ورق بـرگــــــشت

زیتون- مهدی تاجیک: اصلاح‌ٓطلبان حالا شاد و سرشار از حس پیروزی‌اند. حتی شاید خوشبین‌ترین آنها هم تصور نمی‌کرد که از لیست ۳۰ نفره‌ استان تهران٬ ۲۹ نفر موفق به کسب کرسی‌های مجلس شوند. در خبرگان هم از لیست ۱۶ نفره‌ای که به عنوان « خبرگان مردم» معرفی شده بود حالا ۱۴ نفر مجوز ورود به این مجلس را گرفته‌اند. پیروزی محرز و تعیین‌کننده‌ای که قطعا باعث تغییر فضای سیاسی ایران در سالهآی آینده خواهد شد.

اثبات نفوذ اجتماعی خاتمی و هاشمی

پیروزی اصلاح‌طلبان یک پیروزی با دستان بسته بود. آنها در شرایطی که بسیاری از نیروهای طراز اولشان به واسطه نظارت استصوابی شورای نگهبان از ورود به میدان انتخابات منع شده‌ بودند٬ بازی در یک شرایط نابرابر را پذیرفتند و به حداقل‌ها بسنده کردند. نقش تعیین‌کننده را در این میان محمدخاتمی و علی اکبر هاشمی رفسنجانی به عهده داشتند و حالا با مشخص شدن نتیجه‌ انتخابات٬ نفوذ اجتماعی‌ آنها هم بیش از پیش مشخص شده است. خاتمی که در دو سال گذشته ممنوع التصویر شده٬ با رهبری اصلاح‌طلبان برای رسیدن به لیست واحد انتخاباتی در مجلس شورای اسلامی ثابت کرد که این ممنوعیت‌ عملا بی تاثیر بوده و او همچنان یکی از قدرتمندترین چهره‌ها برای ایجاد اجماع میان طرفداران تغییر است. پیام کوتاه او در فاصله کمتر از یک هفته مانده به برگزاری انتخابات که در آن از مردم با تاکید می‌خواست به هر دو لیست مورد حمایت اصلاح‌طلبان در مجلس و خبرگان به طور کامل رای بدهند برای طیف خاکستری رای دهندگان موثر و تعیین کننده بود. او حالا باری دیگر گروهی از متحدانش را در مجلس شورای اسلامی می‌بیند و از این که علیرغم همه محدودیت‌ها باز هم چنان تاثیری بر صحنه انتخابات گذشته است٬ خشنود خواهد بود. هاشمی رفسنجانی هم که اکنون رای اول مردم تهران در انتخابات مجلس خبرگان را به دست آورده٬ در مقابل رقبای سیاسی‌اش تجهیز و تقویت شده است. در شرایط فعلی اصلا دور از انتظار نیست که هاشمی بار دیگر بر کرسی ریاست مجلس خبرگان بنشیند و با اکثریتی از متحدانش در این مجلس به کسانی چون محمد یزدی و احمد جنتی اجازه میدان داری ندهد.

یک گام فراتر از انتظار

استراتژی رای سلبی که اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس و خبرگان دنبال می‌کردند حالا تا حد زیادی به بار نشسته است و آنها حتی گامی بلند‌تر را هم برداشته و چهره‌های مهمی را هم روانه مجلس کرده‌اند که خط کشی‌های سیاسی ایران را دچار تغییر می‌کند. اکنون با انتخاب محمدرضا عارف به عنوان نفر اول مجلس از تهران این فرصت برای اصلاح‌طلبان فراهم است که او را به عنوان گزینه‌ جدی ریاست مجلس آینده در نظر بگیرند. در میان اصولگرایان هیچ گزینه جدی برای ریاست مجلس وجود ندارد و تنها چهره قابل اعتنا همچنان علی لاریجانی است که او هم دیگر در تعریف‌های تازه سیاسی ایران یک چهره صد در صد اصولگراها به شمار نمی‌رود. البته اکنون اگر از چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب هم درباره ریاست مجلس بعدی پرسیده شود احتمالا خواهند گفت که هنوز برای گمانه‌زنی در این زمینه زود است اما به هرحال می‌توان انتظار داشت که نام عارف به عنوان گزینه ریاست مجلس در ماه‌های آینده به طور جدی مطرح شود. در شرایطی که رای آوردن ۲۹ نفر از لیست ۳۰ نفره ائتلاف اصلاح‌طلبان در تهران به درستی یک شوک و شگفتی سیاسی تعبیر شده است٬ چرا نباید انتظار داشت که ریاست یک چهره اصلاح‌طلب در مجلس بعدی تبدیل به شوکی دیگر شود و بدنه هوادار اصلاح‌طلب را از رایی که در انتخابات داده٬ راضی‌تر کند؟

خواب آسوده روحانی

شبکه‌های اجتماعی که طی هفته‌های اخیر عرصه اصلی بحث‌های انتخاباتی بود بعد از اعلام نتایج اولیه انتخابات مجلس شورای اسلامی در شهر تهران پر از نوشته‌های حاکی از خوشحالی نسبت به نتیجه به دست آمده است. خوشحالی نه فقط بابت ورود چهره‌های حامی اصلاحات به مجلس بلکه به دلیل کنار رفتن گروهی از تندروهای اصولگرا که مواضع و تصمیم‌هایشان در سالهای گذشته باعث خشم و نارضایتی هواداران تغییر بود. دیگر قرار نیست در مجلس کسانی چون مهرداد بذرپاش٬ احمد توکلی٬ فاطمه آلیا٬ مرتضی آقا تهرانی و مهدی کوچک‌زاده حضور داشته باشند و این برای اصلاح طلبان واقعا خبر خوشی است. نتایج انتخابات همچنین پایگاه دولت روحانی را در میان بدنه اجتماعی هوادار تغییر٬ تقویت خواهد کرد و به دولت او اعتبار بیشتری می‌دهد. روحانی در ماه‌های گذشته ابراز امیدواری کرده بود که انتخابات مجلس و خبرگان به یک « برجام داخلی » بیانجامد و حالا به نظر می‌رسد که ایده او به بار نشسته است. او در دو سال باقی‌مانده از دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش٬ مجلسی به مراتب همراه‌تر را می‌بیند و دیگر این دغدغه را ندارد که وزیرانش به هر بهانه‌ای از سوی تندروهای اصولگرا مواخذه شوند. روحانی امشب به اندازه راه‌یافتگان اصلاح طلب به مجلس خوشحال و راضی است.

بازنده اصلی بازی
خیلی‌ها منتظرند که آقای خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی موضع‌اش را درباره نتیجه انتخابات اعلام کند. نتیجه‌ای که قاعدتا باب طبع‌اش نیست و باید به نحوی خود را با آن سازگار کند. او در هفته‌های اخیر عملا موضع خود را درباره انتخابات تصریح کرده بود و با کلید‌واژه‌هایی نظیر « نفوذ» و حزب‌الهی خواندن تندروهای مجلس٬ حمایت‌اش از این جریان را به اثبات رسانده بود. اکنون اما باید شاهد باشد که یکی از اصلی‌ترین حامیان سیاسی و فکری‌اش یعنی محمد‌تقی مصباح یزدی از ورود به مجلس خبرگان بازمانده و لیستی که از سوی « حزب‌اللهی ها» لیست انگیلسی خوانده می‌شد٬ موفق به کسب ۱۴ کرسی از ۱۶ کرسی خبرگان در تهران شده است. آرای به دست آمده در تهران روی هم رفته یک بار دیگر این موضوع را آشکار می‌کند که‌ آقای خامنه‌ای واقعا در تهران پایگاه اجتماعی ضعیفی دارد و این را می‌توان مهم‌ترین پیام انتخابات این دوره مجلس و خبرگان دانست.