رییسی بازی را خراب کرد؟

زیتون-‌سینا پاکزاد: سازوکاری که مخالفان حسن روحانی برای رسیدن به وحدت و پایان دادن به ریاست‌جمهوری وی تشکیل داده‌اند در فاصله کمتر از ۳ ماه مانده به انتخابات با ۵۰ متقاضی کاندیداتوری روبروست.

«جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی» که پنجم دی ماه اعلام موجودیت کرد قرار است روز پنج‌شنبه (۵ اسفند) نخستین مجمع عمومی خود را زیر سقف سازه نمایشگاهی شهردار تهران برگزار کند. افزون بر این که افکار عمومی در مدت فعالیت دو ماهه این تشکیلات واکنش چندانی به آن نداشته‌اند٬ در یک هفته اخیر نیز گمانه‌زنی‌های درخصوص کاندیداتوری برخی چهره‌های برخوردار از پشتیبانی نهادهای قدرت در انتخابات مطرح شده که می‌تواند پایگاه جبهه موسوم به نیروهای انقلاب اسلامی را سست‌تر از شرایط فعلی کند.

هنوز نمی‌توان تلاش جبهه مردمی انقلاب و جبهه پایداری برای انتخابات بهار سال آینده را جدی و خطرساز برای حسن روحانی برشمرد

پیش‌تر رسانه‌های حامی این جبهه از خودداری مسوولان مرکز نمایشگاه‌های بین‌المللی که ذیل وزارت صنعت فعالیت می‌کند برای برگزاری این مجمع در محل این نمایشگاه خبر داده بودند اما پس از یک هفته مرضیه وحید دستجردی علت تاخیر در برپایی این جلسه را تعداد بالای حاضران اعلام کرده و گفته است: «تاکنون دو بار در هفته‌های گذشته قصد برگزاری مجمع عمومی مردمی نیروهای انقلاب اسلامی را داشتیم اما چون جمعیت مدعو حدود ۳ هزار نفر هستند سالن‌هایی که گنجایش این ظرفیت را داشته باشند محدود بود. درعین‌حال مورد بی‌مهری‌ها و نامهربانی‌هایی در مورد محل این مراسم قرار گرفتیم.»

بازی با الفاظ و اعداد
به‌نظر می‌رسد «مجتمع شهر ‌آفتاب» امروز میزبان جریانی است که برای جلوگیری از نارضایتی و انشقاق٬ تن به پذیرش تمامی علاقه‌مندانِ تصاحب کرسی ریاست‌جمهوری که در جناح تندروها قرار دارند، داده است.

سخنگوی جبهه مردمی نیروهای انقلاب گفته بود که تا صبح یکشنبه حدود ۵۰ نفر برای نامزدی در انتخابات به این جبهه معرفی شده‌اند که «احتمال دارد این تعداد افزایش یابد.» وی از سعید جلیلی نیز به‌عنوان یکی از افراد مورد بررسی یاد کرده است. این در حالی است که از فردای انتخابات خرداد ماه سال ۹۲ تا به‌حال، علت شکت افراطیون برابر روحانی از سوی فعالان سیاسی اصولگرا، تعدد نامزدهای انتخاباتی‌شان عنوان شده است.

در کنار تعداد ۵۰ نفری که مرضیه وحید دستجردی به آنها اشاره کرده٬ محسن رضایی اعلام کرده در صورتی که جبهه مردمی نیروهای انقلاب به وی تکلیف کند درباره کاندیداتوری فکر خواهد کرد و تاکید کرده که «رد کردن چنین تقاضایی برای من سخت است.»
در این بین آنچه اوج ناهماهنگی میان افراطیون را نشان می‌دهد٬ تلاش موازی طیفی دیگر از تندروها برای کاندیداتوری آیت‌الله رئیسی است. در این زمینه امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، عضو جبهه پایداری در گفت‌وگو با تارنمای «نامه‌نیوز» فردی را اصلح می‌داند که با ورود وی به انتخابات، جبهه مردمی نیروهای انقلاب بلاموضوع خواهد شد. وی خبر داده است: «اگر یک زمانی آقای رئیسی برای کاندیدا شدن راضی شود یعنی تلاش‌ها برای آوردن او به نتیجه برسد و او راضی شود که در میدان باشد همه دور او جمع می شوند و کل مکانیزم‌ها نیز جمع خواهد شد.» او اضافه کرده است: «خبر دارم که مجموعه جامعتین و حضرات و آیات مختلف و نمایندگان ولی فقیه و خیلی از نمایندگان مجلس خبرگان روی نامزدی آقای رئیسی نظر مثبت دارند و از جوانب مختلف ایشان دعوت شده است. یعنی آقای رئیسی دعوت های خیلی قوی از طرف جامعه علما، تشکل های مختلف و گروههای زیادی برای حضور در میدان شده است.»

به‌علت انتساب رییسی به آیت‌الله خامنه‌ای٬ ورود وی به انتخابات حیثیتی شدنِ پیروزی‌اش را نیز برای نیروهای تندرو و مراکز قدرت به‌دنبال خواهد داشت

رئیسی افزون بر تولیت آستان قدس رضوی، عضو هیات نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری نیز به‌شمار می‌آید. بسیاری پس از آنکه وی حکم تولیت آستان قدس را از آیت‌الله خامنه‌ای دریافت کرد٬ او را کاندیدای اصلی جانشینی رهبر فعلی قلمداد کردند اما اکنون زمزمه حضورش در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری نیز مطرح است. در این بین، سایت «اخبار محرمانه» نزدیک به امیرمحبیان، تحلیل‌گر اصولگرا نوشته است: «این اقدام جبهه پایداری در واقع تلاشی حساب شده برای رو کردن برگی برای ایجاد بحران درون جمنا به‌شمار می‌رود.»
با همه این تحولات اما همچنان نمی‌توان تلاش جبهه مردمی انقلاب و جبهه پایداری برای انتخابات بهار سال آینده را جدی و خطرساز برای حسن روحانی برشمرد. علاوه بر انشقاقِ آشکار بین افراطیون، در میان اعضای هیات موسس «جمنا» فردی که دارای پایگاه مردمی و محبوبیت اجتماعی باشد دیده نمی‌شود. محمدحسین رحیمیان، یحیی آل‌اسحاق، مهدی چمران، حمیدرضا حاجی‌بابایی، رضا روستاآزاد، محمود خسروی وفا، مهدی محمدی، علیرضا مرندی، نادر طالب‌زاده و مرضیه وحید دستجردی اعضای این هیات را تشکیل می‌دهند. به‌نظر می‌رسد تندروها برای پوشاندن نقیصه فقدان محبوبیت مردمی٬ بازی با اعداد را در پیش گرفته‌اند، همچنانکه سخنگوی «جمنا» در نشست خبری اخیر خود گفته است «۵۶۰ نفر رسماً از ما اعلام حمایت کردند که البته تعدادی نیز از ما حمایت کردند که ما هنوز آن را اعلام نکرده‌ایم.»

تاکنون مهرداد بذرپاش به‌عنوان یکی از فعال‌ترین گزینه‌های این جبهه ظاهر شده و سعی کرده وجهه دولت یازدهم را از جنبه میزان توجه به جوانان، رسیدگی به محرومان و بهبود اوضاع معیشتی تخریب کند. همچنین علیرضا مرندی نیز در مصاحبه‌ای که روز چهارشنبه با «فارس» انجام داد طرح تحول سلامت را که یکی از ابتکارات دولت یازدهم محسوب می‌شود مورد انتقاد قرار داد. او گفته است که وزیر بهداشت با منتقدان این طرح «برخورد بدی» داشته است. برپایه بررسی مواضع چهره‌های منتسب به «جمنا» می‌توان گفت آنها ایجاد دوقطبی انقلابی-غیرانقلابی را دنبال می‌کنند و در عین اینکه خود را انقلابی و جریان مقابل را غیرانقلابی توصیف می‌کنند، از فقدان کارآمدی نزد دولت یازدهم و «پیری و خستگی» این دولت سخن می‌گویند.

هدف افراطیون براندازی دولت روحانی است؟
اگر با اندکی تسامح از انتخابات شورای شهر دوم بگذاریم٬ از انتخابات خرداد ۷۶ بدین سو، اصولگرایان و تندروها تنها در شرایطی فاتح رقابت‌های انتخاباتی در ریاست‌جمهوری، مجلس و شورای شهر بوده‌اند که یا ابزار شورای نگهبان به نفع آنها عمل کرده و یا قوای نظامی نظام (سپاه) به همراه ارکان اطلاعاتی-امنیتی به نفع نامزدهایی خاص دست به مهندسی انتخابات زده‌اند. در غیر این‌صورت تحربه نشان داده که هرگاه انتخابات مهندسی شده نبوده و یا در جریان دخالت در انتخابات، حریف دست‌کم گرفته شده و کوتاهی صورت گرفته بوده، صندوق رای در اختیار اصلاح‌طلبان و میانه‌روها قرار گرفته است.
گویا در حال حاضر مهم‌ترین گزینه‌های افراطیون محمدباقر قالیباف و آیت‌الله رئیسی هستند. قالیباف به‌دلیل شکست چندباره‌اش در انتخابات و حاشیه‌ها و حوادث رخ داده در دوران مدیریتش بر شهرداری تهران از وضعیت لرزانی برخوردار است و رئیسی نیز به‌دلیل نزدیکی‌اش به آیت‌الله خامنه‌ای و گمانه‌زنی‌هایی نظیر شانس وی برای رسیدن به جایگاه «ولایت فقیه» تنها زمانی خود را در معرض رای مردم قرار خواهد داد که مطمئن باشد با رای بالایی پاستور را در اختیار خواهد گرفت. این امر نیز با توجه به تجارب پیش‌گفته انتخاباتی زمانی میسر است که همچون سال‌های ۸۴ و ۸۸ قوای نظام در پشتیبانی از وی بسیج شوند.

قاعدتا به‌علت انتساب رییسی به آیت‌الله خامنه‌ای٬ ورود وی به انتخابات حیثیتی شدنِ پیروزی‌اش را نیز برای نیروهای تندرو و مراکز قدرت به‌دنبال خواهد داشت. بنابراین مولفه‌های موثر بر کاندیداتوری وی ابعاد گسترده‌تری از آن دارد که «جمنا» و یا «جبهه پایداری» در آن دخیل باشند. از این گذشته نباید فراموش کرد که یکی از اصول همیشگی جمهوری اسلامی گرم بودنِ فضای انتخابات و تحریک و تشویق مردم به حضور پرشور پای صندوق‌های رای است. با این اوصاف همچنان نمی‌توان تحرکات «جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی» و یا طرح نام رئیسی به‌عنوان نامزد احتمالی را دورخیز نظام برای تک دوره‌ای کردن ریاست‌جمهوری حسن روحانی قلمداد کرد.