زیتون – کمیته حقیقت‌یاب بین‌المللی روز چهارشنبه، چهاردهم تیرماه، گزارش شفاهی خود درباره نقض گسترده حقوق بشر در ایران را در میان اعتراض‌های مداوم نماینده جمهوری اسلامی به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ارائه داد.
این گزارش که توسط سارا حسین، رییس کمیته، قرائت شد اعدام ۷ نفر از بازداشت‌شدگان اعتراض‌های سال گذشته را «تکان‌دهنده» خوانده و از ادامه روند شکنجه معترضان برای اخذ اعترافات اجباری خبر داد.
این حقوقدان بنگلادشی با اشاره به ممانعت حکومت از کشف حقیقت و پاسخگویی در ایران از دولت جمهوری اسلامی خواست تا با این کمیته همکاری کند و اطلاعات افرادی که در معرض اعدام قرار دارند را اعلام کند.
وی همچنین از جمهوری اسلامی خواست تا تضمین دهد که مانع ارتباط بین خانواده قربانیان، روزنامه‌نگاران و جامعه مدنی با این کمیته نخواهد شد.
خانم حسین در ادامه گفت که این کمیته خواستار «آزادی همه کسانی شده که به دلیل استفاده از حق قانونی خود برای تجمع مسالمت‌آمیز و گزارش در مورد اعتراضات بازداشت شده‌اند».
وی همچنین با اشاره به آمارهای مقام‌های جمهوری اسلامی درباره «عفو» معترضان بازداشت‌شده، تعداد بازداشتی‌ها را بیش از آمارهای اعلام شده دانست.
وی در انتها با اشاره به مسمومیت‌های زنجیره‌تی دختران دانش آموز در ایران گفت که کمیته حقیقت‌یاب این موضوع را به عنوان نقض حق آموزش دختران ایرانی بررسی خواهد کرد.
کاظم غریب آبادی، نماینده جمهوری اسلامی، در واکنش به گزارش کمیته حقیقت‌یاب آن را «اقدامی کاملا با انگیزه سیاسی و غیرقابل قبول» خواند و مدعی شد «تقریبا همه بازداشت شدگان» توسط علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، عفو شده اند.
معاون امور بین المللی قوه قضاییه جمهوری اسلامی همچنین از شورای حقوق بشر سازمان ملل خواست به جای ایران به اعتراض های فرانسه و اقدامات پلیس آن کشور رسیدگی کند.
وی در خلال اظهارات نمایندگان کشورهای مختلف چهار بار به استفاده از عبارت «رژیم» در توصیف جمهوری اسلامی اعتراض کرد و موجب توقف جلسه شد.
غریب آبادی استفاده از این واژه را «غیر‌محترمانه» و «توهین‌آمیز» دانسته و خواستار مداخله رییس شورا در نحوه اظهار نظر نمایندگان کشورهای مختلف شد. نمایندگان ونزوئلا، کره شمالی و روسیه نیز در موافقت با این اظهارات وی سخنرانی کردند.
رییس جلسه اما در نهایت استفاده از واژه «رژیم» را جایز دانسته و از نماینده جمهوری اسلامی و دیگر کشورهای حامی‌اش خواست دیگر نسبت به این مسئله اعتراض نکنند.
در ادامه جلسه نمایندگان اتحادیه اروپا، فنلاند و آمریکا با محکوم کردن اعدام مخالفان در ایران خواستار توقف این سیاست غیر انسانی و همکاری جمهوری اسلامی با کمیته حقیقت‌یاب بین المللی شدند.
نمایندگان لوکزامبورگ، مالت، ایرلند اتریش و مقدونیه شمالی نیز با انتقاد از نقض گسترده حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی از رژیم ایران خواست با این کمیته سه نفره همکاری کامل کند.
نمایندگان استرالیا و بریتانیا نیز با اشاره به ادامه سرکوب معترضان در ایران از اعضای شورای حقوق بشر خواست از اقدامات این نهاد در مورد جمهوری اسلامی حمایت کنند.
نماینده کانادا از بدتر شدن وضعیت حقوق بشر از جمله «محاکمات نمایشی، اعدام ها، مسموم کردن دختران دانش آموزان و تبعیض علیه دختران» ابراز نگرانی کرده و نماینده اسرائیل نیز از نقض گسترده حقوق اقلیت‌های دینی از جمله بهائیان، گروه‌های قومی همچون بلوچ ها و زنان انتقاد کرد.
نماینده اسرائیل همچنین در پاسخ به اعتراض جمهوری اسلامی به استفاده از واژه رژیم گفت نمایندگان ایران این واژه را برای اسرائیل به کار می گیرند و بنابراین نباید از کاربرد آن در مورد خودشان گله کنند.
در مقابل نمایندگان ونزوئلا، کوبا و کره شمالی شورای حقوق بشر را به اتخاذ معیار دوگانه در قبال جمهوری اسلامی متهم کرده و نماینده سوریه نیز تشکیل کمیته حقیقت‌یاب را نشان از رویکرد تبعیض آمیز و غیرسازنده این نهاد دانست.
نماینده لائوس اعتراض‌های سراسری را«اغتشاشات» خوانده و نماینده بلاروس گزارش کمیته حقیقت‌یاب را یکطرفه و مشکوک دانست.
نمایندگان چین و روسیه نیز در حمایت از جمهوری اسلامی سخنرانی کردند.
شورای حقوق بشر سازمان ملل آذر ماه سال گذشته سارا حسین، وکیل دیوان عالی بنگلادش، شهین سردار علی استاد پاکستانی رشته حقوق و ویویانا کرستیسویک، فعال حقوق بشر آرژانتینی را به عنوان اعضای کمیته حقیقت‌یاب در مورد کشتار و سرکوب معترضان در ایران تعیین کرد.
این کمیته گزارش جامع خود را در اواخر سال جاری خورشیدی آماده خواهد کرد و سپس در نشست ماه مارس ۲۰۲۴ به اعضای شورای حقوق بشر ارائه خواهد داد.
