فضاسازی برای سرکوب‌های تازه

زیتون-سینا پاکزاد: جانشین سازمان اطلاعات سپاه وعده داده که در روزها‌ی آینده٬ خبرهای مهمی درباره باندها بزرگ مفاسد اقتصادی و شبکه‌های نفوذ مرتبط با خارج منتشر خواهد شد. محمدحسین نجات که در روز ۷ دی ماه به این سمت معرفی شد توضیحات بیشتری درباره این پرونده‌ها نداده است اما گفته که سپاه وظیفه خود می‌دادند «در هماهنگی کامل با دستگاه قضایی به وظیفه انقلابی خود در برخورد با عوامل مخل پیشرفت و امنیت اقتصادی و اجتماعی» می‌داند.

سخنان او در فاصله کوتاه باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ به نگرانی‌ها درباره موج تازه‌ای از سرکوب و اقدام سپاه به مهندسی انتخابات دامن زده است.

کلیدواژه‌های حمله

عبارت «نفوذ» یکی از پرکاربردترین کلید‌واژه‌های نهادهای امنیتی در ایران برای تحت فشار قرار دادن منتقدان طی سالهای اخیر بوده است و تعداد قابل توجهی از روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی با همین اتهام تحت پیگیرد قضایی قرار گرفته و برای آنها احکام زندان صادر شده است.

بنابراین تاکید بر این کلیدواژه در آستانه رقابت‌های انتخاباتی این احساس خطر را در میان فعالان انتخاباتی تشدید می‌کند که ممکن است اقدام‌هایشان با برچسب نفوذ مورد سرکوب قرار بگیرد. تجربه انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ بر این نگرانی صحه می‌گذارد. آن زمان هم کلیدواژه‌های مشابهی مانند جنگ نرم و براندازی نرم و انقلاب مخملی به سرفصلی برای کیفرخواست کسانی تبدیل شده بود که بعد از بروز اعتراض‌های خیابانی جنبش سبز تحت بازداشت قرار گرفتند.

برخی از چهره‌‌های امنیتی در ماه‌های گذشته نسبت به بروز اعتراض‌هایی مشابه در انتخابات آینده ریاست جمهوری نیز هشدار داده‌اند و بنابراین بعید نیست که سپاه برای پیشبرد منویات خود دست به عملیاتی پیش‌دستانه در سرکوب فعالان سیاسی و مدنی بزند. حیدر مصلحی وزیر سابق اطلاعات روز ۱۱ دی ماه گفته بود که «دشمن از هم اکنون برای انتخابات ریاست جمهوری در سال آینده به دنبال طراحی فتنه جدیدی است اما در این فتنه اشتباهات و خطاهای فتنه قبلی را شناسایی کرده تا به خوبی در ایجاد‌ آن عمل کند.» او نیز هیچ توضیحی برای اثبات این ادعای خود ارائه نکرده بود و می‌توان این نوع اظهارات را زمینه‌چینی جهت آماده کردن فضا برای برخورد با فعالان مدنی و سیاسی تلقی کرد.

مهندس‌ها مشغول کار هستند

برخورد با باندهای بزرگ مفاسد اقتصادی که جانشین اطلاعات سپاه به آن اشاره کرده است نیز از جمله مسائلی است که ممکن است هدف از آن اعمال فشار بیشتر علیه دولت روحانی باشد.

بحث درباره پرونده‌های فساد در مرکز تنش کلامی کشداری قرار داشته که طی هفته‌های اخیر میان رییس قوه مجریه و قوه قضاییه در جریان بوده است. قوه‌قضاییه همچنین به تازگی خبر داده است که پرونده‌ای برای حسین فریدون برادر حسن روحانی تشکیل شده و این پرونده در مراحل ابتدایی رسیدگی قرار دارد. اصولگرایان تندرو از مدت‌ها پیش خواهان این شده‌اند که حسین فریدون باید برای اتهام‌های فساد‌ اقتصادی تحت پیگیرد جدی قضایی قرار بگیرد. سخنان حسین نجات درباره باندهای فساد که به گفته او طی روزهای آینده قرار است افشا شود را می‌توان بخشی از این منازعه با دولت تلقی کرد و هیچ بعید نیست که اسامی برخی از چهره‌های نزدیک یا مرتبط با دولت روحانی به عنوان متهمان فساد اقتصادی در روزهای آینده روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار بگیرد.

شنیده شدن شعارهای جنبش سبز در جریان تشییع پیکر اکبر هاشمی رفسنجانی آن هم در نزدیکی انتخابات به عنوان زنگ خطری برای سپاه تلقی شده است

عملی شدن این سناریو به معنی آماده‌باش رسمی سپاه برای انتخابات آینده و حمله مستقیم به دولت خواهد بود. مجموعه جریان اصولگرایان البته هنوز به دلیل تشتت گفتمانی و نداشتن کاندیدایی واحد در انتخابات در مقابل روحانی دچار ضعف هستند و بعید است که بتوانند بدون دوپینگ سیاسی در برابر روحانی شانسی برای پیروزی داشته باشند. امید آنها به سناریوهایی است که بنابر تجربه‌های قبلی می‌توان از عنوان «‌مهندسی انتخابات» برای آن استفاده کرد. برخی تحلیل‌‌ها حتی این مهندسی را در‌ اندازه‌ای وسیع و جدی می‌بینند که احتمال رد صلاحیت روحانی توسط شورای نگهبان را هم از نظر دور نمی‌دارند. با این حال به نظر می‌رسد که اولویت اصلی سپاه این است که حلقه محاصره را تا جای ممکن علیه روحانی و حامیانش تنگ کند چرا که شاید یک روحانی تضعیف شده در دور دوم هم برای برآوردن اهداف سپاه مشکل خاصی ایجاد نکند.

تشویش از یک جنبش

شنیده شدن شعارهای جنبش سبز در جریان تشییع پیکر اکبر هاشمی رفسنجانی آن هم در نزدیکی انتخابات به عنوان زنگ خطری برای سپاه تلقی شده است و آنها احتمالا به دنبال چیدن سناریوهایی برای جلوگیری از تکرار این اتفاق خواهند بود. نگرانی اصلی این است که صدای جنبش تغییر‌خواهی در آستانه انتخابات امکان بروز خیابانی پیدا نکند و بنابراین هیچ بعید نیست که در آستانه انتخابات برخی از چهره‌های سیاسی و مدنی با اتهام‌هایی نظیر «‌سرشاخه‌های فتنه» مورد پیگیرد قرار بگیرند. دورنمای ماه‌های آینده از این جهت مایه تشویش و نگرانی کسانی است که به پیروزی قاطع و بی دردسر روحانی در انتخابات فکر می‌کنند. رییس‌جمهوری که اکنون با از دست دادن مهم‌ترین متحد خود در ساختار قدرت یعنی هاشمی رفسنجانی برای ایستادگی مقابل صف اصولگرایان ضعیف‌تر از گذشته هم هست و نیاز به حفظ بدنه اجتماعی حامی خود و بسیج آنها در صورت لزوم دارد.