3 پاسخ

1. در مورد فرهنگ ساسانی و نفوذ آن در جهان اسلام بحث بسیار است. همانطور که به اختصار در مقاله گفتم فقه مسلمانان در بین النهرین شکل گرفت. این منطقه برای صدها سال قسمتی از امپراطوری ساسانی بود و پایتخت آنان – تیسفون – در این منطقه قرار داشت. آن زمان مسئله اصلا حجاب به معنای امروزی نبود. حرمسرا بود و خانه نشینی که آنهم مربوط به طبقات بالای اجتماع بود. عرب بدوی عربستان فقیر تر از آن بود که حرمسرا داشته باشد. این رسوم به تقلید از ایرانیان و در بین النهرین شکل گرفت.

   درباره تاثیر تمدن ساسانی بر اسلام:
   دکتر نصر می‌نویسد: تمدن اسلامی برخلاف تمدنهای دیگر به محض اینکه پا به عرصه وجود گذاشت در ارتباط مستقیم با تمدن‌های چین و هند در شرق، بیزانس و مسیحیت در غرب و سیاهان آفریقا در جنوب قرار گرفت در حالی که تمدنهای بین النهرین، مصر و ایران کاملاً بخشی از دنیای اسلام شده بودند. تمدن اسلامی که از قلب فرانسه تا مرزهای چین گسترده بود نه تنها اختلافهای جغرافیایی و آب و هوایی متفاوت را در خود داشت بلکه از لحاظ قومی و زبانی نیز با تنوع گسترده‌ای همراه بود. اسلام تنها تمدن قبل از دوران جدید بود که تقریباً تجربه تمام تمدنهای عمده دیگر جهان را با خود داشت. این تمدن وارث دانش، علوم، فلسفه و تکنولوژی مصر، تمدن‌های بین النهرین، یونان باستان، ایران باستان و تا حدودی روم، هند و حتی چین است (نصر،گفتگوی تمدنها و جهان اسلام).
   –
   احسان یارشاطر حوزه تاثیرات سه فرهنگ (عرب٬ یونانی٬ و ایرانی) بر شکل گیری تمدن اسلامی را بدین گونه تقسیم میکند: عنصر عرب دین، زبان مشترک و رهبری دین سالارانه را به این تمدن داد. سهم عنصر یونانی مآب که عمدتاً از طریق مردمان سریانی زبان به این تمدن داده شد بیشتر محدود به فلسفه و علوم طبیعی بود. او تأکید میکند، ادبیات، دین و معتقدات یونانی سهمی در جهان اسلام نداشت. و البته سهم عنصر ایرانی متنوع‌تر بود و اندیشه‌های دینی، نظری و عمل سیاسی، الگوهای اداری ادبیات، علوم و آداب و اخلاق را در برمی‌گرفت (یارشاطر،ص۶۷).
   نقش عنصر ایرانی در اندیشه های اسلامی آنچنان شدید است که شائول شاکد در کتاب از ایران زردشتی تا اسلام می نویسد: جریان نفوذ اندیشه های ایرانی در اسلام چنان شدید است که شاید بتوان ایران را منبع طبیعی اندیشه های مشابه اسلامی دانست (شاکد، ص۳۳۵).
   –
   ابن خلدون می نویسد: از شگفتی‌هایی که واقعیت دارد، این است که بیشتر دانشوران ملت اسلام، خواه در علوم شرعی و چه در دانش‌های عقلی، ایرانی هستند و همه دانندگان حدیث که آنها را برای اهل اسلام حفظ کرده بودند، نیز ایرانی بوده‌اند و تاریخ ثابت کرده که به جز ایرانیان، کسی به حفظ و تدوین علم امت اسلام قیام نکرد.(ابن خلدون،مقدمه،ص۵۶) نه تنها تمام گردآورندگان صحاح سته ایرانی بوده‌اند بلکه موسس مذهب حنفی که امروزه یک سوم اهل سنت دنیا را تشکیل می‌دهند ایرانی و اهل بخارا می باشد. بسیاری از متکلمین اهل سنت از قبیل ابوالهذیل علاف، ابراهیم سیار و عمروبن عبید نیز ایرانی بوده‌اند. بدین ترتیب به آسانی می توان ورود اندیشه های ایرانی و مذهب زرتشت را به آراء اسلامی پذیرفت، از جمله در حوزه زنان.
   –
   بله ملکه ها و زنان درباری — نه تمام زنان حرمسرا ها — در مراسم های رسمی شرکت می کردند و تصاویر آنها در نقوش بجا مانده از آن دوران در نقش رستم، نقش رجب، سرمشهد و کوه خواجه و … پدیدار است. در این تصاویر همسران شاهان و زنان درباریان در مراسم گوناگون با کلاه و بدون کلاه و با چتر یا بدون چتر در کنار مردان حضور می‌یافته‌اند.
   –
   در مورد همین زنان وقتی به اجتماع می رفتند:
   بیژن غیبی در دائره المعارف ایرانیکا می نویسد، حداقل از زمان هخامنشیان ملکه های ایران از چشم مردم پنهان نگاه داشته میشدند. زنان اشراف در ارابه های پرده دار حمل می گردیدند. در داستان ویس و رامین، مربوط به زمان اشکانیان، می بینیم ویس نه تنها پشت پرده نشسته است بلکه بر چهره نیز نقاب دارد. بطور کلی باید گفت در ادبیات فارسی در ازمنه متفاوت به موارد زیادی بر می خوریم که زنان از طبقات مختلف اجتماعی چادر و یا اقسام دیگر سرپوش در بر دارند (ایرانیکا، مدخل چادر).

   باید توجه داشت که چادر ساسانی اساساً به منظور پوشاندن تمام موهای سر و حتی صورت، که در آیین ایران اسلامی طی قرون متمادی استفاده شد و می‌شود، نبوده است و بیشتر به منظور پوشش بدن و تزئینات زنانه بکار برده شده است.

   برای تاثیر تمدن ساسانی در جهان اسلام به کتاب – حضور ایران در جهان اسلام – احسان یارشاطر و دیگران٬ ترجمه فریدون مجلسی٬ نشر مروارید رجوع کنید.

   برای تاثیر تمدن ساسانی و آموزه های زرتشتی بر هویت زن مسلمان می توانید به مقاله زیر , و منابعش رجوع کنید.

   تاثیر تمدن ساسانی و آموزه های زرتشتی بر هویت زن مسلمان

   https://quranfeminism.com/2013/05/22/%d8%aa%d8%a7%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d8%aa%d9%85%d8%af%d9%86-%d8%b3%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%88-%d8%a2%d9%85%d9%88%d8%b2%d9%87-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b2%d8%b1%d8%aa%d8%b4%d8%aa%db%8c-%d8%a8%d8%b1/

2. مشکل دین اسلام با زنان و مسائلشان بسیار اساسی‌تر از این حرفهاست،بانوی عزیز. به. فرهنگ مردسالار عرب هم بازمیگردد نه فرهنگ ساسانی.از زمان ساسانیان تصاویر بسیاری باقی مانده که زنان را به تصویر کشیده‌اند و هیچ نشانه‌ای از چادر و چاقچور هم موجود نیست. تنها چیزی که هست پارچه‌ کوتاهی است که پشت کلاه بانوان آویخته و گویا زربفت و برای حفاظت در برابر نور شدید آفتاب بوده و گیسوان بانوان ساسانی همیشه در نگاره‌ها پیداست. زنان در دوران ساسانیان حتی به پادشاهی هم رسیدند که در جهان باستان جز مصر،که فرهنگی مادرسالار داشت،نظیری نداشت. این ادعای یاوه که حجاب به مفهوم کنونی ریشه ایرانی دارد و نه عربی چیزی جز تحریف تاریخ نیست و اسلحه‌ای برای ساکت کردن مخالفان حجاب اجباری بوده که برخی ناآگاهان همچنان تکرارش میکنند. وگرنه کیست که نداند این حکومت با تمام مظاهر فرهنگ باستانی ایران دشمنی نفس‌گیری دارد و اگر حجاب ایرانی بود،تا کنون ریشه‌اش را کنده بودند!

   1. این دقیقا درسته که حجاب ریشه ایرانی نداره.
      حجاب شاید چندان ریشه عربی هم نداشته باشه (در قبل از اسلام) و شاید از مسیحیت و یهودیت اقتباس شده. شاید حجاب و تفکیک جنسیتی، دیدگاه گروهی از فیلسوفان یونانی بود که غالب شد و در مسیحیت و یهودیت راه یافت و پیامبر اسلام از آموزه های آن ادیان استفاده کرد.

دیدگاه‌ها بسته‌اند.