«می‌مانم»؛ ترانه‌ای برای زن، زندگی و آزادی

زیتون – بازداشت و زندانی‌شدن ترانه علیدوستی، بازیگر سرشناس ایرانی، بسیاری از اهالی سینما را به اوین کشانده و واکنش‌های اعتراضی بسیاری در خارج و داخل ایران در پی داشته ‌ا‌ست.

اصغر فرهادی، کارگردان نام‌آشنا‌ی سینما، سه‌شنبه بیست و نهم مهر، در اینستاگرام دلیل دستگیری علیدوستی را «حمایت به‌حق از هموطنان و مخالفت با حکم‌های ناعادلانه» دانست و نوشت:«اگر این حمایت‌ها جرم است، ده‌ها میلیون نفر در این سرزمین مجرمند.»

فرهادی در ادامه خواهان آزادی خانم علیدوستی و دیگر هنرمندان بازداشتی شد:«در کنار ترانه می‌ایستم و خواهان آزادی او و همکاران دیگرم جعفر پناهی و محمد رسول‌اف به همراه تمام زندانیان کمتر شناخته‌شده‌ای هستم که جرمی جز تلاشی انسانی برای داشتن یک زندگی بهتر مرتکب نشده‌اند.»

رسانه‌های وابسته به حکومت اما «اظهارنظر‌های بدون استناد در مورد وقایع اخیر، همچنین انتشار مطالب تحریک‌آمیز در جهت حمایت از اغتشاشات خیابانی» را علت بازداشت این بازیگر اعلام کردند.

نیروهای امنیتی بعد از ظهر شنبه پس از تفتیش خانه خانم علیدوستی، او را در مقابل چشمان فرزندش بازداشت و به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل کردند. این بند زیر نظر مستقیم وزارت اطلاعات بوده و افراد نگهداری شده در آن بیشتر زندانیان سیاسی- امنیتی هستند. این بازیگر سرشناس یک روز پس از بازداشت، در تماس کوتاهی با پدرش، حمید علیدوستی، خواسته بود داروهایش را به زندان تحویل دهد. ترانه علیدوستی ۶ سال‌پیش اعلام کرد که به بیماری کلاستروفوبیای حاد مبتلاست و محیط‌های بسته می‌تواند عوارض بیماریش را تشدید کند.

گروهی از چهرەهای برجسته جهانی سینما، نیز با امضای یک نامه سرگشادە خواستار آزادی فوری او از «زندان بدنام اوین» شدند.

این نامه به امضای چهره‌هایی همچون اما تامپسون، استیو مک کوئین، مارک رایلنس، مارک روفالو، کن لوچ، مایک لی، ایان مک کلن، دیوید هیرو جولیت استیونسون رسیده است. امضاکنندگان در این نامه نوشتەاند: «ما حواسمان هست، ما خشمگین هستیم».

منیژه حکمت،‌ کارگردان سینما، نیز در اینستاگرام خواهان آزادی ترانه شد «تا مثل همیشه بخواند با صداى رسا.»

امید جلیلی، هنرپیشه و کمدین بنام ایرانی – انگلیسی، در این‌باره در توییتی نوشت: «ترانه علیدوستی اکنون به خاطر نوشتن پستی در اینستاگرام خود علیه اعدام،‌ پشت میله های زندان است. یکی دیگر از اقدامات مذبوحانه این رژیم که به زانو درآمده است.»

علیدوستی پس از اعدام محسن شکاری،‌ جوان معترض تهرانی، از این «خونخواری» در اینستاگرام انتقاد کرد و نوشت:«هر سازمان بین المللی که نظاره‌گر این خونریزی است و اقدامی نمی‌کند مایه ننگ بشریت است.»

ترانه پیش از آن هم در اینستاگرام در حالی‌که روسری خود را برداشت و تابلوی «ژن، ژیان ئازادی» را در دست گرفته بود، نوشت: «می‌مانم و مثل ‌این همه مردم به جان آمده‌ی به پا خاسته وقتی حقم را فریاد می‌زنم، سرم را بالا می‌گیرم و صاف توی چشمانتان نگاه می‌کنم. این شجاعت را از زنان سرزمینم به ارث ‌برده‌ام که سالهاست هر روز زندگی‌شان را با مقاومت و برابری طلبی آغاز، و با رویای آزادی به پایان می‌برند. می‌مانم، دست از کار می‌کشم، کنار خانواده‌های زندانی‌ها و کشته‌ شده‌ها می‌ایستم و حق‌خواهشان خواهم بود، برای خانه‌ام می‌جنگم، برای ایستادن پای حقم هر هزینه‌ای که باشد می‌دهم، و مهم‌تر از همه: به آن چه امروز با هم می‌سازیم ایمان دارم».

در سه روز گذشته رخشان بنی اعتماد، منیژه حکمت، سحر مصیبی، سحر دولتشاهی، غزل شاکری، امیرحسین فتحی، طلا معتضدی، هنگامه قاضیانی، میترا حجار، سعید روستایی، پیمان معادی و لیلی رشیدی، بهمن فرمان‌آرا، علی مصفا، لیلی رشیدی، پانته‌آ بهرام، ستاره اسکندری، بهناز جعفری، گلاره عباسی، ثمین مهاجرانی، سحر مصیبی، مستانه مهاجر، یسنا میرطهماسب، میترا حجار، مونا احمدی، حامد کمیلی رعنا آزادی‌ور ، ندا جبرائیلی، امیرحسین شجاعی، هومن بهمنش، مینا اکبری، سحر مصیبی، ثمین مهاجرانی، طلا معتضدی، الهام کردا، رضا کیانیان، ریحانه طراوتی، افروز خان بلوکی، ابراهیم ابراهیمان، پریسا گرگین، مجتبی میرطهماسب، محسن امیریوسفی، غزل شاکری و منیژه حکمت و شهاب حسینی  از جمله هنرمندانی هستند که در مقابل زندان اوین حاضر شده و وضعیت ترانه علیدوستی را پیگیری کرده‌اند.

رسول صدرعاملی، سخنگوی هیات مدیره خانه سینما، نیز نسبت به بازداشت هنرمندان ابراز نگرانی کرده و آن را خلاف مصلحت حاکمیت دانسته بود. صدر عاملی همچنین «بازداشت‌های گاه و بیگاه و غیر معمول برخی از همکاران و بخصوص خانم ترانه علیدوستی» را غیر عادلانه خواند.

به گفته این کارگردان و تهیه‌کننده ایرانی از آغاز اعتراض‌ها در اواخر شهریور، ۶۲ نفر از صنف‌های خانه سینما بازداشت شده‌اند.

خانم علیدوستی از ابتدای جنبش سراسری همواره با انتشار مطلب و عکس‌هایی در فضای مجازی از معترضان حمایت کرده بود. وی پیشتر با انتشار عکسی بدون حجاب پشیبانی خود از جنبش «زن، زندگی، آزادی» اعلام کرده بود.

جشنواره سینمایی کن فرانسه، برلین المان و  لوکارنو سوئیس نیز با انتشار بیانیه‌‌های جداگانه خواهان آزادی ترانه علیدوستی شده و حمایت کامل خود را از فعالیت‌های مسالمت‌آمیز وی برای آزادی و حقوق زنان اعلام کرده‌اند.

در پی گسترش اعتراض‌های سراسری در ایران بسیاری از چهره‌های سرشناس از جمله سینماگران به دلیل همراهی با معترضان به دادگاه فراخوانده، تهدید و یا بازداشت شده اند. مسئولان حکومتی می‌گویند «سلبریتی‌ها» هرآنچه دارند را «مدیون نظام»هستند و اگر از «ادبیات انقلاب اسلامی فاصله بگیرند»، خیلی سریع از عرصه‌های هنری کنار گذاشته خواهند شد.

همایون اسعدیان، کارگردان و فیلم‌نامه نویس، در واکنش به حوادث اخیر و خطاب به رییس صداوسیما تاکید کرد:« این دوستان ما هستند که باعث افتخار نظامند…شما کی هستید که به ما قدر و منزلت و کار بدهید. شما هر چه دارید از ما دارید.»

شهاب حسینی، بازیگر شناخته‌شده ایرانی، نیز اعتراض‌های مردمی به حکومت را به انتقاد یک فرزند از پدرش تشبیه کرد و گفت:« «اگر به عنوان یک پدر، فرزندم روزی توی روی من ایستاد، نباید او را نکوهش کنم…من باید از خودم بپرسم که مرد چه کردی که فرزندت احترام تو را نگه نداشت و آمد سراغت و با مشت گره‌کرده، یقه تو را گرفت و حقش را خواست.»

حسینی در ادامه افزود مردم چاره‌ای جز حضور در خیابان ندارند:«کی دلش می‌خواهد کار و زندگی را به هم بزند، بنایی که دارد می‌سازد را رها کند و صبح تا شب بیاید فریاد بزند، کتک بخورد، گلوله بخورد، کشته شود یا هر برخورد غیرانسانی دیگری متحمل شود که فقط می‌خواهد حقش را بگیرد.»

پیش از او هم مانی حقیقی در واکنش به درخواست وزیر ارشاد جمهوری اسلامی از هنرمندان برای از سرگیری فعالیت‌های هنری‌شان گفت:«ما عزاداریم و در چهارگوشه این کشور داریم جسد عزیزان‌مان را خاک می‌کنیم، وقت نداریم برات برقصیم.»

وزیر ارشاد چندی پیش از اهالی هنر از جمله سینماگران و خوانندگان دعوت کرده بود تا فعالیت‌های خود را دوباره آغاز کنند.

مانی حقیقی در ادامه از اسماعیلی پرسید:«چطور جرات می‌کنید در این شرایط که بهترین بازیگران، کارگردانان و شجاع‌ترین آهنگسازان و رپرهای ما در زندان هستند از ما دعوت کنید برایتان کنسرت بگذاریم و جشنواره فیلم برگزار کنیم؟»

به گفته رضا صائمی، منتقد سینما، «سلبریتی‌ها» مراجع فکری جدید جامعه هستند و «برخورد‌های قهری و سلبی با سلبریتی‌ها می‌تواند شکاف بین دولت-ملت را بیشتر کند که این به ‌نفع نهاد قدرت نیست.»

در حالی‌که جای خالی بسیاری از سیاست‌مداران و فعالان سیاسی در اعتراضات اخیر به‌چشم می‌خورد و مراجع مذهبی سکوت پیشه کرده‌اند، سلبریتی‌‌ها و پرتعدادتر از آن‌ها سینماگران و هنرمندان هستند که در همراهی با آسیب‌دیدگان و کشته‌شدگان تردید نکرده و به‌واسطه این همراهی هزینه‌های متعددی از جمله زندان و‌ محرومیت شغلی را متحمل می‌شوند.