یکی از موثرترین راه‌های ارتقاء کیفیت عملکرد قوه قضاییه، و یکی از کارآمدترین روش‌های مبارزه با فساد در دستگاه قضایی در همه کشورها، «علنی‌سازی» آراء قضات است.
«علنی‌سازی» به این صورت است که با ایجاد یک «سامانه اینترنتی» تمام پرونده‌هایی قضایی که مورد رسیدگی قرار گرفته‌اند – به صورت آزاد و رایگان – در دسترس افکار عمومی گذاشته می‌شود تا شرح حال پرونده و شیوهٔ «استنتاج قاضی» در معرض بررسی و قضاوت عموم قرار گیرد. به واقع در این مُدل، فرض بر این است که وقتی حکمی مورد راستی‌آزمایی و بررسی موشکافانهٔ ناظران – به ویژه حقوقدانان، دانشگاهیان، محققین، دانشجویان حقوق و رسانه‌ها – قرار می‌گیرد، احتمال خبط و لغزش قاضی بسیار کمتر می‌شود.
در بسیاری از کشورها، این شیوه «علنی‌سازی» سال‌هاست اجرا می‌شود. به عنوان مثال، در کانادا سامانه‌ای با یک جستوجوگر قوی به اسم CanLII وجود دارد که در آن همهٔ احکام از تمام شعب دادگاه‌ها – به فاصلهٔ دو روز پس از صدور رای – در آن ذخیر می‌شود تا افکار عمومی و اهل فن بتوانند به آن دسترسی داشته باشند. در آمریکا، انگلیس، فرانسه، استرالیا و حتی بسیاری از کشورهای آفریقایی نیز این مُدل علنی‌سازی برای ارزیابی عمومیِ صحت و سقم احکام پیاده می‌شود.
این سامانه‌ها – که معمولاً با پشتیبانی و حمایت فنی یک سازمان غیردولتی بین‌المللی به اسم FALM) Free Access to Law Movement) دایر می‌شوند – در اغلب موارد تحت مدیریت و اختیار نهاد‌های علمی یا صنفی (غیردولتی) مانند دانشگاه‌های حقوق یا کانون وکلا اداره می‌شوند. به عنوان مثال، در کانادا، سایت CanLII توسط کانون وکلای این کشور تاسیس شده و اداره می‌شود؛ و در آمریکا، دانشکده حقوق دانشگاه کُرنل (Cornell Law School) ادارهٔ سامانه مربوطه را بر عهده دارد.
در ایران هم با توجه به تاکید بالاترین مقامات سیاسی کشور بر ضرورت ارتقاء عملکرد قوه قضاییه، ایجاد چنین سامانه‌ای – چه با همکاری “FALM”، چه به صورت مستقل – امری ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا، معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری – خانم دکتر الهام امین‌زاده – می‌توانند این پروژه را مورد بررسی و احیناً در دستور کار دولت قرار دهند، تا بخشی از اهداف رئیس‌جمهور در جهت مبارزه با فساد و ایجاد زیرساخت‌ها و سازوکارهای لازم برای ارتقاء حقوق شهروندی نیز محقق شود.
توضیح: این نوشته پیش از این در «صفحه فیس بوک رضا نصیری » منتشر شده است. مطلب اصلی را «اینجا»می‌توانید بیابید. ما پیشنهاد می کنیم مطالب را در منابع اصلی هم ببینید، گاهی تفاوت هایی در عکس و لینک های افزوده وجود دارد.
