زیتون-مهسا محمدی: طی روزهای اخیر تحلیل‌هایی در رسانه‌ها و همچنین شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود که مضمون غالب آنها اعلام تردید درباره کاندیداتوری روحانی برای انتخابات سال آینده و احتمال یک دوره‌ای شدن ریاست روحانی بر قوه مجریه است. اتفاقی که در صورت وقوع طی تاریخ ۳۷ ساله جمهوری اسلامی بی سابقه خواهد بود.
اعتدال مغایرتی با اصلاح‌طلبی ندارد
زمزمه‌ها درباره عدم کاندیداتوری روحانی با موضوع عبور از روحانی توسط اصلاح‌طلبان پیوند خورده است. دستکم این که رسانه‌ها اصولگرا به صورتی هدفمند درصدد هستند که حامیان روحانی را سرخورده و ناامید معرفی کنند و روحانی را نیز بی رغبت به ادامه حضور در جایگاه ریاست قوه‌مجریه. از دید آنها روحانی به واسطه برآورده نشدن وعده‌هایش اکنون پایگاه اجتماعی ضعیفی دارد و به دلیل چشم‌انداز ناروشن اقتصادی و تداوم بحران در سیاست‌خارجی انگیزه‌ای برای ادامه راه نمی‌بیند. مرکز ثقل این تحلیل‌ها در ترسیم مرز میان اصلاح‌طلبان و روحانی است. مرزی که از آن با تعبیر « عبور» یاد می‌شود. این در حالی است که اصلاح‌طلبان هنوز خاطره پروژه بدفرجام «عبور از خاتمی» را در حافظه تاریخی خود دارند. پروژه‌ای که به نظر بسیاری از بزرگان و متنفذین اصلاح‌طلب اشتباه بود و نتیجه مثبتی به همراه نداشت. مصطفی تاجزاده از تئوریسین‌های مطرح اطلاح‌طلبان در گفتگوی اخیر خود با روزنامه آرمان بر همین اساس ضمن رد هرگونه برنامه برای عبور از روحانی می‌گوید: « باید از طرح موضوعاتی مانند عبور از رئیس دولت اصلاحات عبرت بگیریم و از شعار عبور از روحانی بپرهیزیم، چرا که در نهایت مجبور می‌شویم با چراغ در کوچه‌های تاریک به دنبال امثال روحانی بگردیم که تدبیر لازم را در مدیریت کشور داشته باشند». محسن میردامادی هم در گفتگویی که با روزنامه اعتماد داشت تاکید کرد:« هیچ اصلاح‌طلبی بیشتر از روحانی موفق نمی‌شد و اعتدال مغایرتی با اصلاح‌طلبی ندارد» او در ادامه افزود: « برداشتم این است که اگر سیر قضایا به همین منوال پیش رود اصلاح‌طلبان هیچ راهی به جز حمایت از روحانی ندارند و باید هم این کار را بکنند.»
در حالی که بزرگان اصلاحات یکی پس از دیگری از روحانی دفاع کرده و انتساب این پروژه را به اصلاح‌طلبان منتفی می‌دانند اما این بحث در میان اصولگرایان بازار گرمی پیدا کرده است
مرتضی مبلغ، معاون وزیر کشور دولت اصلاحات از آنهم فراتر رفته و طرح این شعار را جنگ روانی جبهه رقیب می‌داند و تاکید می‌کند:« از مدت ها قبل این موضوع از طریق یک جنگ روانی از سوی جریان افراطی به ویژه جریانی که در دولت هشت‌ساله گذشته نقش جدی داشتند، مطرح می‌شود. آنها با این کار می‌خواهند ضمن تخریب و تضعیف دولت، شرایطی را فراهم کنند که دولت تک‌دوره‌ای شود و به دنبال آن به قدرت باز گردند. در ادامه این واکنش‌ها علی تاجرنیا نیز عبور از روحانی را پروژه مطرح شده در خارج از جریانات اصلاح طلب دانست و در گفتگو با ایلنا تاکید کرد: « برخلاف ادعای برخی از آقایان، تا امروز ندیدم که هیچ گروه اصلاح‌طلبی بخواهد بحث عبور از روحانی را مطرح کند. احزاب اصلاح‌طلب به طور جدی از روحانی حمایت می‌کنند. طرح این مسائل از سوی افرادی که شناخته‌شده هستند بیشتر برای ایجاد اختلاف میان اصلاح‌طلبان و اعتدالیون است و بازخورد تبلیغاتی برای تندروها دارد.»
اصرار تندروها بر عبور دادن اصلاح‌طلبان
در حالی که بزرگان اصلاحات یکی پس از دیگری از روحانی دفاع کرده و انتساب این پروژه را به اصلاح‌طلبان منتفی می‌دانند اما این بحث در میان اصولگرایان بازار گرمی پیدا کرده است.حمید رضا ترقی، مسئول بین‌الملل حزب مؤتلفه اسلامی تاکید دارد:« برنامه اصلاح طلبان قطعاً پروژه‌ی عبور از روحانی یا معامله با او برای میدان دادن بیشتر به کارگزاران و اصلاح‌طلبان است و از نظر او این اختلافات در آینده احتمالاً منجر به این خواهد شد که این طیف نامزد دیگری را برای ریاست جمهوری معرفی کند.» در ادامه این کشمکش‌ها در طی روزهای اخیر رسانه‌های نزدیک به اصولگرایان تندروتر گزارش‌هایی را با اتکا به انتقادهایی که اصلاح طلبان در طی سه سال اخیر به هر دلیلی از دولت مطرح کرده بودند را بازنشر کرده‌اند. روزنامه جوان در گزارشی تحت عنوان «عبور از روحانی وارد فاز عملیاتی شد» با ارجاع به نقل قول هایی از انتقادهای فعالان اصلاح‌طلب و یا اعتدال گرا از یکدیگر در طی سه سال اخیر٬ آن را شاهد مدعای پروژه عبور از روحانی دانست و کیهان نیز در گزارش مفصلی به عنوان « به جای عبور از رکود عبور از روحانی را کلید زدند» به طرح این اظهارنظرها پرداختند.
با روحانی وارد گفتگو می‌شویم
در این میان اما اصولگرایان میانه رو با تکیه به خاستگاه روحانی٬ وی را از خود دانسته و به نوعی از او حمایت کردند. غلامرضا مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت این احتمال را مطرح کرد که اصولگرایان در انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم از چهره‌هایی مانند حسن روحانی حمایت کنند؛ روحانی‌ای معتدل که سابقه فعالیت‌های سیاسی او ریشه در تشکل اصولگرایی مانند جامعه روحانیت مبارز دارد. حسین سبحانی‌نیا فعال سیاسی اصولگرا و نماینده ۶ دوره مجلس نیز در ادامه این حمایت های تلویحی از روحانی گفت: «با توجه به مشخص نشدن گزینه‌های انتخابات این احتمال وجود دارد که اصولگرایان از روحانی حمایت کنند.»
نعمتی عضو هیات رئیسه مجلس دهم، عملکرد روحانی را در سه سال گذشته فراجناحی دانسته و اظهار کرد: «این طور نیست که شرایط آقای روحانی شرایطی باشد که مورد اقبال اصولگرایان قرار نگیرد و محتمل است مجموعه اصولگرایان در انتخابات ریاست‌جمهوری از ایشان حمایت کند و اگر گزینه بهتری نداشته باشیم، حتما وارد گفت‌وگو با ایشان خواهیم شد.»
حال به نظر می‌آید این‌که در این میان روحانی در کجای این میدان خواهد ایستاد تا موازنه برقرار شده و بتواند به پیگیری برنامه‌هایی که هم محل انتقاد و هم نقطه رجا وی شده، بپردازد؛ بستگی به میزان اعتدال رئیس دولت و بازی هم پیمانانش در روزهای آتی خواهد داشت.
