خطر رویارویی مستقیم ایران و عربستان

زیتون- علی مهتدی: احمد العسیری مشاور وزیر دفاع عربستان و سخنگوی نیروهای ائتلاف عربی در جنگ یمن، پنج‌شنبه‌ی گذشته اعلام کرد که کشورش آماده است تا در صورت توافق دیگر کشورهای عربی برای مبارزه با داعش در سوریه، نیروی زمینی به این کشور ارسال کند.
العسیری در این زمینه گفت: «عربستان آماده است تا در تلاش‌های جاری برای مبارزه با داعش شرکت کرده و نیروی زمینی به سوریه بفرستد. ما مطمئن هستیم که عملیات هوایی به تنهایی کافی نیست، بلکه نیاز است تا نیروی هوایی و زمینی به شکل هم‌زمان با داعش مبارزه کنند. عربستان ایمان دارد که شکست دادن داعش نیازی ضروری برای حفظ امنیت منطقه است».
اندکی قبل از این اعلام آمادگی، عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان در جریان نشست مطبوعاتی مشترک خود با فرانک والتر اشتاین‌مایر همتای آلمانی خود در ریاض گفته بود «این که عربستان را به کوتاهی در برابر تروریسم متهم می‌کنند، اظهار نظری غیر مسوولانه است. عملیات نظامی روسیه در سوریه تاثیر زیادی بر مذاکرات ژنو برای ایجاد صلح در سوریه داشته و برخی حتی می‌گویند این عملیات با هدف تقویت نظام بشار اسد شروع شده است. برخی دیگر نیز معتقدند هدف روسیه از عملیات نظامی در سوریه، تحریک اپوزیسیون این کشور و مجبور کردن آن به نشستن پای میز مذاکره با دولت اسد است». اقدام عربستان در اعلام آمادگی برای مشارکت نیروهای زمینی خود در سوریه با همراهی امارات مواجه شد. دولت امارات روز یک‌شنبه اعلام کرد که آماده است تا در کنار عربستان، نیروی زمینی به سوریه بفرستد.
این موضعگیری‌های جدید از طرف عربستان و متحدان منطقه‌ای این کشور که بیش از ۱۰ ماه است در حال جنگ با گروه شبه‌نظامی حوثی در یمن هستند، با واکنش تند ایران و روسیه مواجه شد. ماریا زاخاروفا سخنگوی وزارت خارجه روسیه در توییتی به این تصمیم جدید عربستان واکنش نشان داده و نوشت: «به گفته احمد العسیری مشاور وزیر دفاع عربستان، این کشور آماده مشارکت زمینی در عملیات نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا در سوریه است. می‌ترسم بپرسم، ولی آیا شما همه را در یمن شکست دادید؟».
در ایران، محسن رضایی فرمانده سابق سپاه پاسداران گفت که «عربستان جرات نخواهد کرد تا نیروی زمینی به سوریه بفرستد».

نیروها و سربازانی که عربستان با هدف مبارزه با داعش به سوریه می‌فرستد هر لحظه ممکن است خود را در رویارویی مستقیم با نیروهای نظامی ایرانی یا مبارزان شیعه هم‌پیمان با بشار اسد مانند حزب‌الله لبنان ببینند و شرایط در سوریه بسیار ملتهب شود

محمدعلی جعفری فرمانده کنونی سپاه نیز در جریان مراسم تشییع محسن قاجاریان و پنج نظامی دیگر ایرانی که در سوریه کشته شده‌اند گفت: «رژیم آل‌سعود ادعا کرده نیروی مستقیم به سوریه می‌فرستد، اما فکر نمی‌کنم جرات این کار را داشته باشد و اگر این کار را کنند تیر خلاص به خود زده‌اند. شکست آنها مسلم است. آنها گنده‌گویی کرده‌اند و البته اگر هم نیرو بفرستند چیز بدی نیست».
فرمانده سپاه پاسداران گفت: «نیروهای آن‌ها [عربستان] ارتش کلاسیک هستند و تاریخ ثابت کرده توان مقابله ندارند و اگر این کار را بکنند تیر خلاص به خودشان زده‌اند و البته راه‌‌حلی به جز این نمی‌بینند».
جعفری در مورد حضور نظامی ایران در سوریه و مشارکت در نبرد با مخالفان بشار اسد گفت: «سیاست و تدبیر ما این نیست که از ایران افراد بسیاری برای رزم مستقیم به سوریه بروند٬ ولی ما شاهد اشتیاق و علاقه در بین پاسداران برای حضور هستیم. دفاع از سوریه در واقع دفاع از مقاومت اسلامی است و حضور ایران در عراق و سوریه برای دفاع از حریم ولایت است و اگر این دفاع صورت نگیرد، تهدید به مرزهای ما می‌آید».
بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که هر چند ایران و عربستان سال‌هاست به جنگ نیابتی در کشورهای مختلف مشغول هستند، اعزام نیروهای زمینی ارتش عربستان به سوریه، این کشور را در رویارویی مستقیم با ایران قرار می‌دهد.
کیم سینگوپتا تحلیل‌گر دفاعی روزنامه ایندپندنت در گزارشی با عنوان «پیامدهای اقدام عربستان در ارسال نیروی زمینی به جنگ داخلی سوریه» نوشت: «نیروها و سربازانی که عربستان با هدف مبارزه با داعش به سوریه می‌فرستد هر لحظه ممکن است خود را در رویارویی مستقیم با نیروهای نظامی ایرانی یا مبارزان شیعه هم‌پیمان با بشار اسد مانند حزب‌الله لبنان ببینند و شرایط در سوریه بسیار ملتهب شود».
به نوشته سینگوپتا «نیروی زمینی عربستان به جای مبارزه با داعش، خود را در مواجهه‌ای مستقیم و سخت با نظامیان ایرانی و جنگ‌جویان شیعه به عنوان دشمنان سنتی عربستان خواهد یافت. بدین ترتیب ایران و عربستان که در نقاط مختلف مثل یمن در حال جنگ نیابتی و طایفه‌ای با یکدیگر هستند، به ناگاه وارد جنگی مستقیم در سوریه می‌شوند و پیامدهای این اقدام عربستان تنها منحصر به خاک سوریه نمانده و تمامی منطقه را در بر خواهد گرفت».
محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام روز شنبه در اینستاگرام خود نوشت: «در صورت برخورد روسیه، ترکیه، عربستان و سوریه با یکدیگر و ورود آمریکا، یک جنگ بزرگ در منطقه شعله‌ور خواهد شد که در آن صورت کل منطقه از جمله عربستان در آتش خواهد سوخت که البته ایران از آن دور می‌ماند».
در عین حال، رسانه‌ها و تحلیل‌گران عربستان عمدتا بر این نکته تاکید دارند که اعلام آمادگی عربستان برای اعزام نیروهای زمینی به سوریه به شکل گسترده نبوده و شکلی محدود خواهد داشت.
مشاری الذایدی سردبیر روزنامه الشرق‌الأوسط در تبیین دلایل عربستان برای مشارکت بیشتر در جنگ سوریه نوشت: «عربستان با پیشنهاد خود در واقع قصد دارد زیر چتر بین‌المللی مبارزه با داعش به رهبری آمریکا رفته و هرگونه اتهام تک‌روی سنی را از خود دور کند».
به نوشته الذایدی «ائتلاف ایران و روسیه هر چند که اعلام کرده‌اند هدف‌شان از حضور در سوریه مبارزه با داعش و تروریسم است، ولی آنها عملا در حال جنگیدن با هر کسی هستند که با بشار اسد مخالف است. ایران و روسیه بیشتر از اینکه با داعش بجنگند، در حال تقویت مواضع ارتش اسد هستند. ایران و روسیه بعد از اعلام آمادگی عربستان برای مشارکت در نبرد با داعش در سوریه دیگر نمی‌توانند این مبارزه را احتکار کرده و اهداف خود را پیش ببرند».
نواف عبید نیز در مقاله‌ای در روزنامه الحیات با عنوان «جنگ در دو جبهه»، به این نکته اشاره کرد که عربستان در واقع مجبور است رهبری جهان اسلام را بر عهده گرفته و از سرزمین‌های اسلامی به هر قیمتی در برابر متجاوزان حمایت کند.
به نوشته عبید «عربستان امروز در مرحله حساسی است و با ایده‌ی دفاعی وارد عرصه شده و ائتلافی عربی ـ اسلامی را رهبری می‌کند. نخستین مرحله این نفوذ و رهبری را به زودی در یمن شاهد خواهیم بود تا پس از آن نوبت به سوریه و عراق و هر نقطه دیگری از جهان اسلام برسد که در بحران قرار دارد».
عبید هدف از تصمیم عربستان برای مشارکت نیروی زمینی در جنگ سوریه را تنها مبارزه با ایران عنوان کرد: «هدف روشن است و جز نابود کردن طرح فارس‌ها در دست‌اندازی به تمامی پایتخت‌های عربی از بیروت تا بغداد و از دمشق تا صنعا نیست. تمامی شواهد نشان می‌دهد که عربستان به زودی مجبور خواهد شد تا در جبهه‌های متعددی وارد جنگ شود».