مرگ‌هایی که در هیاهوی انتخابات گم شد

زیتون ـ مهسا محمدی: جمعه ۲۵ فروردین سیل پنج استان ایران را درنوردید. آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و بخش‌هایی از کردستان، زنجان و مازندران استان‌هایی بودند که در طی دو روز اخیر با این بحران دست و پنجه نرم کردند.

کانون سیل و بیشترین خسارات جانی آن مربوط به دو شهرستان آذرشهر و عجب‌شیر در آذربایجان شرقی بوده است. بنابر اظهارات اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، تاکنون شمار اجساد کشف شده سیل در استان‌های آذربایجان شرقی، غربی و کردستان به ۴۱ نفر رسیده است و ۲۲ تن نیز مفقود هستند که عملیات جست‌وجو برای یافتن‌شان ادامه دارد. در پی این حادثه روز یکشنبه ۲۷ فروردین در آذربایجان شرقی عزای عمومی اعلام شد و آیت‌الله خامنه‌ای نیز پیام تسلیتی صادر کرد.

جاده‌ای در مسیر سیل
بنابر گفته سازمان هواشناسی بارندگی‌ منجر به سیل دراین مناطق در طی ۱۵ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. به گفته کارشناسان این بارندگی بی‌سابقه در کنار ساخت‌وسازهای غیرمجاز در حاشیه رودخانه‌ها و تجاوز به حریم رودخانه منجر به جاری شدن سیل و آسیب رسیدن به ساخت‌وسازهای اطراف رودخانه‌ها شده است.

بنابر ادعای مسوولان٬ یکی دیگر از عواملی که باعث افزایش میزان تلفات جانی در دو شهرستان عجب‌شیر و آذرشهر شده است بی‌صاحتیاطی شهروندان بود و سیل خودروی افرادی که در حال عکس‌برداری از طغیان رودخانه‌ها بودند را با خود برده است. این در حالی است که بنا بر گفته شاهدان عینی و بر اساس فیلم‌هایی که از محل وقوع این حادثه در آذرشهر وجود دارد به نظر می‌رسد وضعیت عجیب و غیراستاندارد جاده‌ای که دقیقا از زیر پل و از درون رودخانه «توفارقان چای» آذرشهر گذشته و در مسیر سیل قرار دارد عامل این فاجعه بوده است و سیل ماشین‌هایی که در حال عبور از این زیرگذر بودند را با خود برد که تعداد آنها بین ۶ تا ۱۰ دستگاه تخمین زده می‌شود.

شنیده‌ها حاکی از آن است که استفاده از مسیر مذکور علیرغم عدم تصویب و موافقت شورای ترافیک شهرستان همچنان میسر بوده و علامتی مبنی بر پرخطر و غیرقابل استفاده بودن مسیر وجود نداشت.

یدالله اللهیاری فرماندار آذرشهر هم در گفت‌وگو با تسنیم تاکید کرد:«متاسفانه بحران بی‌سابقه ای با این اتفاق پدید آمده که هنوز تعداد خودروها و افراد سرنشین این خودروها مشخص نیست.» زهرا ساعی، نماینده تبریز نیز در تذکری شفاهی در پایان جلسه علنی روز یکشنبه مجلس، با اشاره به حادثه سیل اخیر تاکید کرد که حادثه سیل اخیر بحران سوء مدیریت در حوادث غیرمترقبه را به خوبی نشان داد.
انتخابات سیل را برد

سیل تنها اتفاق دو روز گذشته در ایران نبود. در روز شنبه که سیل بیشترین تلفات را در آذربایجان گرفت در تهران بحث ثبت‌نام نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری داغ بود و رییس فعلی دولت و رقیبش در حال ثبت‌نام برای ورود به رقابت‌های انتخاباتی بودند. این هم‌زمانی و تمرکز رسانه‌های پایتخت بر روی مساله انتخابات موجب غفلت از خبرهای فاجعه در آذربایجان شد به تبع درمیان افکار عمومی نیز واکنش چندانی دیده نمی‌شد.

آذربایجانی‌ها سیل‌زده و خشمگین از این که در سکوت و در حاشیه می‌میرند مسوولان و مرکزنشینان را متهم کردند که برای آنان مرگ کسی در پلاسکو و دیگری در آذربایجان با یکدیگر تفاوت دارد.

از سوی دیگر تیتر روزنامه‌هایی مانند همشهری که نوشته بود «سیل آمد و تماشاگران را برد» یا روزنامه شهروند که عنوان «قربانیان تماشا» را به آنان داده بود در شبکه‌های اجتماعی با عکس‌العمل شدید کاربران بالاخص کاربران آذربایجانی مواجه شد و آن را نادیده گرفتن ایرادهای سیستم و فرافکنی ایرادات آن به مردم ارزیابی کردند. نادر قاضی‌پور نماینده مردم ارومیه نیز در مجلس گلایه کرد که چرا این موضوع به عنوان عزای عمومی در کل کشور اعلام نشد.
رییس سازمان مدیریت بحران کشور اما می‌گوید که رییس‌جمهور دستور ویژه برای سیل آذربایجان داده و تمامی امکانات در این زمینه بسیج شده‌اند.

حسن روحانی هیاتی ویژه را به ریاست حمید چیت‌چیان وزیر نیرو مامور کرد که با حضور و سرکشی در ‏استان‌های آذربایجان غربی و شرقی و همچنین اردبیل، به روند امدادرسانی به سیل زدگان رسیدگی و اقدامات انجام شده را گزارش دهند. معاونان وزارت‌خانه‌های کشور، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جمعیت هلال احمر هم از اعضای ‏هیات اعزامی به سرپرستی وزیر نیرو هستند. مرتضی سلیمی، رییس سازمان امداد و نجات نیز می‌گوید در این مدت به ۵۲ شهر و روستا و ۵۱۰۰ تن امدادرسانی شده است و طی آن ۴۱۰ تن اسکان اضطراری یافته و ۱۶ تن هم به مناطق امن منتقل شده‌اند.
سیل و پرسپولیس

اتفاق دیگری که سیل را به شهر تبریز هم کشاند، برگزاری یکی از مسابقات تعیین کننده لیگ برتر فوتبال، میان تیم‌های پرسپولیس و ماشین سازی تبریز بود. بازی با پیروزی پرسپولیس و قهرمانی این تیم در لیگ پایان یافت. این برد موجی از شادی را میان بازیکنان پرسپولیس ایجاد کرد که با واکنش تند و ناراحتی تبریزی‌ها مواجه شد.

در برخوردهایی که به وجود آمد٫ تبریزی‌ها پرچم تیم پرسپولیس را آتش زده و گویی توهین‌هایی هم به هادی نوروزی، کاپیتان فقید تیم پرسپولیس کردند و تنش بالا گرفت. از سوی دیگر بعضی از بازیکنان تیم پرسپولیس به این وضعیت معترض شده و می‌گویند که از اتفاقات ناشی از سیل آذربایجان بی‌اطلاع بودند. کمال کامیابی‌نیا، هافبک پرسپولیس ضمن تاکید بر این مساله می‌گوید: «ما و این مسایل را باهم قاطی نکنید که نباید خوشحالی می‌کردیم.» تیم برنده می‌گوید که شادی‌شان خیلی مختصر بود و طارمی بعد از گل شادی نکرد و علی علیپور هم تنها تصویر یک شهید را نشان داد.

حرف و حدیث بر سر سیلی که در دو روز گذشته در شمال‌غربی ایران به راه افتاده و هنوز همه قربانیان خود را پس نداده است زیاد است. حال بعد از گذشت ۲ روز از واقعه عکس و فیلم‌هایی از پیکرهای مفقودینی که از میان گل‌و لای بیرون کشیده می‌شوند دست به‌دست می‌چرخد و کسانی که با وسایل ابتدایی در گل و لای مشغول جستجوی اجساد هستند از بی‌توجهی مسئولان و نرسیدن کمک گله می‌کنند.
بلایی طبیعی که گویی باز هم در هم‌دستی با عواملی مانند بی‌مسئولیتی و اهمال مسئولان و غافلگیری و سهل‌انگاری مردم از یک اتفاق فراتر رفته و تبدیل به فاجعه شد. تکرار همین الگو در جاهای مختلف کشور از تبریز گرفته تا خوزستان و تهران نشان می‌دهد که فاجعه چه در قلب تهران و زیر ذره‌بین خبرگزاری‌ها و چه در دشت‌های عجب شیر و تیمورلو اتفاق بیافتد به یک اندازه در تغییر وضعیت موجود و نتیجه بی‌تاثیر است.