گزینه‌های محرمانه برای جانشینی آیت‌الله خامنه‌ای

زیتون-آرش بهمنی:اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رئیس اسبق مجلس خبرگان، در گفت‌وگویی خبر از آن داد که کمیسیونی در مجلس خبرگان پس از «مذاکره با چند صد نفر» برای سمت رهبری در جمهوری‌اسلامی، در نهایت «دو نفر را به صورت سری» به نمایندگان خبرگان معرفی کرد. رئیس مجمع تشخیص مصحلت نظام جزییات بیشتری درباره این انتخاب نداد.
هاشمی‌رفسنجانی به قانون گفت که «هیات رئیسه [مجلس خبرگان] کمیسیونی برای آینده‌نگری» دارند و این کمیسیون «گزینه‌هایی را که صلاحیت عمومی دارند، بررسی و حتی با آن‌ها صحبت و مذاکره» می‌کنند. به گفته او «این کمیسیون هیچ تصمیمی» نمی‌گیرد و تنها به «بررسی» این گزینه‌ها می‌پردازد.به گفته عضو فعلی مجلس خبرگان در حال حاضر نیز «دو سه نفر متخصص» مشغول «مطالعه» در این زمینه هستند و «به افراد نمره می‌دهند تا اگر روزی لازم شد، در خبرگان مطرح می‌شود». هاشمی‌رفسنجانی اضافه کرده که «همه این مباحث و مسائل برای روز مباداست».مجلس خبرگان ۸۸ عضو دارد. طبق اصل ۱۰۷ قانون اساسی این مجلس وظیفه تعیین رهبر جمهوری اسلامی را بر عهده دارد و طبق اصل ۱۱۱ می تواند در صورت عدم انجام وظایف قانونی رهبر یا پی بردن به فقدان شرایط رهبری در وی، او را از سمت خود برکنار کند.

خبرگان و رهبر جدید
با توجه به محرمانه بودن مذاکرات و جلسه‌های مجلس خبرگان، کمتر جزییاتی درباره تصمیم‌های این مجلس به شکل رسمی اعلام می‌شود. با این حال این نخستین بار نیست که هاشمی‌رفسنجانی درباره وجود چنین کمیته‌ای در مجلس خبرگان سخن می‌گوید. او سال گذشته به ایلنا گفته بود گروهی در مجلس خبرگان «دارند آماده می‌شوند و مطالعه می‌کنند و گروهی را گذاشتند که دارند افراد را بررسی می‌کنند».

همان زمان احمد خاتمی، نایب رئیس خبرگان، نیز گفته بود این کمیته با «رازداری» پیرامون «افراد در مظان رهبری» تحقیق و گزارش آن را به آیت‌الله خامنه‌ای ارائه می‌کند. او اضافه کرده بود که مجلس خبرگان در حال حاضر «در پی تعیین رهبر» نیست، اما این مساله از آن جهت رخ می‌دهد که «از حضرت آقا شنیدم که خبرگان باید چندین رهبر در آستین داشته باشند».

حدود دو سال پیش محسن مجتهدشبستری، امام جمعه تبریز و یکی از اعضای کمیسیون تحقیق دوره چهارم مجلس خبرگان در گفت‌وگویی خبر از آن داده بود که این کمیسیون بعد از برگزاری جلسات خود – به ریاست محمد یزدی – به این نتیجه رسیده که توانایی آیت‌الله خامنه‌ای برای رهبری هر روز بیش از روز قبل می‌شود: «کمیسیون تحقیق نه تنها تا به حال به ناتوانی نرسیده است بلکه به این نتیجه رسیده است که تجربیات آقا سال به سال بیشتر و توانش قوی‌تر شده است. با اینکه سن رهبر بالاتر می‌رود، ولی از نظر توان کار و اشراف بر مسایل روز به روز قوی‌تر و بهتر می‌شود.»

فکر فردای رهبری

آیت‌الله خامنه‌ای سال گذشته در دیدار با اعضای دوره چهارم مجلس خبرگان از آن‌ها خواسته بود که در انتخاب رهبر «ملاحظات، رودربایستی‌ها و مصلحت‌اندیشی‌ها» را کنار بگذارند.

رهبر جمهوری‌اسلامی متولد سال ۱۳۱۸ است و در حال حاضر ۷۷ سال سن دارد. در پایان دوره‌ی پنجم مجلس خبرگان حدود ۸۵ سال سن خواهد داشت. عمل جراحی و بستری شدن آیت‌الله خامنه‌ای در بیمارستان (تابستان سال ۹۳) موجب شد به بحث‌ها درباره انتخاب رهبر آینده جمهوری‌اسلامی دامن زده شود.

این مساله نخستین بار از سوی قربان‌علی دری نجف‌آبادی، نایب‌رئیس وقت خبرگان مطرح شده بود. او گفته بود که مجلس خبرگان «به هر حال باید برای بعد از ایشان به فکر» باشد. چند ماه پیش از برگزاری انتخابات خبرگان نیز احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران گفته بود که انگیزه برخی برای حضور در انتخابات خبرگان این است که «این دوره شانس انتخاب رهبر بیشتر است» و «خیلی‌ها یک خیالاتی به سرشان آمده که چه بسا خبرگان پنجم مسئولیت انتخاب رهبر را داشته باشد». همان زمان حسن ممدوحی، عضو جامعه مدرسین قم و عضو مجلس خبرگان، گفته بود: «مساله جانشینی رهبری یک بحث فوق سری است که فقط در مجلس خبرگان مطرح است. کمیسیون سری دارد».

حضور و کاندیداتوری حسن خمینی در انتخابات اخیر مجلس خبرگان – که در نهایت از سوی شورای نگهبان احراز صلاحیت نشد – نیز به عقیده برخی اصول‌گرایان ناشی از فشارهای هاشمی‌رفسنجانی و امکان پیش آمدن شرایطی برای انتخاب رهبر آینده جمهوری اسلامی بود.

Recent Posts

بی‌پرده با کوچک‌زاده‌ها

حدود هفده سال پیش و در زمان جدی شدن بحران هسته‌ای، در تحریریه روزنامه بحثی…

۲۸ آبان ۱۴۰۳

سکولاریسم فرمایشی

بی‌شک وجود سکولاریسم آمرانه یا فرمایشی که توسط پهلوی‌ها در ایران برقرار‌شد تاثیر مهمی در…

۲۸ آبان ۱۴۰۳

مسعود پزشکیان و کلینیک ترک بی‌حجابی

کیانوش سنجری خودکشی کرد یک روایت این است که کیانوش سنجری، جوان نازنین و فعال…

۲۸ آبان ۱۴۰۳

چرا «برنامه‌های» حاکمیت ولایی ناکارآمدند؟

ناترازی‌های گوناگون، به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند توزیع برق، سوخت و بودجه، چیزی نیست که بتوان…

۲۸ آبان ۱۴۰۳

مناظره‌ای برای بن‌بست؛ در حاشیه مناظره سروش و علیدوست

۱- چند روز پیش، مدرسه آزاد فکری در ایران، جلسه مناظره‌ای بین علیدوست و سروش…

۲۴ آبان ۱۴۰۳

غربِ اروپایی و غربِ آمریکایی

آنچه وضعیت خاصی به این دوره از انتخابات آمریکا داده، ویژگی دوران کنونی است که…

۲۳ آبان ۱۴۰۳