عقلانیت تحریم‌

رضا حدیثی


طرفداران شرکت در انتخابات مدام وانمود می‌کنند که اهل تحریم، منطقی و عاقلانه فکر نمی‌کنند؛ احساسی و عصبانی هستند و راه حلّ‌ آلترناتیوی ندارند. لذا تحریم از دیدگاه ایشان به طرز ساده و آشکاری غیرعاقلانه است.

قصد من فراخوان دادن به تحریم انتخابات نیست. اما به عنوان یک تحریمی قصدم این است که حداقل نشان دهم که تحریم انتخابات جمهوری اسلامی می‌تواند تا حد زیادی عاقلانه باشد.

فرض کنید شخص زورگویی به اسم الف به شما دو گزینه پیشنهاد می‌کند:

•  (۱)  یا به فرزندت فحش بده.
• (۲) یا  پسرت را شکنجه خواهم کرد

همچنین فرض کنید که دو گزینه‌ی دیگر  هم پیش‌ رو دارید:

• (۳)  شما می‌توانید گزینه‌ی ۱ یا ۲ را انتخاب نکنید و سعی کنید که شخصِ الف را از قدرت براندازید. متاسفانه از قدرت برانداختن الف با ریسک زیادی همراه است که احتمالاً باید دست به چند عمل بسیار خشونت‌آمیز بزنید و در نهایت، شاید هم موفق نشوید.
• (۴)  شما شاید از هر انتخابی دست بکشید و در گوشه‌ای بنشینید. با توجه به ساختار این مثال، چنین گزینه‌ای به معنی آن است که گزینه (۲)‌ اتفاق خواهد افتاد.

در این حالت انتخاب بین (۱) و (۲) انتخاب بین شرّی بزرگ و شرّی کوچک است. باتوجه به ریسک زیاد (۳)‌ شاید بهتر باشد که گزینه ی (۱)‌ را انتخاب کنید.

حالا این مثال را مقایسه کنید با مثالی دیگر. این بار الف به شما دو گزینه‌ی متفاوت می‌دهد:

• (۵) یا فرزند خود را با میله‌ی داغ آهنی شکنجه کنید.
• (۶)  یا فرزند شما را با  کشیدنِ ناخنش شکنجه خواهم کرد.

مانند دفعه‌ی قبل شما دو گزینه‌ی دیگر پیش رو دارید:

• (۷)  شما می توانید گزینه‌ی ۵ یا ۶ را انتخاب نکنید و سعی کنید که الف را از قدرت براندازید. متاسفانه از قدرت برانداختن الف با ریسک زیادی همراه است که احتمالا باید دست به چند عمل بسیار خشونت‌آمیز بزنید و در نهایت شاید موفق نشوید.
• (۸)  شما شاید از هر انتخابی دست بکشید و در گوشه‌ای بنشینید. با توجه به ساختار این مثال، این گزینه به معنی آن است که گزینه (۶)‌ اتفاق خواهد افتاد.

در این حالت، انتخاب (۵) یا (۶) انتخاب بین شرّی بزرگ و شرّی کوچک نیست. بلکه انتخاب (۵) و (۶) انتخاب بین دو سبکِ متفاوت شرّ بزرگ (یا شرّ بی‌نهایت) است. در این حالت بسته به میزان ریسک، شاید گزینه ی (۷) مطلوب و عاقلانه باشد. اما اگر امکان براندازی الف نباشد و یا ریسک خشونت بیش از حد باشد، گزینه‌ی ۸ حتّی می‌تواند عاقلانه باشد: این‌که من نمی‌توانم جلوی شکنجه‌ی فرزندم را بگیرم شاید یک تراژدی باشد. ولی این دلیل نمی‌شود که خودم با دست خودم شکنجه‌اش کنم.

اهل شرکت در انتخابات وانمود می کنند که شرایط ایران آشکارا شبیه ۱ تا ۴ است. لذا هر کسی که گزینه ی (۱) (رای دادن به پزشکیان) را انتخاب نکند، احساسی و غیرعاقلانه عمل کرده است. اما اگر منصفانه به دیدگاه اهل تحریم نگاه کنیم؛ می بینیم که برای آن‌ها شرایط ایران شبیه‌تر به ۵ تا ۸ است. به نظر خیلی از طرفداران تحریم، انتخاب بین جلیلی و پزشکیان انتخابی بین دو سبک شرّ‌ بزرگ است. یکی اجازه می‌دهد که مردم در آبان کشته بشوند و دیگری اجازه می‌دهد که کشتار ۱۴۰۱ اتفاق بیافتد. هر دو بر آنچه بر مردم گذشت، سرپوش می‌گذارند و از حق حیاتی که گرفته شده است؛ دفاع معناداری نمی‌کنند. هر دو سبک حکومت‌داری اجازه داده‌اند که دهها هزار نفر توسط نیروهای ایرانی در سوریه کشته شوند. هر دو سبکِ حکومت‌داری سال‌ها و سال‌ها در قدرت بوده‌اند و به پایه‌ای‌ترین حقوق بهایی‌ها، بی‌دین‌ها و اقلیت‌های دیگر احترام نگذاشته‌اند. برای اهل تحریم انتخاب پیشِ رو انتخابی بین دو سبک متفاوت از شرّ‌ بزرگ است؛ و نه بین شرّ‌ بزرگ و شرّ‌ کوچک. لذا حتّی رای ندادن، بدون راه حلّ‌ آلترناتیو (مانند گزینه ی ۸ بالا) برایشان عاقلانه‌تر و ارزشمند‌تر از مشارکت در حکومتی‌ست که به طور سیستماتیک جنایتکارانه و ناعادلانه عمل می کند.

تلگرام
توییتر
فیس بوک
واتزاپ

حدود هفده سال پیش و در زمان جدی شدن بحران هسته‌ای، در تحریریه روزنامه بحثی جدی میان من و یکی از همکاران و دوستان قدیمی که سابقه جنگ و خدمت در رده بالای سپاه را

ادامه »

بی‌شک وجود سکولاریسم آمرانه یا فرمایشی که توسط پهلوی‌ها در ایران برقرار‌شد تاثیر مهمی در شکل گیری و حمایت گسترده مردم از انقلابی که

ادامه »

آنچه وضعیت خاصی به این دوره از انتخابات آمریکا داده، ویژگی دوران کنونی است که جهان در آن قرار دارد.

ادامه »