تبدیل استادیوم آزادی به هیات سینه‌زنی

زیتون-آرش بهمنی: نگرانی‌ها پیرامون بازی بین تیم‌های ملی فوتبال ایران و کره‌جنوبی، از حوزه ورزش فراتر رفته است؛ تا آن‌جا که علاوه بر مدیران فدراسیون فوتبال، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان، رییس سازمان بسیج مستضعفین، رییس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و علی مطهری هم درباره آن سخن گفته‌اند و شورای عالی امنیت ملی درباره آن جلسه تشکیل داده است.

بهانه همه این موضع‌گیری‌ها تاریخ این بازی است: سه‌شنبه بیستم مهرماه، مصادف با روز تاسوعا و شب عاشوراست، سال‌گرد کشته شدن سومین امام شیعیان که همراه با عزاداری عمومی است. در این دو روز مسابقه‌های ورزشی در ایران برگزار نمی‌شود. منتقدان بر این عقیده‌اند که برگزاری بازی در چنین روزی، باعث زیر سوال رفتن «حرمت» عزاداری عاشورا خواهد شد.

تذکر نمایندگان مجلس به وزیر ورزش و پیگیری فدراسیون فوتبال برای تغییر مکان یا زمان بازی هم به نتیجه نرسید تا در نهایت و پس از بالا گرفتن اعتراض‌ها، در نهایت حجت‌الله بهمنی، سرپرست روابط عمومی سازمان لیگ، خبر از آن داد که «مسئولان امنیت ملی» اجازه برگزاری این بازی در شب عاشورا را صادر کرده‌اند.

فوتبال دردسرساز
توجه به این بازی خارج از زمین فوتبال، از بیانیه هاشم بطحایی گلپایگانی، عضو مجلس خبرگان، آغاز شد. او در بیانیه‌ای از برگزاری بازی ایران و کره‌جنوبی در روز تاسوعا انتقاد کرد و نوشت «لابی صهیونیستی – عربی – انگلیسی در فیفا» به شکلی برنامه‌ریزی کرد تا «برنامه مسابقه را در سرزمین ایران در ایام عزاداری آن هم شب عاشورا اجرا کنند». بطحایی از مهدی تاج، رییس فدراسیون فوتبال، انتقاد کرد که با برگزاری بازی در این روز و بدون توجه به «افکار عمومی و مقدسات کشور و انظار علما و مراجع و مقام معظم رهبری» موافقت کرد. او خواستار تغییر تاریخ بازی یا عدم تبعیت از فیفا در این زمینه شد.

بازی دو تیم ایران و کره‌جنوبی سه‌شنبه بیستم مهرماه و در چارچوب مسابقه‌های مقدماتی جام‌جهانی برگزار می‌شود. بازی چهارم دو تیم در گروهی که ازبکستان، قطر، سوریه و چین هم در آن حضور دارند.

فدراسیون فوتبال در این مدت تلاش کرد تا راهی برای تغییر زمان یا مکان این بازی پیدا کند، تلاشی که البته بی‌نتیجه ماند. محمدرضا ساکت، مدیر تیم‌های ملی، گفته بود که برای تغییر زمان این بازی «۱۰ راهکار مختلف» پیش‌بینی شده بود، اما همه آن‌ها بی‌نتیجه ماند. فدراسیون فوتبال کره‌جنوبی نیز روز سه‌شنبه رسما به ایران اعلام کرد نمی‌تواند با یک روز زودتر برگزار شدن این بازی موافقت کند. تنها موفقیت فدراسیون فوتبال، تغییر ساعت این بازی از ۲۱ به ۱۸:۱۵ بود،‌ مساله‌ای که به گفته ساکت موجب می‌شود «هواداران هم بازی را ببینند و هم به عزاداری تاسوعا و شب عاشورا برسند.»

در این میان ۵۶ نماینده مجلس نیز در تذکری خطاب به محمود گودرزی، وزیر ورزش، از او خواستند زمان این مسابقه را تغییر دهد. هم‌زمان محمدرضا نقدی، رییس سازمان بسیج مستضعفین، گفت «دشمن» تلاش می‌کند «مسابقات ورزشی بین‌المللی در ایام مذهبی مورد احترام ملت و نظام مقدس اسلامی» برگزار شود.

مساله این بازی زمانی جدی‌تر شد که محمد یزدی،‌ رییس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در یک نشست خبری به اظهارنظر پیرامون آن پرداخت. یزدی همراه با روحانیون قم که این روزها مشغول اعتراض به وزیر ارشاد به دلیل برگزاری کنسرتی در شهر قم هستند، از علی جنتی انتقاد کرد، اما در بخشی از سخنان خود به مساله فوتبال هم اشاره کرد.

سود اخروی در برابر نتیجه فوتبال!

رییس سابق مجلس خبرگان با طرح این سوال که «بعد از هر گل طرفداران خوشحالی خواهند کرد یا عزاداری»، خطاب به وزیر ورزش گفت اگر او بتواند «این برنامه را حذف» کند «هر نوع زیان و خسارت و ضرری که از حذف آن ببینید در برابرش سودی که در سایه احترام به تاسوعا و عاشورا به دست می‌آید، بیشتر است».

براساس قوانین فیفا، انجام فعالیت‌های مذهبی یا سیاسی در جریان مسابقه‌های رسمی ممنوع است. اما رییس فدراسیون فوتبال گفت ایران این جریمه را پرداخت خواهد کرد.

این سخنان یزدی باعث واکنش علی مطهری شد. نایب رییس مجلس نامه‌ای سرگشاده خطاب به یزدی «ابراز حساسیت بیش از حد» نسبت به زمان برگزاری این بازی را «امری ضد تبلیغ دین» توصیف کرد و نوشت که حتی در صورت رد و بدل شدن گل هم «مردم در چنین موقعیت‌هایی به خوبی می‌دانند که چگونه رفتار کنند». او اضافه کرد رویکردی این چنینی نسبت به بازی فوتبال «عده‌ای را از دین گریزان» می‌کند و «انسان را به یاد اقدامات کلیسای کاتولیک در قرون وسطی می‌اندازد که منجر به گریز مردم اروپا از دین شد.»

در واکنش به انتقادها از واکنش تماشاگران بازی به گل یا گل‌های احتمالی بازی، امیر عابدینی، از اعضای هیات رییسه فدراسیون فوتبال، پیشنهاد کرده بود در صورتی که ایران گلی به ثمر رساند، تماشاگران «سه بار یاحسین بگویند.» پیشنهادی که البته جدی گرفته نشد.

این حساسیت‌ها موجب شد که برخی حتی از حاضر نشدن تیم ایران مقابل کره جنوبی سخن بگویند، اما خیلی زود مشخص شد چنین کاری علاوه بر شکست ۳-۰ و به خطر افتادن موقعیت ایران برای صعود به جام‌جهانی، ممکن است موجب در نظر گرفتن جریمه‌های دیگری نیز شود، به همین دلیل خیلی زود از دستور کار خارج شد.

هم‌زمان بحث برگزاری مراسم عزاداری پیش از آغاز مسابقه و همچنین بین دو نیمه بازی آغاز شد. از جمله مهدی تاج، رییس فدراسیون فوتبال گفت که در صورت برگزاری بازی در موعد مقرر در ورزشگاه آزادی «مراسم عزاداری با حضور ۱۰۰ هزار هوادار» برگزار خواهد شد، اتفاقی که به گفته تاج پیش از این نیز رخ داده و «مراسم عزاداری خیلی خوبی» برگزار شد. محمدرضا ساکت نیز خبر از تلاش همگانی برای آن داد که در روز مسابقه «یک ورزشگاه، یک حسینیه و یک‌صد هزار عزادار عاشورایی داشته باشیم.»

تبدیل یک مسابقه به موضوع امنیتی

این در حالی است که براساس قوانین فیفا، انجام فعالیت‌های مذهبی یا سیاسی در جریان مسابقه‌های رسمی ممنوع است. اما رییس فدراسیون فوتبال گفت ایران این جریمه را پرداخت خواهد کرد.

در این میان یک سایت کره‌ای نیز نوشت فدراسیون فوتبال در نامه‌ای خواستار «رعایت برخی موازین» از سوی تماشاگران کره‌ای در جریان بازی شده است؛ از جمله این‌که تماشاگران وسایل تشویق خود را به تهران نیاورند، مساله‌ای که با مخالفت مسئولان کره‌ای روبه‌رو شد.

تصمیم برای برگزاری این دیدار در نهایت از سوی نهادهای عالی امنیتی اتخاذ شد. حجت‌الله بهمنی، سرپرست روابط عمومی سازمان لیگ، روز سه‌شنبه خبر از آن داد که «مسئولان امنیت ملی» اجازه برگزاری این بازی در شب عاشورا را صادر کرده‌اند.

این البته برای اولین بار نیست که مناسبت‌های سیاسی یا مذهبی در سال‌های اخیر بر یک مسابقه فوتبال سایه می‌اندازد. بهار ۷۸ و درجریان مرحله نیمه‌نهایی جام باشگاه‌های آسیا، تیم استقلال یک روز پس از عاشورا مقابل تیم دالیان چین قرار گرفت. تلویزیون از پخش مستقیم این بازی سر باز زد و بازیکنان استقلال با سربندهای عزاداری وارد زمین شدند. پیش از بازی نیز مراسم عزاداری برگزار شد.

سال ۷۸ نیز فینال جام حذفی میان پرسپولیس و استقلال دو روز پس از حادثه ۱۸ تیر برگزار شد. بعدها صفایی‌فراهانی، رییس وقت فدارسیون فوتبال، فاش کرد برخی مقام‌ها از او خواسته بودند بازی مساوی تمام شود. برای این بازی بیست هزار بلیت کمتر از حد معمول فروخته شد و نیروهای امنیتی بیش از بازی‌های پیشین در استادیوم آزادی و اطراف آن حضور داشتند.