پیاده سازی الگوی سازمانی سپاه پاسداران در عراق

زیتون- مریم شادمان: شیعیان عراق که اکثریت جمعیت این کشور را هم دارا هستند گروه حشد الشعبی را نجات دهنده موصل و عراق می‌دانند٬ در مقابل اما سنی‌های عراق از این قدرت گرفتن حشد الشعبی پس از تصویب مجلس عراق در به رسمیت شناختن آنها به عنوان بازوی نظامی ارتش عراق به شدت نگرانند . این در حالی است که حشدالشعبی از سوی جمهوری اسلامی ایران حمایت می‌شود و منابع آگاه از حضور قاسم سلیمانی در کنار آنها خبر داده‌اند. آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی نیز در دیدار روز ۲۱ آذر خود با عمار حکیم رییس تحالف ملی شیعیان عراق در دفاعی قاطع از حشد الشعبی گفت که این گروه «یک ثروت عظیم و ذخیره بزرگ برای امروز و فردای عراق است که باید حمایت و تقویت شود.»

این گروه نظامی متشکل از ۴۰ گروه شیعی ، سنی ، مسیحی و یزیدی است و در سال ۲۰۱۴ برای مقابله با حکومت اسلامی ( داعش) تشکیل شد. گفته می‌شود فتوای آیت الله سیستانی برای دفاع از شهر بغداد و مبارزه با داعش در ماه جون ۲۰۱۴ باعث تشکیل این گروه شد اما صاحب‌نظران مسایل عراق معتقدند تشکیل این جریان به ماه‌ها قبل از فتوای آیت الله سیستانی مرتبط است . در گزارش‌هایی که به تازگی منتشر شده٬ گفته می شود نخست وزیر عراق از تشکیل چنین گروهی مطلع بوده است
در حالی که مجلس عراق٬ حشد الشعبی را به عنوان نیروهای ذخیره در ارتش و پلیس این کشور به رسمیت شناخت اما انتقادهای جدی به چنین تصمیمی وجود دارد . اقلیت سنی مذهب مجلس عراق این مصوبه را دیکتاتوری اکثریت شیعه نام نهادند .

گروه های سنی عراق می‌گویند حشد الشعبی قصد آن دارد که به قدرتی و استقلالی مانند  سپاه پاسداران ایران دست یابد اما دکتر احمد الشریفی متخصص امور امنیت در بغداد معتقد است اگر چه سنی‌مذهب‌ها نسبت به ورود حشد الشعبی در ارتش نگرانند اما نگرانی اصلی زمانی بود که این نیروهای شبه نظامی بدون کنترل و قرار گرفتن زیر سایه یک نظام متمرکز دست به اقداماتی خارج از برنامه می زدند.

از دید برخی کارشناسان٬ ورود نظامیان شیعی به شهر موصل این تهدید را جدی‌تر کرده است که آینده اختلافات شیعه و سنی در عراق همچنان پا برجا بماند

حشد الشعبی که از حمایت جدی ایران برخوردار است٬ به رغم مخالفت ترکیه در عملیات بازپس‌گیری موصل نقشی جدی را ایفا کرد و حالا در مظان این اتهام است که درگیری‌های فرقه‌ای را دامن می‌زند . دکتر احمد الشریفی در این رابطه به زیتون می‌گوید: «بهرحال همه نیروهای عراقی در شرایطی که کشور تنها نیاز به امنیت دارد قدردان نیروهای حشد الشعبی هستند . کرد و مسیحی و سنی و شیعه امنیت می‌خواهند.» او معتقد است حشد الشعبی نمی‌تواند تبدیل به سپاه پاسداران بشود با این حال تمامی شواهد نشان از قدرت گرفتن این نیرو در کنار ارتش عراق را دارد «‌ما اینک تلاش می‌کنیم استقلال نیروهای نظامی زیر سوال نرود و ایران نتواند در ارتش عراق دخالت کند.» دکتر الشریفی بر خلاف تحلیل صاحبنظران سنی٬ دخالت ایران در ارتش عراق را یک توهم می‌داند . به گفته او بزرگ‌نمایی حضور ایران در عراق « می‌تواند به ضعیف شدن ارتش یک کشور بیانجامد.»

در حالی که بسیاری به دنبال امنیت از دست رفته در عراق به کمک حشد الشعبی هستند اما خبرگزاری رویترز در گزارشی تحقیقاتی روز چهارم شهریور ، با استناد به مصاحبه با شاهدان و نجات‌یافتگان و گفته‌های دیپلمات‌ها و مقام‌های رسمی اعلام کرده بود که اعدام‌ها، شکنجه‌ها و خشونت‌های شبه‌نظامیان شیعه در جریان نبرد برای بازپس‌گیری فلوجه از «داعش»، بیش از چیزی‌ است که مقام‌های آمریکایی به طور علنی از آن سخن گفته‌اند.
رویترز می‌گوید «کتائب حزب‌الله»، شاخه ای از حشد الشعبی٬ گروهی از شهروندان سنی فراری از نبردهای اطراف فلوجه را زندانی و شکنجه کرده و تحت آزار قرار داده‌است.
دکتر احمد الشریفی می گوید: «باید به دستاوردهای جدی حشد الشعبی توجه کرد و درگیرحاشیه‌ها نشد.»

از دید برخی کارشناسان٬ ورود نظامیان شیعی به شهر موصل این تهدید را جدی‌تر کرده است که آینده اختلافات شیعه و سنی در عراق همچنان پا برجا بماند .

با وجود آمار و ارقام متفاوت از تعداد نیروهای حشد الشعبی که از ۲۰ هزار نیروهای نظامی و داوطلب تا سیصدهزار نیرو ذکر شده ، عراق در مرحله پاکسازی داعش همچنان نیازمند حشد الشعبی است؛ نیازی که بیم آن می رود خود روزی تبدیل به تهدید برای عراق شود .