صیادهای بی‌صدا

زیتون ـ مهسا محمدی: در فروردین ماه سال ۱۳۹۴، بیست و یک صیاد و ملوان اهل استان سیستان و بلوچستان در حال بازگشت از صیادی دوماهه خود از آب‌های آزاد مورد حمله‌ یک گروه از دزدان دریایی سومالیایی قرار گرفتند. دزدان، همه ۲۱ خدمه را به همراه لنج ربوده و به کشور سومالی منتقل کردند.

زجر دادن گروگان‌ها در سودای پول

در طی حدود دو سال گذشته٬ ۸ نفر از این افراد به دلیل وضعیت نامناسب بهداشتی و خوراکی فوت کرده‌اند. ۴ نفر از آنها در همان ابتدا به کمک دولت سومالی موفق به فرار شدند و ۱ نفر دیگر هم به تنهایی از دست دزدان دریایی گریخت. یکی از بستگان این گروگان‌ها که در طی ماه‌های اخیر با آن‌ها در تماس بوده به خبرآنلاین گفته است که دزدان افراد ربوده شده را ( بعد از نجات ۴ نفر به دست دولت سومالی) به دو گروه تقسیم کرده و در ازای آزادی ۴ نفر از گروگان‌ها-شامل ملوان و نزدیکان وی- از خانواده آنها درخواست ۱۵۰ هزار دلار پول کرده‌اند و برای آزادی ۱۳ نفر دیگر( که در حال حاضر فقط ۴ نفر از آنان باقیمانده اند) نیز ۳۰ هزار دلار خواسته‌اند.
در توضیحات خانواده‌های این گروگان ها و قربانیان که در طی این دو سال برای تهیه پول مورد نظر دزدان به هر دری زده بودند آمده است که گویی دزدان از همان ابتدا با خانواده گروگان‌ها تماس گرفته و درخواست پول کرده بودند و بعد از مدتی چون خانواده‌ها نتوانستند رقم درخواستی را تأمین کنند «عبدالولی» که آن ۱۳ اسیر را در اختیار خود داشت، به گروگان‌ها آب و غذا نداد تا خانواده‌ها را برای تهیه پول تحت فشار بگذارد، خانواده‌ها تلاش کردند با کمک خیرهای محلی رقمی تهیه و به حساب معرفی شده پرداخت کنند. اما چون رقم قابل توجهی جمع نشد «عبدالولی» خبر داد که صرفاً به اسرا کمی بیسکوییت و چای می‌دهد. اما این وضعیت خیلی طول نکشید و از آنجا که بستگان گروگان‌ نیز صیاد و ملوان هستند، نتوانستند پول بیشتری تهیه کنند. همین وضع سبب شد تا «عبدالولی» دوباره به گروگان‌ها گرسنگی بدهد تا اینکه حدود یک ماه پیش ۲ تن دیگر از این آن گروه ۱۳ نفره (که حالا ۶ نفر از آنان باقی‌مانده بود) نیز به دلیل گرسنگی و تشنگی جان باختند.

چاره اندیشی ها فقط وقتی به نجات ملوانان منجر خواهد شد که نوشداروی بعد از مرگ سهراب نباشد و با سرعتی بیش از آنکه تابحال داشته، پیگیری شود

تمام این یک سال و اندی کشمکش میان دزدان دریایی و خانواده‌های این گروگان‌ها در سکوت نسبی خبری و گزارش‌های پراکنده گذشت و تنها دلیل تبدیل شدن این موضوع به خبر در مقاطعی این بود که قول پیگیری آن٬ وعده انتخاباتی نمایندگان آن حوزه شده بود، اما چنانچه از شواهد پیداست نتیجه ای در پی نداشت.

حال بعد از مرگ این دو نفر، در طی روزهای اخیر جمعی از فعالان مدنی تصمیم گرفتند با تشکیل پویشی مردمی، خواستار رسیدگی به موضوع از سوی دولت و مسئولان شوند و نظر مقامات مسئول را به این مسئله جلب کنند . در پی انتشار بیانیه این پویش و توجه رسانه‌های مختلف به آن، کم کم اظهارتی نیز از سوی مسئولین به گوش رسید.

فراموشی تدریجی
قاسمی ، سخنگوی وزارت خارجه در گفتگو با روزنامه قانون تاکید کرد که گروگان‌های ایرانی در سومالی را «فراموش نکرده‌ایم» اما به دلیل آن که دولت سومالی دولت مغشوشی است و دزدان دریایی ربطی به دولت ندارند و گروهی مستقل هستند٬ رایزنی ها بیشتر طول می‌کشد.
وی تاکید دارد که بخش کنسولی وزارت خارجه با خانواده ها در تماس است اما به سبب ملاحظاتی که هست «نمی توان همه چیز را رسانه ای کرد» و خاطرنشان کرد که این از پرونده های دارای اهمیت وزارت خارجه است.
در ادامه این فعالیت‌ها٬ پویش مذکور نامه ای خطاب به جواد ظریف نوشت و از وی خواستار رسیدگی به این پرونده شد. در بخشی از این نامه پرسیده شده: «چرا دستگاه روابط خارجی جمهوری اسلامی، تاکنون اقدامی برای آزادی این صیادان زحمتکش که از اصیل‌ترین ایرانیان و مرزبانان دریاهای کشور هستند ننموده است؟» یا افکار عمومی را در جریان نگذاشته است و چگونه است که نیروی دریایی راهبردی ارتش از نجات جان این افراد عاجز است؟

دعوت به تلاش‌های بین‌المللی
عملکرد ضعیف و در واقع انفعال دولت در رسیدگی به پرونده این گروگان‌ها انتقادات دیگری را نیز در پی داشت عبدالله رمضا‌ن‌زاده سخنگوی دولت اصلاحات، با اشاره به موفقیت وزارت خارجه در عرصه دیپلماسی بین‌المللی از عملکرد ضعیف و کم کاری این وزارت در رابطه با این موضوع انتقاد کرد و همچنین تلاش نیروی نیروهای نظامی ایران را که به کشورهای دیگر کمک می‌کنند تا کشتی‌های آنان از دست دزدان دریایی مصون بماند را نیز کافی ندانست. وی عقیده دارد این موضوع تحت تاثیر موضوع حمله به سفارت عربستان در ایران بوده است چرا که بعد از آن اتفاق٬ روابط ایران و سومالی از سوی دولت سومالی قطع شده و به همین دلیل دولت سومالی تحت فشار دولت عربستان تا امروز هیچ کمکی به ایران نکرده است، در حالی که پیش از این برای آزادی ۴ نفر از ملوان‌ها کمک کرده بود.
از نظر وی در حال حاضر می‌توان از کشورهایی مانند ایتالیا که هم روابط خوبی با ایران دارند و هم ناو‌هایی در سومالی، برای آزادی گروگان ها کمک گرفت.
داستان پرغصه این ملوانان اولین مورد از کشمکش میان دریانوردان و دزدان دریایی نیست و آخرین‌شان هم نخواهد بود و همچنین این مساله‌ای نیست که مختص ایران باشد و کشورهای مختلف با این مسئله دست به گریبانند. در سال ۸۹ ملوانی ایرانی به اسم شهریاری به همراه چند پاکستانی اسیر دزدان شده بود. ملوانان و ناخدای پاکستانی با گلریزان و جمع آوری پول و با همراهی نهادهای حکومتی، خیلی زود آزاد شدند. اما شهریاری بعد از ۴ سال تلاش‌های بی ثمر خانواده‌اش برای جمع آوری پول و کمک گرفتن از دولت همچنان در دست دزدان بود تا آنکه در نهایت با سخت جانی موفق به فرار شد.
این مساله به شیوه‌های مختلفی قابل حل است، راه حل دیپلماتیک، نظامی و یا جمع‌آوری پول، اما این چاره اندیشی ها فقط وقتی به نجات ملوانان منجر خواهد شد که نوشداروی بعد از مرگ سهراب نباشد و با سرعتی بیش از آنکه تابحال داشته، پیگیری شود.