زیتون-آرش بهمنی: محاکمه مهاجمان غیرروحانی به سفارت عربستان در تهران، در مجتمع قضایی ویژه رسیدگی به جرایم کارکنان دولت برگزار شد. محاکمه‌ای با حضور ۲۱ متهم که به پرونده ۱۹ نفر از آنها رسیدگی شد: یک متهم پرونده در سوریه بود و متهم دیگری، روحانی و پرونده او نیز به دادگاه ویژه روحانیت ارجاع شد.در این دادگاه یکی از متهمان خبر تجمع مقابل سفارت عربستان در «یکی از کانال‌های تلگرام منتسب به سپاه» را دلیل حضور خود مقابل سفارت این کشور دانست، موکل متهم دیگری خبر از آن داد که او اهل ایران نیست و «مدافع حرم» است. برخی از متهمان نیز از حمله به سفارت عربستان به دلیل «شکستن دل آقا» اظهار پشیمانی کردند. برخی از متهمان نیز گفتند سخنان‌شان در بازجویی‌ها «تحت فشار» بوده است.
پیش از این غلام‌حسین محسنی اژه‌ای، سخن‌گوی قوه‌قضاییه، گفته بود که پرونده حمله به سفارت عربستان علاوه بر این متهمان، «۳ الی ۴ نفر» متهم روحانی هم دارد که پرونده آنها در اختیار دادگاه ویژه روحانیت است. مشهورترین آنها حسن کردمیهن، رئیس ستاد انتخاباتی محمدباقر قالیباف در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۲ در کرج، است.
زمستان گذشته و پس از اعدام شیخ نمر، روحانی شیعه منتقد حکومت عربستان سعودی، عده‌ای با تجمع مقابل سفارت عربستان در تهران و کنسول‌گری این کشور در مشهد، به این دو مکان حمله کرده و آنها را به آتش کشیدند. در پی این حمله عربستان سعودی و برخی کشورهای هم‌پیمان آن روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کردند.
نگرانی از «شکستن دل آقا»
رسانه‌هایی که خبر برگزاری دادگاه متهمان حمله به سفارت عربستان را منتشر کرده‌اند، اشاره‌ای به نام یا وابستگی‌های احتمالی حکومتی متهمان نکرده‌اند. مقام‌های رسمی نیز تاکنون از ارائه جزییات درباره آنها خودداری کرده‌اند. این دادگاه ۲۱ متهم داشت که از سوی دادستانی متهم به «مشارکت در تخریب عمدی اموال سفارت عربستان» یا «اخلال در نظم عمومی از طریق جنجال و تجمع غیرقانونی» یا هر دو شده‌اند.
نماینده مدعی‌العموم برای متهمان این پرونده تقاضای مجازات براساس مواد ۶۱۷ و ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی داده است. براساس ماده ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی هر فردی که «به وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه» دیگر اقدام به «تظاهر یا قدرت‌نمایی» کرده یا آن را «وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود» و در صورتی که عمل وی مصداق محاربه نباشد «به حبس از ششم تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق» محکوم خواهد شد. ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی نیز درباره دزدی یا تخریب اموال دیگران است. براساس این ماده افرادی که اشیای «منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری» را تخریب یا تلف کند یا موجب از کار افتادن آن شود به «حبس از شش ماه تا سه سال» محکوم خواهد شد.
در جریان حمله به سفارت عربستان، برخی معترضان علاوه بر سر دادن شعار و پس از درگیر با نیروی انتظامی، وارد سفارت عربستان شده و ضمن به آتش کشیدن ساختمان، اقدام به تخریب برخی وسایل آن کردند. عکس‌هایی که پس از حمله به سفارت منتشر شد، حکایت از خروج برخی وسایل از ساختمان از سوی برخی مهاجمان داشت.
در این دادگاه به اتهام‌های ۱۹ نفر از ۲۱ متهم اصلی این پرونده رسیدگی شد. متهم ردیف اول این پرونده مدعی شد که خبر تجمع مقابل سفارت عربستان را «در یکی از کانال‌های تلگرامی منتسب به سپاه» دیده و «از عملکرد خودم پشیمانم زیرا دل آقا شکست». متهم ردیف دوم در پاسخ به سوالی پیرامون عضویت در هیات یا گروه‌های سیاسی، گفت که «به مدافعان حرم هم رفتم» و بیست روز در زندان بوه. متهم ردیف سوم با اشاره به این‌که «حق بچه‌های حزب‌اللهی نیست اینقدر اذیت شوند» از نیروی انتظامی به عنوان «مقصر اصلی» نام برد. متهم ردیف چهارم اشاره کرد که «خط و مشی زندگی ما صحبت‌های آقا بود و زمانی که ایشان ناراحت شدند ما فهمیدیم که کار اشتباهی کردیم و بر همین اساس توبه کردیم و کاملا هم پشیمان هستیم. ما دل نایب امام زمان را رنجاندیم و از آن پشیمانیم». وکیل مدافع متهم ردیف ششم گفت که موکل او «اهل سوریه بوده و مدافع حرم است». فردی که نماینده دادستان از او به عنوان «یکی از اعضای اصلی و هدایت کننده اصلی تجمع» نام برد.
شعبانی، وکیل یکی از متهمان در این جلسه گفت موکل او «بر اساس فشار روحی و روانی که بر او وارد شده، اقرار کرده است». ادعایی که از سوی متهم دیگری نیز تکرار شد. او که به آتش زدن پرچم سفارت عربستان متهم شده، خود را «گوشت قربانی» در بازجویی‌ها توصیف کرد و گفت: «من هم اظهاراتم تحت فشار بود… من حاضرم دست روی قرآن بگذارم و بگویم که اظهاراتم تحت فشار بود». متهم دیگر – به دلیل ساخت کوکتل مولوتف – نیز تاکید کرد سخنان خود در بازجویی‌ها را قبول ندارد و اعترافتش «تحت فشار» بوده.
بخش عمده متهمان در این دادگاه به نقش نیروی انتظامی اشاره کرده و گفته بودند که اعضای این نیرو مانع تجمع‌کنندگان مقابل سفارت عربستان برای حمله نشدند. برخی از آنها از قاضی پرونده خواستند که نیروی انتظامی هم تحت تعقیب قرار بگیرد. یکی از متهمان به قاضی گفت: «پلیس به راحتی می‌توانست با دو باتوم زدن جمعیت را متفرق کند ولی این کار را نکرد».
چند روز پس از حمله به سفارت عربستان، سعید منتظرالمهدی، سخن‌گوی نیروی انتظامی، درباره دلیل شکل برخورد این نیرو با افرادی که به ساختمان سفارت عربستان حمله کردند، گفته بود: «مردم را خیلی وقت‌ها نمی‌شود زد».
عموم مسئولان جمهوری اسلامی حمله به سفارت عربستان را محکوم کرده بودند. با این حال بسیاری از آنها از «آمریکا»، «دشمن»، «نفوذی‌ها» و «طرفداران آیت‌الله صادق شیرازی» به عنوان عوامل اصلی این حمله یاد کردند
عامل حمله: حزب‌الله، دشمن یا نفوذی‌ها؟
در همان ساعت‌های نخست پس از حمله نگاه‌ها متوجه «نیروهای خودسر» و مخالفان دولت روحانی شد. مخالفانی در نیروهای نزدیک به سپاه پاسداران که از روند گفت‌وگوهای هسته‌ای و سیاست خارجی دولت ناراضی بودند. با توجه به معدود اطلاعات منتشر شده درباره مهاجمان، می‌توان به انتساب گروهی آنها پی برد. نیروهای نزدیک به بخشی از سپاه پاسداران که عموما در هیات‌ها و موسسه‌های مذهبی سامان‌دهی شده‌اند.
پس از حمله به سفارت عربستان، حسن روحانی خواستار بررسی این مساله شده بود که مهاجمان «وابسته هستند یا از روی نادانی این کار را کرده‌اند». رئیس‌جمهوری همچنین از قوه قضاییه خواسته بود که «قاطعانه و خارج از سیر معمولی» به این پرونده رسدگی و «با عاملان برخورد» کند، چرا که مساله حمله به سفارت عربستان «مرتبط با حیثیت، امنیت و منافع و مصالح ملی بوده و برای ما بسیار مهم است».
روحانی چند هفته پیش نیز و در سخن‌رانی خود به مناسبت هفته قوه قضاییه، گفته بود مردم می‌خواهند بدانند «اگر عده ای خودسر به یک سفارت خارجی بر خلاف قانون و برخلاف امنیت عمومی کشور حمله کردند، قوه قضائیه چگونه برخورد می‌کند»، حمله‌ای که به گفته روحانی «عاملان و آمران» آن «به خوبی روشن هستند».
آیت‌الله خامنه‌ای حدود بیست روز پس از حمله به سفارت عربستان در یک سخن‌رانی به انتقاد از افرادی پرداخته بود که «جریان مومن و حزب‌اللهی» را به «تندروی» متهم می‌کنند. او همچنین گفته بود که «به صرف یک اتفاق بسیار بد و غلط» همچون حمله به سفارت عربستان «پای حزب‌اللهی‌ها و جوانان مومن و انقلابی را وسط بکشند». رهبر جمهوری اسلامی تاکید کرده بود که نباید «جوانان سینه‌چاک انقلاب و اسلام» را به بهانه‌ی «حمله به سفارت عربستان و یا قبل‌تر، حمله به سفارت انگلیس که هر دو به ضرر کشور و اسلام است و بنده هم بدم آمد» تضعیف یا به آنها حمله کرد.
عموم مسئولان جمهوری اسلامی حمله به سفارت عربستان را محکوم کرده بودند. با این حال بسیاری از آنها از «آمریکا»، «دشمن»، «نفوذی‌ها» و «طرفداران آیت‌الله صادق شیرازی» به عنوان عوامل اصلی این حمله یاد کردند. از جمله محسن کاظمینی، فرمانده سپاه محمد رسول‌الله تهران، این حمله را «بسیار غلط و اشتباه» توصیف کرده و گفته بود این حمله نه «یک اقدام خودجوش مردمی» بلکه حرکتی «کاملا حساب شده و با طرح‌ریزی قبلی» بوده. او تاکید کرده بود که اطمینان دارد «این کار توسط نیروهای مومن و حزب‌اللهی صورت نگرفته». منصور حقیقت‌پور، نایب رییس وقت کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، «طرفداران آیت‌الله صادق شیرازی»، از مراجع تقلید منتقد جمهوری اسلامی، را به حمله به سفارت عربستان سعودی متهم کرده بود.
با این حال هفته‌نامه «یالثارات»، نوشت که «جوانان غیور» به سفارت «رژیم دژخیم سعودی یورش بردند». عبدالرضا داوری، از حامیان محمود احمدی‌نژاد نیز حمله به سفارت عربستان را «اقدامی مشروع و انقلابی» توصیف کرده بود.
با این حال همان زمان مسئولان وزارت کشور خبر از بازداشت حسن کردمیهن به عنوان «هدایت کننده حمله به سفارت عربستان» داده بودند. کردمیهن در زمان حمله به سفارت عربستان در سوریه بود. او در سوریه مشغول کمک به نیروهای نظامی ایران در سوریه، موسوم به «مدافعان حرم»، بود.
پس از بازداشت کردمیهن، حسین ذوالفقاری معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور، بدون نام بردن از او گفته بود عوامل حمله به سفارت عربستان «بیش از ۱۰ سال است که در کرج و تهران و با محورهایی در زمینه امور خیریه و فعالیت‌های مذهبی فعالیت دارند و از مسئولان نیز عده‌ای دانسته و ندانسته از آنها حمایت کرده‌اند». کردمیهن سال‌هاست که در کرج در هیات‌های مذهبی حضور دارد و مدیریت سه موسسه دینی را نیز در کارنامه خود دارد.
تنها چند روز پس از حمله به سفارت عربستان کردمیهن گفته بود که او مشهور است همواره «مطابق با منویات آقا [آیت‌الله خامنه‌ای] حرکت کرده است و همیشه حرف آقا را زودتر متوجه می‌شده» و در حال نیز انتظار ندارد «آقا در این فضای بین‌المللی این کار را تایید کنند، ولی تقبیح نکردند».
با توجه به گزارش‌های منتشر شده از دادگاه این متهمان به نظر می‌رسد که آنها از جمله «حزب‌اللهی‌ها و جوانان مومن و انقلابی» هستند. افرادی که گرچه باعث «اتفاق بسیار بد و غلط»ی شده‌اند که با مخالفت بخش عمده مسئولان حکومتی مواجه شده، اما بعید است حامیان‌شان در بدنه حکومت اجازه «تضعیف» این «جوانان سینه‌چاک انقلاب و اسلام» را بدهند.
