خیزش آراء خاکستری

جریان اصلاحات مدت‌ها است که حمایت از حسن روحانی را در انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم در دستور کار قرار داده و بر عهد خود نیز پایدار مانده است، برخلاف اصولگرایان که در این روزهای داغ انتخاباتی هر روز خبر تازه‌ای از شکل و شمایل ائتلاف‌شان به گوش می‌رسد و گزینه‌های متعددی از این جریان سیاسی راهی وزارت کشور شده‌اند تا در انتخابات ثبت نام کنند. عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب معتقد است که خیزش آرای خاکستری مهم‌ترین کارویژه‌ای است که اصلاح‌طلبان در ادامه حمایت از گزینه انتخاباتی خود باید پیگیری کنند.

‌ اصلاح‌طلبان برای بسیج پایگاه رای روحانی چه کاری می‌توانند انجام دهند؟

مهم‌ترین مساله اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست‌جمهوری به جنبش درآوردن جامعه رای‌دهنده است. رای خاکستری هنوز تصمیم خود را مبنی بر شرکت یا عدم شرکت در انتخابات نگرفته است. بر اساس تبلیغات سوء مخالفان بخشی از رای‌دهندگان دچار ناامیدی از ایجاد هر گونه تغییر در وضعیت معیشتی خود شده‌اند. تندروها مدام تبلیغ می‌کنند که دولت در حوزه اقتصادی کاملا ناکارآمد بوده است؛ در حالی که دولت دستاوردهای خوبی در این حوزه‌ها داشته است. دولت آقای روحانی با وجود دستاوردهای مثبت در حوزه‌های مختلف همچون دولت آقای خاتمی با رسانه ملی‌ای مواجه بود که نقش اپوزیسیون را در برابر دولت مستقر ایفا می‌کرده است. رسانه ملی واقعیت‌های عملکرد دولت آقای روحانی را بیان نکرده است. برخلاف اینکه در دوران دولت پیشین رسانه ملی تنها نقاط مثبت را عنوان می‌کرد و حتی به مردم گزارش مثبت از عملکرد دولت می‌داد. برجام رخدادی سرنوشت‌ساز و تاریخی در کشور بود و اثر مثبت خود را بر ذهن مردم گذاشته است. امروز باید دستور کار اصلاح‌طلبان در یک‌ماه مانده تا انتخابات به خیزش درآوردن جامعه رای خاکستری باشد.

‌ روحانی چگونه درمناظرات انتخاباتی باید با مردم مواجهه داشته باشد؟

باید در کارزار انتخاباتی و تبلیغاتی و زمان تبلیغات رسمی کاندیداها آقای روحانی بتواند به خوبی با مردم ارتباط برقرار کند و ساعاتی که تلویزیون را در اختیار دارد، دستاوردهایش را به مردم معرفی کند و جاهایی هم که کوتاهی داشته است باید به مردم تعهد کند در دولت دوم پیگیری می‌کند. دولت آقای روحانی وارث دولت هشت‌ساله احمدی‌نژاد بوده است که جز ویرانی چیزی بر جای نگذاشته است. رساندن کشور به یک نقطه تعادل کار بسیار سختی بوده است. با وجود همه اینها دولت در بسیاری از حوزه‌ها همچون صنعت نفت، کشاورزی و زیست‌محیطی کارهای مثبتی انجام داده است. دولت افزایش دستمزدها را ضمن کاهش تورم پیگیری کرد. افزایش حقوق کارکنان آموزش و پرورش در کمتر دولتی پیگیری شد. البته معلمان و کادر آموزش و پرورش هنوز معوقاتی دارند. لیکن دولت ویرانه‌ای را تحویل گرفته و سیاست‌های کارشناسانه و معقولانه‌ای را برای حرکت کشور به سمت توسعه در پیش گرفته است. آقای روحانی در کارزار انتخاباتی باید صریح صحبت کند. تیم رسانه‌ای دولت در ۴ سال گذشته دچار ناهماهنگی و ضعف بود و دستاوردهای دولتمردان به خوبی بیان نشده است. در زمان تبلیغات انتخاباتی آقای روحانی باید صحبت صریح با مردم را به عنوان یک راهبرد اصلی پیگیری کند. اصولگرایان معتدل و عاقل اعم از افرادی که درون حاکمیت یا بیرون آن هستند کنار آقای روحانی هستند. حتی بخش قابل‌توجهی از اصولگرایان که امروز در مقابل روحانی قرار گرفته‌اند، می‌دانند که آقای روحانی رییس‌جمهور دوره دوم نیز خواهد بود اما تلاش می‌کنند با توسل به حملات سبد رای روحانی را کاهش دهند. آقای روحانی نباید اجازه دهد که کاندیداهای رقیب وارد فضاسازی دروغین علیه دولت شوند. باید سختکوشانه و تهاجمی و نه انفعالی در برابر رقبای اصولگرای خود بایستد. نامزدهایی از جمنا یا رقبایی که ممکن است از سوی اطرافیان احمدی‌نژاد وارد عرصه شوند، یا فردی چون آقای قالیباف یا آقای رییسی که مستقل در مقابل روحانی قرار می‌گیرند، می‌دانند آقای روحانی پیروز انتخابات خواهد بود. حتی آقای قالیباف نیز این مساله را می‌داند و حضور احتمالی‌اش در انتخابات به این دلیل است که فضای عملکردی خود در شهرداری را تحت‌الشعاع قرار دهد و مسائلی که به دلیل حادثه ساختمان پلاسکو علیه او پیش آمد، را در اذهان عمومی جامعه ترمیم بخشد. آقای قالیباف در مناظرات انتخاباتی سال ۹۲ متحمل ضربه فنی سنگینی از سوی آقای روحانی شد. در این دوره با اینکه می‌داند رییس‌جمهور نمی‌شود، می‌خواهد انتقام آن شکست را بگیرد. خوشبختانه آقای روحانی امروز (جمعه) در انتخابات ثبت‌نام کرد. همه ارکان تاثیرگذار حاکمیت نیز می‌دانند که رییس‌جمهور مستقر بار دوم نیز انتخاب خواهد شد. به خصوص اینکه دولت برای بخش‌های مهمی از جامعه دستاوردهای مطلوب و مهمی نیز داشته است اما اصولگرایان تلاش می‌کنند که سبد رای آقای روحانی را کاهش دهند. رقبای روحانی هدف دیگری نیز دارند. انتخابات فرصتی برای هر جریان سیاسی‌ای است که حرف بزند و خودی نشان دهد. با شکستی که اصولگرایان در دو انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست‌جمهوری خوردند، فرصتی پیدا کرده‌اند تا افکار مخاطبین را نسبت به جریان سیاسی متبوع خود بازسازی کنند. بخشی از این مخاطبین از جبهه اصولگرایان رادیکال ریزش کرده‌اند. آنها تلاش می‌کنند این بخش را برای انتخابات مجلس یازدهم و ۱۴۰۰ ریاست‌جمهوری بازسازی کنند.

‌ شورایعالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان به عنوان یک سازمان تشکل یافته در سراسر کشور، در بسیج پایگاه رای آقای روحانی چه کاری می‌تواند انجام دهد؟

اصلاح‌طلبان با مقوله وپروژه انتخابات بسیار آشنا هستند. آنها چندین بار انتخابات برگزار کرده‌اند و طبیعتا نقش خود را به‌طور طبیعی بلد هستند. بیش از نیمی از جمعیت امروز به تکنولوژی‌های جدید رسانه‌ای دسترسی دارند. شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به خوبی در اختیار اصلاح‌طلبان است. بالاخره اصلاح‌طلبان و هواداران دولت و اصولگرایان هوادار دولت در انتخابات ۹۶ با یک نامزد واحد با نمره قبولی به میدان می‌آیند و طبیعی است که این تجمیع می‌تواند فضاسازی خوبی برای رای آوری آقای روحانی سبب شود. تلویزیون، رسانه اصلی افکار عمومی جامعه به خصوص در ایام انتخابات است و در روزهای تبلیغات می‌تواند ابزار خوبی در اختیار آقای روحانی قرار دهد. ضمن اینکه رسانه‌های مکتوب متعددی در حمایت از دولت آقای روحانی وجود دارد. در عرصه شبکه‌های مجازی نیز هواداران آقای روحانی دست بالا را دارند. البته این امر منوط به این است که آقای روحانی به عنوان نامزد انتخاباتی بتواند به خوبی در کارزار انتخاباتی حضور پیدا کند.

‌ ارزیابی شما از آرایش انتخاباتی چیست؟ فکر می‌کنید انتخابات چند قطبی شود؟

انتخابات ریاست‌جمهوری پس از انقلاب غالبا دو قطبی بوده است. هر چقدر هم که نامزد انتخاباتی به عرصه بیاید، دو گفتمان و دو پارادایم تاریخی جمهوری اسلامی با نام اصولگرایی و اصلاح‌طلبی با هم رقابت می‌کنند. البته به دلیل عملکرد آقای احمدی‌نژاد بخش قابل توجهی از جامعه سنتی اصولگرا امروز در کنار آقای روحانی قرار گرفته‌اند. جریان رادیکال اصولگرا که گفتمان انقلاب و مدیریت جهانی را تولید کرده و احمدی‌نژاد را پدید آورد، رقیب آقای روحانی محسوب می‌شود و سبد رای محدودی نیز دارد. لذا بی‌تردید انتخابات دو قطبی خواهد بود و حالت دیگری را نمی‌توان متصور بود. دلیلش نیز ماهیت جامعه مدنی کشور و واقعیت‌های تاریخی است. توجه داشته باشیم که سال ۸۸ نقطه عطفی در تاریخ اندیشه و مبارزه مدنی مردم ایران و نخبگان کشور شد و این دو قطبی از آن زمان ملموس‌تر شد. حتی اگر با توجه به حوادث ۸۸ با ایده و تئوری آشتی ملی که برخی بزرگان مطرح کردند پیش برویم، در فصل انتخابات جامعه ایران دو قطبی خواهد شد. اگر این اتفاق صورت نگیرد انتخابات اصولا شور خاصی نخواهد داشت. لذا اگر انتخابات پرمشارکتی را طلب کنیم باید خود را برای دو قطبی شدن فضای انتخاباتی آماده کنیم.

‌ از بین کسانی که نام‌شان به عنوان نامزد انتخاباتی اصولگرایان مطرح است، کدام‌یک رقیب جدی‌تری برای آقای روحانی محسوب می‌شود؟

در این دوره از انتخابات در بین کسانی که تا به حال ثبت نام کرده‌اند یا نام‌شان مطرح شده است، هیچ یک در قد و قواره‌ای نیستند که بتوان آنها را رقیبی جدی برای آقای روحانی قلمداد کرد. اگر کسانی مثل آقایان ناطق‌نوری، ولایتی یا لاریجانی به عرصه می‌آمدند، به خاطر اقبالی که به حوزه اصولگرایان معتدل وجود دارد، می‌شد آنها را به عنوان رقیبی جدی برای آقای روحانی تلقی کرد. لیکن کسانی که امروز مطرح هستند، نمی‌توانند در مقابل آقای روحانی پیروز شوند. آنها فقط می‌آیند تا بخشی از حوزه‌های عملکردی آقای روحانی را زیر سوال ببرند. هیچ یک از نامزدهای موجود در قدو قواره رقابت جدی با آقای روحانی نیستند. امروز تا حدود زیادی شباهتی با انتخابات مرحله دوم آقای خاتمی می‌بینیم. با اینکه ۹ نامزد در برابر آقای خاتمی قرار داشت و حتی وزیر کابینه آقای خاتمی نیز در برابر او رقابت کرد، او رای بالاتری نسبت به مرحله اول رای آورد. اگر ستاد انتخاباتی و عوامل کارزار انتخاباتی آقای روحانی کار خود را به خوبی انجام دهند و شخص او هم به خوبی بتواند ظاهر شود، احتمال افزایش سبد رای او را بعید نمی‌دانم.