فیلم‌هایی که روی پرده قربانی می‌شوند

زیتون- مهدی تاجیک: وزیر ارشاد و فرهنگ که در زمان تصدی این پست به هنرمندان وعده روزهای آرام‌تری را می‌داد حالا خود به عاملی برای توقیف و توبیخ فیلم‌های سینمایی مجوزدار تبدیل شده است. او در هماهنگی با برخی مراجع تقلید از زیرسوال بردن تولیدات فرهنگی تایید شده توسط وزارت ارشاد ابایی ندارد و حاضر است که به بهای جلب حمایت تندروها در مقابل سینماگران بایستد.

تعیین سرنوشت با سلیقه وزیر
ماجرای پیش آمده درباره دو فیلم «پنجاه کیلو آلبالو» و «بارکد» نشان می‌دهد که علی جنتی چگونه خود از قواعدی که وزارت ارشاد برای نمایش فیلم‌ها درنظر گرفته تخطی می‌کند و به تنهایی درباره سرنوشت یک اثر تصمیم‌ می‌گیرد. فیلم پنجاه کیلو آلبالو ساخته «مانی حقیقی» است که اکران آن از نوروز شروع شده و با موفقیتی چشمگیر در گیشه تاکنون ۱۳ میلیارد تومان فروش داشته است.

بعد از گذشت بیش از ۳ ماه از اکران این فیلم٬ حالا علی جنتی به واسطه فشار مراجع به ویژه آیت‌الله مکارم شیرازی دستور توقف اکران این اثر را صادر کرده است. او اعطای پروانه نمایش به این فیلم را از اشتباهات بزرگ شورای پروانه نمایش خوانده و گفته که «۵۰ کیلو آلبالو» فروپاشی و سقوط خانواده را ترویج می‌کند و با آرایش نامناسب بازیگران الگوی نامناسبی ارائه می‌دهد. بعد از این سخنان٬ «حبیب ایل بیگی» معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی نیز به سینماداران ابلاغ کرده که « فیلم هر کجای دیگری که نمایش دارد؛ باید نمایش آن متوقف شده و فیلم از سینماها جمع‌آوری شود.» مانی حقیقی سازنده این اثر در واکنش به توقیف فیلم‌اش تصمیم به نگارش نامه‌ای سرگشاده خطاب به وزیر ارشاد گرفت و در این نامه توضیح داد که این فیلم تا پیش از آغاز فیلمبرداری سه بار از وزارت ارشاد پروانه ساخت گرفته است و «۱۴ اصلاحیه داشته، دوبار توسط شورای پروانه نمایش بازبینی شده و ۱۷ اصلاحیه بر آن اعمال کرده است». حقیقی در انتهای نامه خود خواهان کناره‌گیری جنتی از سمت وزارت ارشاد شده و گفته بود: «ماجرای تولید و اکران فیلم ۵۰ کیلو آلبالو حاکی از این است که مدیریت فرهنگی کشور من دراین زمینه بی‌ضابطه، مغشوش و غیراصولی بوده است. به همین دلیل، من دوستانه و برادرانه از شما تقاضا می‌کنم که کار را به کاردان بسپارید.» داستان ۵۰ کیلو آلبالو از یک جشن عروسی آغاز می شود که در میانه مراسم ماموران برای دستگیری داماد خلافکار وارد می‌شوند و میهمانان هم فرار می‌کنند. در این میان ریختن آب آلبالو روی پیراهن پسری باعث آشنایی‌اش با دختری می‌شود و اتفاقات ناخواسته ای برای آنها می افتد که روند فیلم را شکل می‌دهد.

قاعده همیشگی
ماجرای فیلم بارکد هم از جهت دخالت مستقیم شخص وزیر درباره شیوه اکران فیلم کاملا شبیه ماجرای« پنجاه کیلو آلبالو» است. نمایش بارکد البته متوقف نمی‌شود اما حالا قرار شده که موسیقی پایانی فیلم که توسط یک خواننده زیرزمینی رپ به نام «‌یاس» خوانده است مورد بازبینی و پیگیری شخص وزیر قرار بگیرد. جنتی در گفتگویی با خبرنگان که روز سه‌شنبه ۱۸ خرداد انجام شد ابتدا اذعان کرد که موقع تماشای فیلم بارکد به موسیقی پایانی آن دقت نکرده اما گفت « باید آن را پیگیری کنم چون من زمانی که فیلم را دیدم به موسیقی تیتراژ دقت نکردم و شما باعث شدید که این مساله را مورد پیگیری قرار دهم.» چنین‌ مداخله‌هایی آن هم زمانی که فیلم مجور نمایش گرفته و سینما‌ها در حال پخش آن هستند بیش‌ از هر چیز بیانگر نبود هماهنگی میان زیرمجموعه‌های تصمیم‌گیر در وزارت ارشاد است و علاوه بر آن بی‌اعتمادی شخص وزیر به نهادهای تحت اختیارش را هم نشان می‌دهد. چنین اتفاق‌هایی البته در دوره تصدی جنتی بر کرسی وزارت فرهنگ و ارشاد تازگی هم ندارد. او درباره فیلم «قصه‌ها» ساخته رخشان بنی‌اعتماد هم موضع مشابهی گرفت و گفت که بعضی فیلم‌ها دست روی بعضی زخم‌ها و نقاط سیاه می‌گذارند و این نگاه را به دنیا عرضه می‌کنند که کار نادرستی است.» با این حال بعدا موضع خود را درباره این فیلم تغییر داد و از آن دفاع کرد.

هشدار پس از هشدار

دلهره سینماگران درباره اکران فیلم‌هایشان در حال حاضر فراتر از انطباق آن با سلیقه وزیر ارشاد و دستگاه زیر‌مجوعه‌اش است. در حال حاضر فیلم ‌«آاادت نمی‌کنیم» ساخته ابراهیم ابراهیمیان به دلیل پخش تبلیغ‌های آن از شبکه‌ ماهواره‌ای «جم» با توقیف روبرو شده است و اکران آن از روز جمعه( ۲۱ خرداد) متوقف می‌شود. دستور توقف پخش این فیلم را دادستانی صادر کرده است اما وزارت ارشاد هم تلاشی برای باقی ماندن فیلم در جدول نمایش انجام نداده است. فیلم « ۵۰ کیلو آلبالو» هم علاوه بر توقف نمایش بابت ناخرسندی وزیر ارشاد از محتوای آن٬ با مشکل مشابه در زمینه پخش تبلیغ‌ از ماهواره روبرو است و صطفی شایسته، تهیه کننده این فیلم به دلیل پخش تیزر تبلیغاتی آن از ماهواره٬ به دادگاه احضار شد. بنابر گزارش خبرگزاری فارس٬ به تهیه کنندگانی که تبلیغ فیلم‌هایشان از شبکه‌های ماهوراه‌ای پخش می‌شود از سوی دادستانی اخطار داده شده که در صورت «تکرار تخلف» به مدت یک سال از دریافت پروانه ساخت محروم خواهند شد. دادستانی همچنین در نامه‌اى به وزارت ارشاد اعلام کرده از این پس تیزر هر فیلمى که از شبکه هاى ماهواره اى پخش شود توقیف می شود. رویه‌ای که روی‌هم رفته تشویش و نگرانی تهیه‌کنندگان و کارگردان‌ها را برای اکران فیلم‌هایشان دو چندان خواهد کرد.