آغاز این خیزش همواره یکی از مرکزهای اصلی این اعتراض‌ها بوده‌اند نیز به این حرکت مدنی مردم واکنش نشان دادند.
کانال خبری شوراهای صنفی دانشجویان کشور در پیامی خبر از تحصن دانشجویان دانشکده برق دانشگاه علم و صنعت داد و دانشجویان دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی نیز «برای احترام به دانشجویان ستم‌دیده و رساندن فریاد آزادی‌خواهی» به اعتصاب‌ها پیوستند.
رسانه‌های وابسته به حکومت اما داستان بسیار متفاوتی تعریف می‌کنند، گویی در جهانی موازی به‌سر می‌برند.
از همان صبح دوشنبه تصاویر مغازه‌های باز و بازارهای پررونق در فضای مجازی منتشر شد و خبرگزاری‌ها «اعتصاب اجباری» را عملیات دشمن و جوسازی شبکه‌های اجتماعی خطاب کردند.
میراحمدی، معاون امنیتی وزارت کشور در در این باره گفت:«معاندان و دشمنان تلاش زیادی انجام دادند که امروز بازار را دچار مشکل کنند؛ با هوشیاری بازاریان و با تلاش ماموران حافظ امنیت، بازاریان مشغول کسب‌وکار هستند و امنیت کامل برقرار است.»
قاضی القضات نیز معترضان را به شدیدترین مجازات‌ها تهدید کرد. با نگاهی به احکام صادره برای معترضان می‌توان حدس زد منظور محسنی‌اژه‌ای همان سناریوی همیشگی‌است؛ بازداشت‌های خشن، برگزاری دادگاهای بدوی، اتهام به محاربه و فساد فی الارض و بعد هم اعدام.
این تهدیدها درحالی صورت می‌گیرد که بنا به اعلام رسانه‌های حکومتی، اعتراض و اعتصاب تنها در فضای مجازی اتفاق می‌افتد و شهر در امن و امان است؛ وضعیتی که بازداشت هزاران نفر، کندی‌ها و قطعی‌های مکرر اینترنت مانند برق و آب در زمان جنگ و بازداشت و فراخوانی هنرمندان و ورزشکاران به دادسراها و مهم‌تر از همه مردمانی که شاهدان عینی اعتصاب و اعتراض‌اند، آن‌را با تردید جدی روبرو می‌کند.
