پشت اکانت‌های مسوولان دولتی چه خبر است

زیتون-‌سینا پاکزاد: مدتی می‌شود که در کنار هنرمندان و ورزشکاران٬ صفحه‌های اجتماعی مسوولان کشور نیز برای ایرانیان جذابیت پیدا کرده است. مردم که غالبا از شانس کمی برای برخورد چهره به چهره و یا گفت‌وگو با مسئولان بلندپایه برخوردارند سعی دارند از طریق صفحاتی که برخی مسئولان دولتی در شبکه‌های اجتماعی دارند با آنان ارتباط برقرار کنند. در کنار این تلاش البته همواره یکی از سوالات کاربران این بوده که صفحات مسئولان چگونه اداره می شود و چه فراد یا افرادی در پشت صحنه اکانت آنها قرار دارند.

وزیر پیشرو
در ابتدای شروع به‌کار دولت یازدهم و با داغ شدن مباحث مربوط به مذاکرات هسته‌ای٬ صفحه فیسبوکی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه دولت جدید بود که مورد توجه و پیگیری کاربران اینترنتی قرار گرفت. شاید یکی از دیگر دلایلِ محبوبیت پیگیری صفحه وی٬ مواجه شدن ایرانیان با یک کانال تعامل جدید با مقامات دولت بود، کانالی که مثل همیشه یکطرفه و به شکل سخنرانی‌های مرسوم نبود. ضمن آنکه پی بردن به بخشی از علاقه‌مندی‌های شخصی و نحوه زندگی و برنامه روزانه یک مسئول از طریق دنبال کردن تصاویر و استاتوس‌ها نیز به‌طور جداگانه برای پاسخ به کنجکاوی‌های معمول مردم جاذبه داشته و دارد.
کسانی که از این شبکه اجتماعی استفاده می‌کردند ضمن پیگیری اخبار مذاکرات با ارسال پیام‌های خصوصی به اکانت وزیر خارجه موضوعاتی را نیز در حوزه‌های مختلف طرح می‌کردند. وی عمدتا اکانت‌هایش در شبکه‌های اجتماعی را شخصا اداره می‌کند که البته در این مسیر دردسرهایی را نیز تجربه کرده است. به‌عنوان نمونه حجم حملات کامنتی به وی در صفحه فیسبوکش که سازماندهی شده به‌نظر می‌رسید باعث شد وی فعالیتش را در فیسبوک بسیار کم و به‌نوعی متوقف کند اما با این وجود٬ وزیر خارجه مثل شمار عمده‌ای از مسئولان کشورهای دیگر در توئیتر، هم به زبان فارسی و هم انگلیسی فعال است. وی در اینستاگرام هم دچار حاشیه شد چنانکه اکانتی که به نام وی ساخته شده اما توسط ادمین اداره می‌شد در مقطع انتخابات مجلس دهم از الیاس حضرتی به‌عنوان یکی از کاندیداهای اصلاح طلب حمایت کرد. این امر با تکذیب وزیر خارجه مواجه شد تا بدین ترتیب حواشی پیرامون آن به پایان رسید.

چهره‌های شاخص دولت در شبکه‌های اجتماعی
در کنار وزیر امور خارجه، علی جنتی وزیر ارشاد نیز از جمله مسئولینی است که شخصا فیسبوکش را اداره می‌کند. رئیس جمهور، معاون اول و رئیس دفتر وی و همچنین وزیر ارتباطات نیز در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند با این تفاوت که صفحاتشان توسط گروهی از کارشناسان ذیل الگوی دیگری که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت مدیریت می‌شوند. در بین آنها وزیر ارتباطات از شبکه‌های اجتماعی داخلی نظیر «زیگور، آپارات، تبیان و کلوب» استفاده می‌کند.

کارشناسان معتمد مسئولیت تهیه گزارش از مهم‌ترین نظرات کاربران و پیام‌های خصوصی را که عمدتا شامل بیان مشکلات و درخواست کمک و همچنین تقدیر و تشکر از برخی اقدامات دولت است را تهیه کرده که مورد مطالعه این مقامات و بعضا مسئولان دفاتر آنها قرار می‌گیرد.

رئیس جمهور در توئیتر و اینستاگرام، معاون اول وی در اینستاگرام و تلگرام، و همچنین رئیس دفتر حسن روحانی نیز در اینستاگرام بیشتر فعالیت دارند. در کنار اینها می‌توان از پرویز اسماعیلی معاونت اطلاع رسانی دولت، معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط زیست و شهیندخت مولاوردی، معاونت امور زنان رئیس جمهور نیز نام برد که در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند.

چه کسی پیام‌های شما را می خواند؟
همانطور که گفته شد وزیر خارجه و وزیر ارشاد از مسئولان شاخصی هستند که صفحات خود در شبکه‌های اجتماعی را شخصا مدیریت می‌کنند. البته یک تبصره در این زمینه وجود دارد که آن هم ناشی از کارکرد شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان یک ابزار تعامل دوسویه و همچنین کمبود وقت مقامات دولتی برای مطالعه تمامی نظرات و پیام‌های خصوصی است. اینجاست که این دو وزیر نیز همچون دیگر مسئولانی که در توئیتر و اینستاگرام و… صفحه دارند از اطرافیان و یا کارمندان معتمدشان برای تهیه گزارشی از مهم‌ترین پیام‌ها و نظرات و همچنین پاسخگویی به آنها استفاده می‌کنند.
از جمله مهم‌ترین مقاماتی که شبکه اجتماعی‌شان مورد توجه مردم است می‌توان به حسن روحانی، اسحاق جهانگیری و محمد نهاوندیان اشاره کرد. این صفحات همگی تحت یک الگو مدیریت می‌شوند؛ به‌طوری که گروهی از کارشناسان معتمد مسئولیت تهیه گزارش از مهم‌ترین نظرات کاربران و پیام‌های خصوصی را که عمدتا شامل بیان مشکلات و درخواست کمک و همچنین تقدیر و تشکر از برخی اقدامات دولت است را تهیه کرده که مورد مطالعه این مقامات و بعضا مسئولان دفاتر آنها قرار می‌گیرد.
اگر قرار باشد پیامی در این صفحات درج شود نیز درخصوص رئیس‌جمهور با تایید شخص وی و درخصوص معاون اول رئیس‌جمهور و رئیس‌ دفتر روحانی نیز در اغلب موارد با تایید مسئولان تیم رسانه‌ای دفاترشان این اقدام صورت می‌گیرد.
شاید بسیاری این صفحات را بجز برای پیگیری اخبار و مواضع این مقامات جدی نگیرند اما جالب اینجاست که گزارش‌هایی که از نتیجه‌بخشی فعالیت مردم در این صفحات وجود دارد. یک نمونه مشهور در این زمینه تقاضای کاربران از رئیس جمهور برای حفظ کارلوس کیروش در سمت سرمربی‌گری تیم ملی فوتبال بود. همچین در میان پیام‌های خصوصی که مردم از مشکلاتشان ارسال می‌کنند مواردی وجود دارند که خواسته‌های افراد تحقق یافته‌اند.
بر این اساس، می‌توان نتیجه گرفت که یکی از مهم‌ترین ابزارهای تعامل مسئولان دولت یازدهم با مردم شبکه‌های اجتماعی است که بسته به فرصتی که پیدا می‌کنند شخصا و یا توسط افراد مورد اطمینان به‌روز شده و نظرات و پیام‌های کاربران نیز به‌دقت مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین مسئولان از این طریق با سرعت بیشتری در جریان حساسیت‌های اجتماعی نسبت به یک موضوع قرار گرفته و به همان نسبت عکس‌العمل‌های رسانه‌ای و غیر رسانه‌ایشان نیز با سرعت بیشتری همراه بوده است.