زیتون- سروش دباغ:
فرض کنید امروز نهم یا شانزدهم تیرماه است و دکتر مسعود پزشکیان با رای بالا بر مسند ریاست‌جمهوی تکیه زده است. چه روزگاری پیش روی ایرانیان خواهد بود؟ می‌کوشم به اختصار روایت خود را با خوانندگان در میان گذارم. ضمن احترام عمیق به تمام هموطنان عزیزی که بر آن اند تا در انتخابات از حق شهروندی خود استفاده کرده، شرکت کنند و به پزشکیان رای دهند (روشن است که در قیاس با دیگر کاندیداهای موجود، ایشان به مراتب بهتر است؛ که شریف، نیک‌نفس، راستگو و پاکدست است و به کار با کارشناسان و متخصصان عمیقا باور دارد)؛ چنانکه درمی‌یابم، با انتخاب ایشان اتفاق چندانی در حوزۀ فرهنگ، اجتماع، سیاست داخلی و سیاست خارجی نخواهد افتاد.
پزشکیان در این مدت بارها اذعان کرده که در چارچوب سیاست‌های رهبری می‌خواهد سکان امور اجرایی کشور را در دست بگیرد و بنای مقابلۀ با هستۀ سخت قدرت را ندارد؛ از اینرو وعده‌های در خور درنگی در حوزۀ اجتماع، سیاست و فرهنگ نداده است. از این بابت جای تقدیر دارد که وعده‌هایی نمی‌دهد که نمی‌تواند بدان‌ها جامۀ عمل بپوشاند. امیدوارم با حضور ایشان و به مدد کار گرفتنِ مدیران کارآمد و کاربلد در وزارتخانه‌های مختلف، خصوصا در حوزۀ معیشت و زندگیِ روزمرۀ شهروندان، گشایش‌های چندی صورت گیرد. درعین حال، در کسوت «گذارطلبی» که دلمشغول گذار امن خشونت‌پرهیز است و عمیقا در اندیشۀ مطالبات انباشتۀ دموکراتیک و حقوق بشر محورِ معوقۀ بیست و شش سال گذشته ( البته این مطالبات پیش از این هم در میان اهالی سیاست حاملانی داشته، اما از دوم خرداد سال ۷۶ تعمیم پیدا کرد و در میان طبقۀ متوسط جامعه حاملان انبوهی یافت)؛ می‌بینم که پزشکیان نمی‌تواند، نه اینکه نخواهد، در راستای تحقق این مطالبات، گام‌های معناداری بردارد. مثلا، دربارۀ مسئلۀ حجاب وعفاف و طرح موسوم به نور که ایشان به درستی می‌گوید چیزی جز سیاهی نیست؛ وقتی سیاست آقای خامنه‌ای، «حرام سیاسی» انگاشتنِ لغو حجاب اجباری است؛ روشن است که پزشکیان نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. دربارۀ آزادی زندانیان سیاسی، لغو حصرِ محصوران، جرم سیاسی، آزادی مطبوعات، رسانه‌ها و احزاب سیاسی هم نمی‌تواند گام‌های موثری بردارد که در قلمروی اختیارات او نیست. به تعبیر دیگر، پزشکیان به رغم میلش – چون می‌خواهد ادامه دهندۀ دولت خاتمی باشد- نمی‌تواند کف مطالبات دموکراتیک و حقوق بشر محور را محقق کند. از اینرو، ضمن درک انگیزۀ هموطنان عزیزی که در داخل کشور زندگی می‌کنند و به امید بهبود نسبیِ وضعیت معیشتی خود در انتخابات شرکت می‌کنند و رای می‌دهند، بنای مشارکت در انتخابات پیش رو را ندارم.
«روزگار غریبی است نازنین». در وضعیت غریبی گرفتار گشته ایم. منی که نه قائل به تحریم انتخابات ام، نه براندازم و در این خیال واهی بسر نمی برم که نظام مستقرّبه زودی فرو می افتد، که به قدر وسع با پیچیدگی های سیاست و تحولات سیاسی در ایران آشنایم و سالها در آن فضا نفس کشیده و زیسته ام؛ بسیار تامل کردم تا بدین جمع بندی و نتیجه رسیدم. نه کسانی که به پزشکیان رای می دهند، خائن اند و هزینه های گزافی که شهروندان بی پناه در کوی دانشگاه، جنبش سبز، آبان ۹۸، جنبش مهسا.. پرداخته اند، نادیده می گیرند، که به امید بهبود حداقلیِ وضعیت زندگی، رای خود را به صندوق می اندازند؛ نه کسانی امثال من که رای نمی دهند، دل در گروی این ملک و مرز و بوم ندارند. حساب جماعت اپوزیسیونِ براندازی که کاسب اند و از این طریق نان می خورند، نظیر کاسبان تحریمِ داخل کشور، از قاطبۀ ملت جداست.
ما در روزگار «پیشا دولت- ملت» در ایران معاصر زندگی می کنیم. با فروافتادن و برچیده شدنِ نظام پادشاهی و استبداد سلطنتی، نوع دیگری از مناسبات استبدادی که می توان آنرا «سلطانیسم» و « سلطنت دینی» نامید، جاگزین گشته و سوگمندانه دست بالا را پیدا کرده است. تصمیمات کلان و تعیین کننده در عرصه های مختلف کشوردر دستان هستۀ سخت قدرت با محوریت اقای خامنه ای، بیت ایشان و سپاه پاسداران است. رئیس جمهور در این ساختار یک کارگزار اجرایی است.
بر خلافِ ادبیات رسمی حکومت طی چهل روز اخیر، به نظرم به سبب کارنابلدی و ندانم کاری، آقای خامنه ای از کارنامۀ اجراییِ رئیسیِ فقید در سه سال اخیر رضایت ندارد. از اینرو، در پی جایگزین کردن یک کارگزار اجراییِ کاربلد در کشور است، نه بیشتر و کشتیبان را سیاستی دیگر نیامده است. از اینرو، طی روزهای اخیر هم ایشان تاکید کرده هر رایی که در انتخابات داده شود، رای به نظام جمهوری اسلامی است و بر مشروعیت این نظامِ سلطنتی می افزاید. همچنین، آقای خامنه ای دیروز آشکارا رئیس جمهور آینده را از کار کردن با کسانی که گوشه چشمی به غرب دارند، نهی کرد، آنچه آشکارا دولت احتمالی پزشکیان را به ذهن متبادر می کند. می توان گمانه زنی کرد که همین تحذیرها و فرامین رهبری، در مجلس رای اعتمادِ دولت احتمالی پزشکیان، مستمسک نمایندگان مجلس پایداری چی باشد برای کارشکنی و سنگ اندازی در تایید اعضای کابینۀ پیشنهادی. « تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل».
کاش تمام کسانی که با شدت و حدت از رای دادن به پزشکیان در این زمانه حمایت می کنند، تمام ماجرا را روایت کنند و از سنگلاخ های پیش رو با عنایت به دو دورۀ ریاست جمهوریِ هشت سالۀ خاتمی و روحانی پرده بر گیرند و از راهکارهای عینی و تحقق پذیر خود برای رفعِ موانع پیش رو و تحقق مطالبات انباشتۀ دموکراتیک که حاملان میلیونی در داخل کشور دارد، سخن بگویند.
در پاسخ به کسانی که می گویند به فرض که تمام تحلیل های شما را بپذیریم، راهکارتان برای برون رفتن از چنبره ای که در آن گرفتار شده ایم چیست؛ می گویم صبر و امید را فرو ننهادن و حضور بیشتر و پررنگ تر در جامعۀ مدنی در فضای داخل و خارج کشور و بر طبل مدارا و مدنیت و مقاومت مدنی و ظلم ستیزی و عدالت گستری کوبیدن و همنوا شدن با کسانی که داخل کشور زندگی می کنند و با همین نگرش و استدلال رای نمی دهند، به امید رسیدن به شهروندان مسئول و آگاه بیشتر و برقراریِ موازنه ای در بلوک قدرت سیاسی میان حاکمان و شهروندان در میان مدت برای تحقق برابریِ حقوقی میان همۀ شهروندان، جایی که میان سلطان و رعیت فرقی نباشد و افرادی برابرتر نباشند؛ فرایندِ زمانبری که در نظام های سیاسی چندی رخ داده است.
ضمن احترام مجدد به کسانی که تصمیم به رای دادن گرفته اند، شخصا جایی می ایستم که بی صدایانی نظیر زندانیان سیاسی، معلمان، روزنامه نگاران، روشنفکران، زنان، مردان، دختران و پسرانی ایستاده اند که نمی خواهند رای دهند و به قول واتسلاو هاول، « قدرت بی قدرتان» را از طریق اعمال و بکار بستنِ کرامت و «عاملیت انسانیِ» خود به قدر وسع تقویت می کنند و در صحنه آرایی سیاسی ای که قوت و قدرت محدودش پیشاپیش مشخص است، مشارکت نمی کنند.
رای ندادن، کنشی مدنی و در زمرۀ حقوق شهروندی است. بسته به تحلیل و تشخیصِ خود، من و تو می توانیم از آن استفاده کنیم یا آنرا فرو بنهیم. این نوبت نیز نظیر انتخابات سالهای ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲ از حق شهروندی خود استفاده نموده و شرکت نمی کنم. باشد که در آینده، مجال مشارکت شهروندانی که شبیه من سپهر سیاست را رصد و تحلیل می کنند، فراهم گردد.
افزون بر این، شخصا دلنگرانِ مستولی شدن یاس بر شهروندانی هستم که به فرض رئیس جمهور شدنِ پزشکیان، پس از چند صباحی، در نبود نهادهای نظارتی و تاخت و تاز هستۀ سخت قدرت با چراغ سبز رهبری، چنانکه بارها طی دو دورۀ شانزده سالۀ دولتهای خاتمی و روحانی تلخی آنرا آزموده ایم؛ با درهای بسته مواجه می گردند، سرخورده می شوند و پاشانی و پریشانی شان افزایش یابد؛ که « من جرّب المجرّب حلّت به الندامه» و آزموده را برای چندمین بار آزمودن پشیمانی به بار می آورد.
نلسون ماندلا در اثر خواندنیِ « راه دشوار آزادی»، بر طولانی و درشت بودن این مسیر تاکید می کند. درست می گوید، کسانی که دلمشغول تحقق مطالبات دموکراتیک اند، به نیکی این مهم را دریافته و با گوشت و پوست و خون خود چشیده اند. از اینرومی کوشند سر بزنگاه ها، هیجانات خود را مدیریت کرده، سمت و سو و جهت را گم نکرده، مقصد و مقصود را پیش چشم داشته، اخلاقی تر و رهگشاتر تصمیم بگیرند. این جماعت می کوشند واقع بینی را فرو ننهاده و آرزوهای خود را در غیاب شواهد مکفی و مقنع، جای واقعیت جا نزنند و به خود و دیگران وعده هایی ندهند که امکان تحقق اندکی دارند. در عین حال، دست از طلب بر نمی دارند و به ادامه دادن ادامه می دهند، به امید سربرآوردن ایامی که خورشیدِ عدالت ساختاری در افق ایران زمین هویدا گردد؛ روزگاری که ممکن است در میان نباشند و نبینند که تکاپوهای مجدّانه و صادقانه شان به بار نشسته است:
« روزی ما دوباره کبوترهایمان را پیدا خواهیم کرد
و مهربانی دست زیبایی را خواهد گرفت…
روزی که ما دوباره برای کبوترهایمان دانه بریزیم
و من آنروز را انتظار می کشم
حتی روزی
که دیگر
نباشم.»
*در نهایی شدن این نوشتار، از ملاحظات دوست دانشورم دکتر مصطفی دانشگر بهره مند شدم. از ایشان سپاسگزارم.
14 پاسخ
بنظرم دکان دو نبش باز کردن شایسته شما نیست
از یک طرف مقاله می نویسید که در کانادا اگر فرصت شد برای رای نیاوردن فرقه جلیلی به پزشکیان رای می دهید
از طرف دیگر مقاله ۷ تیرتان را تیتر زده و منتشر می کنید
ترستان از چیست؟
چرا نمی توانید موضع مشخصی بگیرید
از پدرت جلوتری که هنوز رای میدهد. پدری که از عوامل کودتای فرهنگی بود.
در ضمن چرا قسمتهای «راه دشوار ازادی» درباره لزوم مبارزه مسلحانه را نمی‌گویی؟
چرا شما اصلاحاتی‌ها فقط قسمتهایی را که باب میلتان است یاد می‌گیرید؟
در ضمن قبل از قیامهای ۹۶ به بعد هم هیچکدام از امثال شما این قیامها را در افق نمی‌دید و همیشه ایه یاس خوانده‌اید.
اما دیگه تمومه ماجرا…
جناب دکتر دباغ، با سلام و ضمن احترام به دیدگاه و تصمیم شما، فرموده اید «راهکار شما برای برون رفتن از چنبره ای که در آن گرفتار شده ایم، صبر و امید را فرو ننهادن و حضور بیشتر و پررنگ تر در جامعۀ مدنی در فضای داخل و خارج کشور و بر طبل مدارا و مدنیت و مقاومت مدنی و ظلم ستیزی و عدالت گستری کوبیدن و همنوا شدن با کسانی که داخل کشور زندگی می کنند و با همین نگرش و استدلال رای نمی دهند، به امید رسیدن به شهروندان مسئول و آگاه بیشتر و برقراریِ موازنه ای در بلوک قدرت سیاسی میان حاکمان و شهروندان در میان مدت برای تحقق برابریِ حقوقی میان همۀ شهروندان، جایی که میان سلطان و رعیت فرقی نباشد و افرادی برابرتر نباشند» است؛ پرسش بنده این است که آیا این راهکار برای مردم داخل ایران با فردی همچون پزشکیان در کسوت رئیس جمهور امکان حصول دارد یا با فردی مانند جلیلی؟ آیا تفکرات جلیلی و حامیانش (جبهه افراطی پایداری و مصباحیون) فضای نفس کشیدن حداقلی فعلی را نیز مسدود نخواهد کرد و برقراری چنین موازنه ای را ناممکن تر نمی کند؟ با اینکه می دانم با چنین ساختار حکمرانی در کشور، از پزشکیان نیز کار آنچنانی برنخواهد آمد، ولی اعتقاد دارم ممانعت از تسلط کامل چنین تفکر افراطی در کشور، روزنه های حداقلی ایجاد جامعه مدنی مدنظر شما را بیشتر میسر خواهد نمود. دقت فرمایید تسلط و سیطره تفکر افراطی، متوهمانه و آخرالزمانی جلیلی و همفکرانش در ارکان کشور، با کسب کرسی ریاست جمهوری کامل خواهد شد.
سلام عزیز ازنگارش متن،وانشاء خوب لذت بردم،افسوس می خوریم،داغ دل داریم،به
نظرمن مشکل ما بامشارکت حل نمیشود.جان کلام را گفتید
یکی از ۱۰ نماینده امضا کننده نامه لایحه حجاب آقای پزشکیان بود به مردم دروغ نگید
تااین رژیم است همین است. وقتی پدرخوانده ره گم کرده باید به عمو پناه برد .همه باهم یکصدا. سازمان های بین المللی به دادمون برسید .دور دوم شیره مالیدن به سر ملت است. این ها انتخابشون جلیلی هست فقط از مطالبات مردم مثل سال ۸۸می ترسند
سرورمون بفرمایندمجموعه هایی ازاصلاح طلبان هستندکه چون پایداری برطبل افراط میکوبند،اماوقتی خودشون رو عرضه می کنند، رای نمیارند،ضمنا الگوی پیشنهادیشون درمورددموکراسی چی هست،جلیقه زردهادرمهددموکراسی،جنبش دانشجویی آمریکا و…؟درمجموع محیطی بس خفقان آور وترس آلود تصویر شد.ممنون
درود
شما ایران زندگی نمی کنید
در کار دولتی کارمند نیستید
درآمد کافی و آرامش و آزادی دارید که بنویسید و صحبت کنید و منابعتان کفاف مسافرتهای خارجی و بین قاره ای و دنیا دیدن و رسیدن به سن بازنشستگی و در آرامش و بدون نگرانی برای خانواده تان را می دهد.
برای ما اینجا مهم است که تورم و قیمت ارز ولو برای مدتی کاهش یابد و با دنیای آزاد ارتباط داشته باشیم.
قرار نیست رای ما همه کاری کند اما کاهش موقت نگرانی معیشت و هم کاهش فشار جاعش بر شهروندان برای ما مهم است. ای خارج نشینان برای ما نسخه نپیچید.
اقای دباغ سلام. در تمام جلساتی که در کلاب هاووس صحبت میکردی به سیدمحمدخاتمی بعنوان رهبر اصلاحات خیلی احترام قائل بودی و حرفها و نصایح ایشان را راهگشا. در صحبتهایت به تصمیمات جبهه اصلاحات احترام قایل بودی و بنوعی حرفهای شما نشان میداد تابع خرد جمعی و تصمیمات اصلاحطلبان بخصوص رییس اصلاحات جناب خاتمی هستی. ولی از روزیکه دکتر پزشکیان طی فرایندی قبل از تایید صلاحیتشان از شورای نگهبان ، توسط جبهه اصلاحات معرفی و از شانس هم تنها کاندیدای موجود اصلاحات هم شد که تایید شدند، متاسفانه نسبت به تمام حرفهایی که قبلا از شما شنیدیم، در حرفهای بعدی شما عدم صداقت و یک نوع تردید دیده میشود. حضرتعالی یا به اقای خاتمی و تصمیم ایشان باورداری کما اینکه قبلا بارها شنیدیم که چنین میگفتی، یا باور نداری؟ اگر باور داری پس این انقلتهایی که بعد تایید ایشان و تنها کاندیدای جبهه اصلاحات دایم در کلاب هاووس و نوشته بالا میاری برای چیست؟ اگر به گفتمان اصلاحات و تغییر تدریجی وضعیت کشور اعتقاد داری باید الان دکتر پزشکیان را حمایت کنی نه اینکه دایم سوالاتی را طرح کنی که شنونده و‌مرددین را به عدم رای دادن به کاندیدای اصلاحات و تاییدیه اقای خاتمی، مرددتر کنید. اینکه اقای پزشکیان در مورد حجاب و عفاف و این امور حرف واضح و روشنی نزده و نمیزند یا اینکه در مورد ازادیهای سیاسی و مدنی واضح چیزی نگفته دلیل بر این نیست که ایشان به این امور اعتقاد ندارد. حضرتعالی میثاق نامه جبهه اصلاحات را مطالعه کرده ای یا نه؟ وقتی ایشان قبل از تایید صلاحیت شدن اینقدر شجاعت دارد که متعهد به این میثاق نامه شده مطمئن باش به این امور باور دارد. منتهی مشکل اصلی و امروزی مردم داخل بوالله حجاب و عفاف و ازادی های سیاسی و ازادی بیان نیست. چون مردم داخل از این چیزها عبور کرده اند.مردم در داخل بلطف تکنولوژی غربی و این پلتفرمهای فضای مجازی هر حرفی دلشان خواست میزنن و حکومت را بچالش میکشند. مشکل اصلی الان مردم ایران اقتصاد و مشکلات معیشتی ناشی از تحریم و فساد هستش. حضرتعالی در کانادا زندگی میکنی و از کف میدان خبر نداری. مرجع اخبار شما فضای مجازیست اقای سروش دباغ. امیدوارم متوجه بشی که ناجوانمردانه دارید دکتر پزشکیان رو میزنید. بااحترام
از معدود دفعاتی است که نظری متفاوت با نظر پدر گرانقدر دارید به شخصه با شنیدن سخنرانیهای شما بسیار کمتر از سخنرانیهای دلنشین پدرتان آموخته ام شاید هم دلیلش استفاده شما از کلمات ثقیل باشد نمیدانم اکنون نیز متوجه نشدم در پاراگرافی که راهکارتان برای برون رفت از شرایط موجود را بیان کردید چه راهکار مشخصی داشتید؟ دست روی دست بگذاریم تا باز فجایع سال ۱۴٠۱ را به مراتب بدتر تکرار کنند و داغ جوانان بر دلمان بماند؟
ما نیازمند یک مسکن مقطعی و پس از آن به قول پدر دلسوزتان یک کورسوی امید هستیم
به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل
اگر مراد نیابم به قدر وسع بکوشم
با درود بر انسانهای آزاده و آزاد اندیش و وطن پرست، حل مشکلات مردم و کشور در انتخاب این و آن نیست، شما با آب لجن و گل آلود نمی توانید رخت و لباس کثیفتان را تمیز کنید، شما با دستان آلوده به انواع میکروب های شناخته شده و ناشناس نمیتوانید محیط را پاکسازی کنید باید محیط را استرلیزه کرد، باید ابزار کار پاک و سترون شده ای را بکار گرفت، آیا مرد این کارزار را می توانید پیدا کنید، آیا رئیس جمهور توان و ابزار مقابله با اختابوس های داخلی و خارجی را دارد، تا زمانی که اولویت نظام ما منافع ملی و میهنی نباشد و داد و ستد داخلی و خارجی کسب قدرت سیاسی با هزینه های گزاف اولویت داشته باشد و هزینه های بی حد و حصر اشاعه مذهب در اختیار و کنترل قدرت منفعت طلبان سیاسی باشد همین آش و همین کاسه است، ظرف شوی فرقی نمی کند.
جانب سروش ثحلیل شما در رابطه با انتخابات را خواندم و به نظرم خیلى منطقتی و منسفانه نظر دادید. انقدر متاثر شدم که اسکم جارى شد، که حتى کاندیداى مورد نظر ما رأى هم بیاورد کارى أز پیش نخواهد برد. کمى فکر کردم متوجه شدم که تاریخ ازادى جوامع بشرى به کندى ولى رو به جلو بوده و این همان تأثیر غیر محسوس مبارزات اجتماعی است. ما به کاندیداى مورد نظرمان رأى میدهیم تا قدرت و اراده مان را نشان دهیم. رأى نادم واگذارى و تسلیم شدن به متحجرین است
درود
جناب شروش خوب بود بفرماییند عدم رای دادن و رئیس جمهور شدن جلیلی چه نفعی برای توسعه و آزادی ایران دارد؟ به قول خودشان انتخاب پزشکیان یک حداقل مزیتهای برای مردم دارد.
تو اگر بخوای هم نمیتونی رأی بدی چون کانادا صندوق رای نمیگذاره برادر.
دیدگاه‌ها بسته‌اند.