قهر با «آشتی»

زیتون ـ مهسا محمدی: «آشتی» ملی این روزها به موضوع «دعوا» و کشمکش نیروهای فعال سیاسی ایران در حوزه سیاست داخلی بدل شده است. طرحی که از سوی محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات مطرح و با حمایت بخشی از سران اصلاح‌طلب مواجه شد و به واکنش دفعی و شدید رهبر جمهوری اسلامی و ائمه جمعه و جبهه اصولگرایان تندرو منتهی شد.

نماز جمعه، این بار نیز به تریبونی برای ابراز عقیده و جبهه‌گیری تندترین و آشتی‌ناپذیرترین بخش‌های حکومت بدل شد و خطیبان جمعه شهرهای مختلف به تاسی از رهبر جمهوری اسلامی بر خاتمی و سایر «آشتی خواهان» تاختند.

«زبان درازی» آشتی‌خواهان
صدیقی، خطیب نماز جمعه تهران با اشاره به موضوع «آشتی ملی» گفت آنهایی که در ایجاد« فتنه» سهم داشتند باز هم «زبانشان دراز شده است.» وی با تاسی از آیت‌الله خامنه ای خاطرنشان کرد کسانی که فتنه کردند، اصل ولایت فقیه را قبول ندارند و بسیجی را کتک زدند و انواع هتاکی‌ها را انجام دادند؛ حالا دم از آشتی ملی می‌زنند؛ بدانند که مردم با شما هرگز آشتی نخواهد کرد. 
احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد نیز که به اظهار نظرات تند و حاشیه‌ساز شهرت دارد، در نماز جمعه این هفته رئیس‌جمهور اسبق ایران را «عمله فتنه ۸۸ » خواند و بر طرح آشتی ملی وی تاخت و تلویحا تاکید کرد کسانی که مورد قهر واقع شدند از ملت نیستند. او مشکل را «مردم» انگاشتن «عده اندکی» دانست که برای این جریان‌های سیاسی خاص «کف می‌زنند و هورا می‌کشند»

امامان جمعه در حالی از تریبون‌های رسمی و به طور گسترده بر  طرح‌واره محمد خاتمی تاختند که رد پای تک‌تک جملات‌شان در اظهارات اخیر آیت‌الله خامنه‌ای قابل رویت است

از نظر هاشم حسینی بوشهری، امام جمعه موقت قم نیز٬ با وجود حضور مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن و «همدلی و حضور ملی» که به نمایش گذاشته شده بود دیگر اساسا طرح آشتی ملی بی‌معنا شده است.
رضوی اردکانی امام جمعه موقت شیراز هم مطرح‌کنندگان این طرح را  کسانی دانست که «خودشان را از قافله مدیریت جامانده دیدند و می‌خواهند با این عناوین خود را تبرئه کنند» او تصریح کرد که مردم با فتنه‌گران قهرند و خیانت‌ها، بی‌حرمتی‌ها و صدماتی را که سران فتنه به کشور زدند هرگز فراموش نخواهند کرد.
شاه‌چراغی امام جمعه سمنان نیز با اشاره به اینکه مردم با هم قهر نیستند و آشتی ملی معنا ندارد، دنبال‌کنندگان آشتی ملی را کسانی دانست که «به دنبال فتنه هستند»  و آن را« توطئه‌ای جدید از سوی دشمنان» خواند.
سید یوسف طباطبایی نژاد امام جمعه اصفهان نیز تاکید کرد که ما «با دشمن قهریم» و آشتی ملی با دشمن معنی ندارد و نمی‌توان «باید با شمر هم خوب بود» و «غضب» را از موکدات اسلام دانست. وی هم‌چنین اشاره کرد که «بعضی فکر می‌کنند باید خاکشیرمزاج بود و با همه به خوبی رفتار کرد، ولی نمی‌توان با کسی که ضدانقلاب است خوب رفتار کرد.
همه دشمنان آشتی ملی

امامان جمعه در حالی از تریبون‌های رسمی و به طور گسترده بر این طرح‌واره محمد خاتمی تاختند که رد پای تک‌تک جملاتشان در اظهارات اخیر آیت‌الله خامنه‌ای قابل رویت است.

بعد از اظهارات محمد خاتمی که در ۱۹ بهمن ماه سال‌جاری گفته بود با توجه به «تهدید خارجی» موجود و ریاست جمهوری دونالد ترامپ٬ اکنون «بهترین موقعیتی است که می‌توان فضای آشتی ملی را در کشور حکم‌فرما کرد.» و پیگیری تلویحی این مطالبه در اظهارات حسن روحانی رئیس جمهور ایران در سخنرانی ۲۲ بهمن که گفته بود «همه در پی اجماع، آشتی و انسجام ملی هستیم.»، آیت‌الله علی خامنه‌ای به شدت بر این طرح تاخت و پیشنهاد «آشتی ملی» را رد کرد و آن را «بی‌معنی» خواند. او گفت این تعابیر از نظر وی معنی ندارد و «مردم با هم متحدند.» وی با اشاره به وقایع سال ۸۸ تاکید کرده بود که «مردم با آن کسانی که روز عاشورا آمدند وسط خیابان و با قساوت و بی‌حیایی، جوان بسیجی را در خیابان لخت کردند و کتک زدند، قهرند و آشتی هم نمی‌کنند.»
مخالفان٬ طرح محمد خاتمی را درحالی با چوب عدم باور و تعهد به «اصل نظام» می‌رانند که وی در سخنرانی ۱۹ بهمن خود با آگاهی از حساسیت این نقطه برای طرف دیگر دعوا به عنوان نقطه اشتراک برای آشتی بر «قبول داشتن اصل نظام در طیف‌های مختلف سیاسی کشور» پای فشرد. از بخش‌های دیگر تاکید شده در سخنان خاتمی که اظهارت وی را از نظر طیف مقابل محل دعوا کرده٬ اشاره وی به زندانیان و محصورین و به تعبیر طرف مقابل «اصحاب فتنه» است که خود محمد خاتمی نیز با تعریف موسع اصول‌گرایان در آن جای گرفته و صلاحیت هر تحرکی را از وی می‌گیرد.

واکنش به این پیشنهاد از سطح پاسخ به خاتمی در سخنرانی‌ها هم فراتر رفته و واکنش دستگاه قضا را نیز به دنبال داشت. محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، با اشاره به بحث آشتی ملی و محصورین٬ تنها راه برای اعضای این «جریان» را «توبه» دانست و گفت «اگر بخواهند سر موضع خودشان باشند قطعا نظام از آنها نمی‌گذرد. صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه ایران، هم طرح موضوع «آشتی ملی» را «نادرست» دانسته و تأکید کرده بود کسانی که سال ۸۸، به گفته او، «خطا کردند» باید از مسیر نادرست‌شان برگردند.
به نظر می‌رسد در شرایط فعلی پا پس‌نکشیدن خامنه‌ای و نمایندگان‌اش در شهرهای مختلف از جنگی دایم و فرساینده با اصلاح‌طلبان و رد دست «آشتی» آنان که لااقل از نگاه بدنه اجتماعی خود، خسران‌دیدگان اصلی ۸۸ بودند، تلاشی در جهت تعمیق شکاف موجود است. واپس‌زدنی که مشخص نیست بدنه اجتماعی این طیف تا کجا آن را تاب خواهد آورد.