ردپای دفتر رهبری در بحرانِ «جنتی»

زیتون- نازنین نامدار: مشکلات علی جنتی در سمت وزارت ارشاد نه از هنگام مخالفت احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد با برگزاری کنسرت و یا انتقاد محمد یزدی نسبت به یک برنامه هم‌خوانی در قم٬ بلکه از زمانی شروع شد که آیت الله خامنه‌ای اذن دیدار خصوصی به وی نداد.

وزیر ارشاد دولت حسن روحانی از بهمن ماه ۱۳۹۲ تا خرداد ماه سال آینده‌اش٬ پشت در دفتر رهبری ماند و در اولین دوره برگزاری نمایشگاه کتاب در این دولت نیز آیت‌الله خامنه‌ای با امتناع از حضور در نمایشگاه٬ پیام نارضایتی‌اش را به جنتی ابلاغ کرد.

پس از آن با رایزنی‌های صورت گرفته و عمل به برخی توصیه‌ها٬ مقداری از تنش‌ها کاسته شد اما در سال جدید مجددا علی جنتی وارد بحران جدی‌تری شد که زمینه‌هایش از قبل مهیا شده بودند. درست در همان بازه زمانی که آیت الله خامنه‌ای از آنچه «ولنگاری فرهنگی» می‌خواند گلایه کرد٬ جنتی متوجه شد که جایگاهش متزلزل شده است. بر اساس اخبار رسیده به «زیتون»٬ رهبری مجددا رفتار ماه‌های ابتدایی آغاز به‌کار دولت جدید را با جنتی در پیش گرفته و اجازه ملاقات به او نداده است. به همین خاطر وزیر ارشاد برای آنکه پیغامی بدهد و پیغامی بگیرد نزد آیت الله احمد جنتی، پدر خود رفت تا از این طریق با نظرات آیت الله خامنه‌ای نسبت به عملکرد خود آگاه شود.

بحران جانشینی
پس از بالا گرفتن بحران٬ دولت  از یکسو سعی کرد که از طریق رایزنی٬ زمینه حفظ موقعیت جنتی در مقام وزارت ارشاد را فراهم بیاورد و از طرف دیگر سراغ گزینه‌های احتمالی برای جانشینی وی در این پست رفت. در این راستا و برخلاف گمانه‌زنی‌های برخی رسانه‌ها، پیشنهاداتی به چهره‌های خارج از دولت در ۱۰ روز اخیر ارائه شده که توسط آنها مورد پذیرش قرار نگرفته است.

روحانی در این ماه‌های پایانی نمی‌خواهد ریسک نارضایتی آیت‌الله خامنه‌ای را بپذیرد و از طرفی هم باید حواسش باشد که انتخاب وزیر بعدی باعث سرخوردگی و نارضایتی جامعه هنری نشود.

بر اساس شنیده‌ها دو عامل پرریسک بودن تصدی این مسئولیت در زمان باقی مانده تا پایان دولت یازدهم و همچنین برخی شروط درخصوص جابه‌جایی‌های مدیریتی در این وزارتخانه که زمینه محدودیت جانشین وزیر ارشاد کنونی را فراهم می‌آورد از جمله دلایل عدم استقبال گزینه‌های مورد توجه دولت از این سمت بوده است.

نفوذ داخلی
در این بین، نیروهای تندرو به موازات سنگ‌اندازی‌های علنی بر سر راه وزارت ارشاد همچون مخالفت با اکران برخی فیلم‌ها و لغو کنسرت‌ها اقدام به راه اندازی بازی‌های امنیتی با مدیران ارشاد نیز کرده و از این طریق توانستند یکی از معاونان جنتی را با چالش مواجه سازند. تندروها حتی با استفاده از پشتیبانی قوه قضائیه توانستند زمینه ادامه انتشار هفته‌نامه «یالثارات» را که توهین معاونت اموز زنان رئیس جمهور و فعالان سینمایی را در کارنامه دارد به‌رغم مخالفت وزارت ارشاد ایجاد کنند.

همچنین، با وجود اینکه نیروهای امنیتی به‌ویژه سازمان اطلاعات سپاه به‌طور مستمر نسبت به «پروژه نفوذ» و در اختیار گرفتن افرادی در داخل برای پیشبرد مقاصد دولت‌های خارجی هشدار می‌دهند٬ با نوعی از پروژه نفوذ در داخل نیز مواجه هستیم که طی آن نیروهای امنیتی وابسته به محافل قدرت همچون دفتر رهبری و اطلاعات سپاه٬ با نفوذ در بین اطرافیان مسئولان و مدیران دولتی٬ بستر ایجاد اشکال در کار وی و یا اتخاذ تصمیمات اشتباه را فراهم می‌کنند. به گفته یک منبع آگاه، چالشی که اکنون وزیر ارشاد و یکی از معاونانشان با آن مواجه شده‌اند٬ در واقع ورود به یک دام سیاسی-امنیتی تحت مدل مورد اشاره بوده است.

طرفه آنکه با بروز نشانه‌های موفقیت تندروها در تضعیف وزارت ارشاد و از میدان به‌در کردن وزیر کنونی٬ سردار محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه طی سخنانی از مقامات اجرایی درخصوص آنچه «نفوذ فرهنگی» توصیف می‌کند، انتقاد کرده و گفته است: «نفوذ فرهنگی، سیاسی در کشور و در پسابرجام وجود داشته که برخی از مسئولان بدان توجه ندارند. متاسفانه برخی از مسئولان ناهماهنگ با رهبری نگاه به بیرون دارند ما نمونه‌ای نداریم که کشوری به غربی‌ها دل ببندد و ساقط نشود.»
حالا که استعفای جنتی از وزارت ارشاد قطعی شده است به نظر می‌رسد که دولت برای انتخاب وزیر بعدی واقعا در تنگنا خواهد بود. هر انتخابی در این شرایط با اگر و اماهای فراوان همراه است. روحانی در این ماه‌های پایانی نمی‌خواهد ریسک نارضایتی آیت‌الله خامنه‌ای را بپذیرد و از طرفی هم باید حواسش باشد که انتخاب وزیر بعدی باعث سرخوردگی و نارضایتی جامعه هنری نشود.