تنها تیر ترکشِ «آرش»

زیتون- آرش بهمنی: «توفان» کاربران فارسی زبان توییتر، باعث شد تا هشتگ مربوط به وضعیت آرش صادقی (#SaveArash) برای مدتی تبدیل به ترند اول در سطح جهان شوند و چند ساعتی در میان ده ترند نخست حضور داشته باشد.

آرش صادقی از روز سوم آبان ماه دست به اعتصاب غذا زد. دلیل اعتصاب غذای اودرخواست آزادی همسرش، گلرخ ابراهیمی ایرایی، است که از سوی دادگاه به شش سال زندان محکوم شد.

در شصت و هشتمین روز اعتصاب غذای آرش صادقی، کاربران توییتر بیش از ۷۰۰ هزار بار با هشتگ #SaveArash توییت کردند. اتفاقی که باعث شد این هشتگ برای مدتی تبدیل به ترند شماره یک جهان در توییتر شود. همچنین برای چند ساعت هم در میان ده ترند اول دنیا بود.

این مساله برای برخی کاربران از این جهت قابل توجه بود که توییتر در ایران فیلتر است و امکان دسترسی به آن جز از طریق فیلترشکن میسر نیست. برای نمونه کاربری نوشت: «تو کشوری که توییتر فیلتره ترند اول جهانی شدن خیلی هنره. حتی اگه یک دقیقه باشه». این مساله مورد توجه حسین باستانی، روزنامه‌‌نگار، هم قرار گرفت. او در توییتی چنین نوشت: «هشتگ #SaveArash رتبه اول ترند جهانی شد! با توجه به فیلتر بودن توییتر در ایران، از اتفاقات تاریخی در فضای توییتر جهانی است».

از بابی ساندز تا بهرام بیضایی
هم زمان با آغاز «توفان توییتری» برای آرش صادقی، برخی کاربران اقدام به تغییر دادن عکس‌های حساب کاربری خود کردند. آن‌ها عکسی از آرش صادقی و گلرخ ایرایی را به عنوان عکس پروفایل خود انتخاب کردند. وضعیت جسمانی آرش صادقی و دلیل اعتصاب غذای او، از جمله مورد توجه‌ترین مضمون‌ها در توییت‌های حمایت از آرش صادقی بود. برخی کاربران ضمن ابراز نگرانی از وضعیت جسمانی آرش صادقی، به مقایسه وضعیت او با برخی نمونه‌های مشهورتر اعتصاب غذا، از جمله بابی ساندز، فعال ایرلندی، پرداختند: «روزنامه اطلاعات اردیبهشت ۶۱ بابی ساندز را بخاطر ۶۵ روز مقاومت شهید نامید و مارگارت تاچر که دستور آزادی اش نداد را جنایتکار». کاربر دیگری توییت کرد: «یه عده بابی ساندز رو شهید می‌دونن ولی نگران جون آرش نیستن. مثه آمریکا که می‌گه ایران حقوق بشر رو نقض می‌کنه ولی عربستان ناز بشه».

در این میان سخنان آیت‌الله خامنه‌ای درباره بابی ساندز در نماز جمعه تهران در دهه ۶۰ نیز از سوی کاربران دست به دست می‌شد. رهبر فعلی جمهوری اسلامی آن زمان گفته بود: «ما پیام لب‌های خاموش بابی ساندز را شنیده‌ایم و به آن ایمان قاطع داریم».

در این میان استفاده از جمله‌های نمایش‌نامه آرش، نوشته بهرام بیضایی، و منظومه آرش کمانگیر، سروده سیاوش کسرایی، نیز در میان کاربران توییتر رواج داشت. بخش‌های مختلفی از این دو اثر بارها از سوی کاربران توییت شد.

دلیل اعتصاب غذای آرش صادقی هم از موارد مورد توجه کاربران بود. برخی کاربران به تحسین «عشق» میان این دو پرداختند: «عشقت رسد به فریاد/گر خود بسان #آرش / #گلرخ ز بند رهانی /با جان و با سماجت» و دیگری نوشت: «هربار مرور مى‌کنم مو به تنم سیخ مى‌شه: یکى با جونش پاى آزادى معشوقش ایستاده و ۶۹ روزه لب به غذا نزده. این افسانه است یا واقعیت؟!». مهدی پرپنچی، مجری تلویزیون فارسی بی‌بی‌سی، نوشت: «شاید هم روزى شاعرى منظومه عاشقانه “آرش و گلرخ” را سرود؛ قصه عاشقى که براى رهایى معشوق از جان مایه گذاشت».

کاربرانی هم بودند که هم‌زمان با آرش صادقی، تلاش می‌کردند توجه‌ها به سمت دیگر زندانیان سیاسی که دست به اعتصاب غذا زده‌اند را جلب کنند. در حال حاضر حداقل هشت زندانی در ایران در اعتصاب هستند.

ترند شدن هشتگ مربوط به آرش صادقی باعث شد که برخی چهره‌های سیاسی حاضر در توییتر نیز در این‌باره موضع‌گیری کنند. محمود صادقی، نماینده مجلس، نوشت: «درحد مقدوراتم بعنوان یک نماینده مجلس درحال پیگیری و کمک به زندانیان فعال مدنی، بویژه #آرش_صادقی و علی شریعتی هستم». احمد مازنی دیگر نماینده‌ای بود که در این‌باره موضع‌گیری کرد: «ماده ۶۱ منشور حقوق شهروندی

محاکمه شهروندان با اتهام سیاسی ومطبوعاتی در دادگاه‌های دادگستری، علنی و با حضور هیئت‌منصفه انجام می‌شود».

رحمت‌الله حافظی، عضو اصول‌گرای شورای شهر تهران نیز در توییتر خبر از تلاش برای تماس با دادستان تهران داد تا امکان ملاقات با آرش صادقی را پیدا کند: «چندین بار سعی کردم با دادستان تهران تماس بگیرم تا بتوانم مجوز عیادت از #آرش_صادقی را بعنوان یک پزشک بگیرم، امیدوارم این امر محقق شود».

اما این تنها چهره‌های سیاسی نبودند که در این‌باره موضع گرفتند. حامد بهداد و امیر آقایی (بازیگران سینما) در صفحه‌های اینستاگرام خود پست‌هایی با مضمون حمایت از آرش صادقی و خواسته او گذاشتند. بهنام بهزادی، کارگردان سینما، نیز در توییتر خود چنین نوشت: «این چند روز خواهشم اطلاع رسانی درباره اکران #وارونگى بود. لطفا فراموشش کنید وقتى شیرآهن کوه مردی از این گونه عاشق…».

این حمایت‌ها از آرش صادقی اما به فضای مجازی محدود نماند. برخی کاربران عکس‌هایی از دیوار نوشته‌ها در نقاط مختلف منتشر کردند که مضمون‌هایی در حمایت از ارش صادقی داشتند.

البته این تنها حامیان آرش صادقی نبودند که در توییتر مشغول فعالیت بودند. برخی اصول‌گرایان یا حامیان جمهوری اسلامی نیز در توییتر به این فضا پیوستند. برخی از آن‌ها با هشتگ #شفافیت_قضایی خواستار آن شدند که قوه قضاییه به گونه‌ای عمل کند که امکان «سواستفاده» از احکام صادر شده وجود نداشته باشد. به نظر آن‌ها شفافیت قضایی یعنی آن‌که «احکام بدوی و نهایی قضات در معرض دید عموم باشه تا هر ننه قمر جاسوسی که دستگیر شد مظلوم نمایی نکنه». کاربر دیگری نوشت: «از مجرم بودن با نبودن آرش مطلع نیستم که اثباتا یا نفیا نظری داشته باشم. ولی مطمئنم دستگاه قضایی باید شفاف عمل کنه». علی‌رضا زاکانی، نماینده پیشین مجلس، هم از جمله کسانی بود که در این‌باره توییت کرد: «اطلاع رسانی به موقع و #شفافیت اطلاعات باید در اولویت سه قوه باشد. به طریق اولی #شفافیت_قضایی هم واجب است.». به عقیده او «#شفافیت_اقتصادی مانع سوءاستفاده مفسدان اقتصادی و #شفافیت_قضایی مانع مظلوم‌نمایی برای مجرمان امنیتی خواهد شد».

هم‌زمان بودند کاربران دیگری که این توییت‌ها را به اعضای گروه مجاهدین خلق و یا «روبات»ها و حساب‌های کاربری جعلی منسوب کردند. از جمله کاربری نوشت: «یک سری اندک از فیک‌های دانن زننده به هشتگ #saveArash یک برنامه هست که بعد ۸۸ امریکایی‌ها توسعه دادند و فیک میسازه. منافقین هم هستند». کاربری با نام «حسین کازرونی» هم توییت کرد: «این هشتگ #بخورآرش رو ترند کنید با رباتهاى سفارشى منافقین آلبانیایى تبار ؛ شاید حرف رباتها رو گوش کنه یه چیزى بخوره تا حکمش تموم بشه».

همین مساله و اشاره به روبات‌ها، باعث شد که برخی کاربران توییتر اقدام به انتشار عکس‌‌هایی که کنند که در آن هشتگ #SaveArash را روی دست یا کاغذی نوشته‌اند. در برخی از این عکس‌ها طعنه‌هایی نظیر «من یک روبات هستم» هم وجود داشت.

برخی دیگر از اصول‌گرایان نیز اشاره می‌کردند از آرش صادقی حمایت نمی‌‌کنند: «من به هیچ وجه از مجرمی که تو زندانه و از گروههاییه که ممکنه فردا اسمش رو زیر نامه خیانت بار به ترامپ ببینم، دفاع نمی کنم». برخی از آن‌ها به نمونه‌هایی چون شبنم مددزاده (زندانی سیاسی که اخیرا به گروه مجاهدین خلق پیوست) و سعید عابدینی (کشیش)‌ اشاره کردند.