بی‌خوابی از ظلم
لحن آیت‌الله منتظری نمایانگر خشم و نگرانی است و او در چند جای صحبت‌های خود عنوان می‌کند که به دلیل خبرهایی که از «قتل عام»ها به گوشش رسیده٬ به راحتی نمی‌تواند بخوابد. ایت‌الله بر مسوولیت اخلاقی خود و احساس تکلیف شرعی‌اش در هشدار نسبت به این اعدام‌ها انگشت تاکید می‌گذارد و مخاطبانش در آن جلسه که عاملان کشتار بودهاند را به پرسش می‌گیرد که با این کار چگونه در روز قیامت جواب پس خواهند داد؟
آیت‌الله منتظری به نقش سید احمد خمینی فرزند آیت‌الله خمینی به عنوان یکی از آمران اصلی اعدام‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید که او اجازه نمی‌دهد خبرهای مربوط به این اعدام‌ها به گوش آیت‌الله خمینی برسد. در جایی از این نوار٬ از زبان آیت‌الله منتظری شنیده می‌شود که «می‌خواهم ۵۰ سال دیگر برای آقای خمینی قضاوت نکنند و بگویند آقای خمینی یک چهره خونریز، سفاک و فتاک بود.»
سخنان آیت‌الله منتظری به وضوح بیانگر نگرانی‌های او در موارد متعدد دیگری از جمله بی خبری و تشویش خانواده اعدامیان٬ قرار گرفتن زنان در لیست اعدام٬ تداوم جوخه‌های مرگ در ماه محرم و همچنین لطمه به انقلاب٬ اسلام٬ ایران و ولایت فقیه است. او خطاب به هیات مرگ که در آن جلسه حاضر بودهاند می‌گوید که این اعدام‌ها « بزرگترین جنایتی که در جمهوری اسلامی شده و تاریخ ما را محکوم می کند به دست شما انجام شده و [نام] شما را در آینده جزو جنایتکاران در تاریخ می نویسند.» در نهایت هم اعضای حاضر در جلسه هر کدام توضیحاتی می‌دهند تا از عملکردشان در قبال اعدام‌ها دفاع کنند و حتی می‌خواهند به آیت‌الله منتظری بقبولانند که اگر آنها متصدی این کار نبودند تعداد زیادتری اعدام می‌شدند. ادعایی که با بی‌باوری آیت‌الله منتظری روبروست و ذره‌ای از نگرانی او و دغدغه‌خاطرش نمی‌کاهد.
فایلی که امروز بیت الله منتظری منتشر کرد همچنین تلنگری است به کسانی که این روزها در واکنش به خبر اعدام‌های دسته جمعی گروه از سنی‌مذهب‌های متهم به سلفی گری یا سکوت کردند یا حتی سعی کردند این اقدام‌ها را به نوعی توجیه کنند.
حقارت قدرت در برابر ارزش حق‌طلبی
انتقاد از اعدام‌های سال ۶۷ اسباب برکناری آیت‌الله منتظری از قائم مقامی رهبر جمهوری اسلامی شد. او تنها چهره نظام بود که در مقابل سیل اعدام‌ها سکوت نکرد و با نگاشتن دو نامه به آیت‌الله خمینی و هشدار به وی درباره فرجام چنین جنایت‌هایی به مسوولیت اخلاقی خود عمل کرد. پاسخ این فریاد رسا چیزی نبود جز انزوای اجباری. منتظری نه فقط از منصب قائم مقامی رهبری عزل شد بلکه در عصر پساخمینی تلاش فراوانی شد تا او را در نزد افکار عمومی یک « شیخ ساده لوح» ترسیم کنند. منتظری در سالهای انزوا هم اما با سکوت میانه‌ای نداشت و سخنرانی‌اش در سال ۱۳۷۱ علیه جو سرکوب و ارعاب به حمله نیروهای لباس شخصی علیه بیت‌اش منجر شد و در آبان ماه سال ۱۳۷۶ نیز زمانی که به صراحت از حکومتی شدن مرجعیت شیعه انتقاد کرد نوبت به حصری ۵ ساله رسید. آیت‌الله که با عافیت‌طلبی میانه‌ای نداشت بعد از رهایی از حصر هم به انتقادهای خود از جو ارعاب و خفقان ادامه داد و در بحبوحه جنبش سبز با حمایت‌های بی‌دریغش از حرکت دموکراسی‌خواهانه مردم به عنوان پدر معنوی جنبش شناخته شد٬ درگذشت او در زمستان سال ۱۳۸۸ برای حامیان جنبش سبز ضایعه‌ای بزرگ بود اما مراسم بدرقه‌اش به آرامگاه ابدی نیز از روزهای بزرگ و به یادماندنی جنبش سبز بود. جایی که ده‌ها هزار نفر از دوستداران آیت‌الله با شعار «عزا عزاست امروز روز عزاست امروز ملت سبز ایران صاحب عزاست امروز» او را تا آرامگاه‌اش همراهی کردند.
بیرون از سنگر عافیت‌طلبی
۱۳ آبان در تاریخ جمهوری اسلامی روز مهمی است؛ نه از آن جهت که سفارت…
در تحلیل سیاسی و روانشناختی دیکتاتوری، مسئله مقصر دانستن پذیرفتگان دیکتاتوری به عنوان افرادی که…
امروز یکم نوامبر، روز جهانی وگن است؛ این روز، یادبودِ تمام دردمندی‌ها و خودآگاهی‌هایی است…
درآمد در این نوشتار به دو مطلب خواهم پرداخت. نخست، تحلیلی از عنوان مقاله و…