گزارش سه ماه وزارت امور خارجه از اجرای برجام

زیتون– وزارت امور خارجه سومین گزارش سه‌ ماهه از اجرای برجام را در چهار بخش به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارسال کرد. این گزارش در چهار بخش رصد و نظارت، رفع تحریم‌ها، فعالیت‌های هسته‌ای و چالش‌ها تهیه شده است.
وزارت امورخارجه در این گزارش ب بررسی «عمده‌ترین تحولات» در هر بخش پرداخته و پیرامون آن توضیح داده است.
پیش از این کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم در نخستین گزارش خود از اجرای توافق اتمی (برجام) از دولت روحانی خواسته بود مقابل «بدعهدی و پیمان‌شکنی» آمریکا «صریح، شفاف و به‌موقع» عمل کند و «گزارش اقدامات متناسب و متقابل» را به مجلس ارسال کند. در این گزارش تاکید شده بود که ایالات متحده با اقداماتی از جمله «قرار دادن شرط و شروط برای ورود و تعامل بانک‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاران خارجی» با ایران «موجب سردرگمی و تردید» بانک‌های بین‌المللی شده است.
وزارت امورخارجه در گزارش خود نوشت که در مواردی چون نامه به فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امورخارجی و سیاست امنیتی، به مواردی از «عملکرد نامطلوب» طرف مقابل چون «مشکلات مالی و بانکی، تضمین دسترسی ایران به حوزه‌های تجارت، فن‌آوری، تامین مالی و انرژی» وفق بند ۳۳ برجام و تاخیر غیرموجه آمریکا در صدور مجوز فروش هواپیماهای مسافربری به ایران» اشاره کرد.
کمیسیون مشترک میان وزرای امورخارجه کشورها نیز با پیشنهاد ایران و برای «رسیدگی به نگرانی‌های ایران در حوزه رفع تحریم‌ها» برگزار شد.
براساس گزارش وزارت امورخارجه «تصمیم‌گیری در خصوص نحوه واکنش به نقض احتمالی تعهدات طرف‌های دیگر» در اجرای برجام «هیات عالی نظارت بر اجرای برجام» است که با تصمیم «مراجع عالی و ذی‌صلاح کشور» تشکیل شد و به همین دلیل گزارش نقض یا میزان پای‌بندی طرف‌های مقابل به برجام، به این هیات ارسال می‌شود.
در این گزارش آمده است که پس از برجام «یک کانال خرید برای تسهیل خرید اقلام هسته‌ای یا اقلام یا کاربری دو گانه هسته‌ای» به ایران تاسیس شده. کارگروه خرید در وین مستقر است و هفته گذشته «با ثبت دو درخواست برای فروش برخی اقلام دارای کاربرد دوگانه هسته‌ای/ غیرهسته‌ای به ایران کانال خرید وارد فاز عملیاتی شد».
گزارش وزارت امورخارجه همچنین به تاثیر توافق هسته‌ای بر فضای بین‌المللی و پرداخته و آن‌را «به شکل کاملا محسوسی به نفع جمهوری اسلامی ایران» توصیف کرده است. براساس این گزارش در حوزه تحریم‌ها علاوه بر برقراری «۶۱۴ رابطه کارگزاری بین ۲۴ بانک ایرانی و ۲۳۰ بانک خارجی»، حدود «۹۷۰۰ گشایش اعتبار اسنادی برای ۲۷ بانک ایرانی صورت گرفته است».
وزارت امورخارجه ایران به انتشار پرسش و پاسخ در سایت وزارت خزانه‌داری آمریکا اشاره کرد و نوشت: «این پرسش و پاسخ‌های جدید، ‌با رفع برخی ابهامات در رابطه با مفهوم «مراقبت مقتضی» و احاله موضوع به مقررات داخلی و عرف و رویه‌های تجاری رایج، راه اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی که می‌خواهند با طرف‌های ایرانی کار کنند را هموارتر می‌کند».
افزایش تولید (۳ میلیون و ۶۶۵ هزار بشکه در سپتامبر ۲۰۱۶) و صادرات نفت (از ۹۷۰ هزار بشکه در روز در پنج ماهه نخست سال ۹۲ به حدود ۲.۴ میلیون بشکه در روز در شهریورماه ۹۵ از جمله صادرات روزانه ۶۰۰ هزار بشکه نفت به اروپا) و همچنین صادرات میعانات گازی (از ۴۵۰ هزار بشکه در خرداد ماه ۱۳۹۵ به ۶۰۰ هزار بشکه در شهریور ۹۵) از جمله مواردی است که در گزارش سه ماهه اجرای برجام به آن اشاره شد.
صدور مجوز فروش هواپیمای مسافربری به ایران (۱۷ فروند ایرباس و ۸۰ فروند بویینگ)، صدور مجوز عمومی آمریکا برای شرکت‌های هوایی خارجی جهت پرواز منظم به ایران و تعمیرات و تامین قطعات هواپیما از دیگر مسایل مورد اشاره در گزارش سه ماهه برجام است.
وزارت امورخارجه در این گزارش با اشاره به رشد مبادلات تجاری نوشت: «در شش ماهه نخست سال جاری مبادلات تجاری ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپایی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۱۵ به میزان ۴۳ درصد رشد داشته و از سه و نیم میلیارد یورو فراتر رفته است». وزارت امورخارجه نوشت صادرات آمریکا (حدود ۷۰ میلیون دلار در ۹ ماهه گذشته) «به طور مشخص ناشی از برجام» است.
گزارش وزارت امورخارجه همچنین به بحث مسایل فنی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران و تحولات این حوزه پرداخته است.