زیتون ـ مهسا محمدی: از ۶ سال پیش تا کنون مساله «حصر» تبدیل به یکی از پارامترهای موثر در هر اتفاق حاکمیتی در ایران شده است. درخواست رفع حصر خانگی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد از یک سو در میان «وعده‌های انتخاباتی» کاندیداهای ریاست جمهوری جا می‌گیرد و از سوی دیگر سند فتنه‌گر بودن و دلیل عدم رای اعتماد به وزیران شده است.
این دامنه تاثیرگذاری گسترده و گاه متناقض را شاید بتوان یکی از دلایل به درازا کشیدن این زندان خانگی دانست.
حسن روحانی، اولین رییس جمهور بعد از آغاز حصر، با وعده «رفع حصر» بر سر کار آمد و با این عهد رنگ بسیاری از سبزها را متمایل به بنفش کرد. حال بعد از گذشت ۴ سال و قرار گرفتن دوباره این رییس جمهور در معرض انتخاب٬ هنوز در وضعیت محصوران تغییری به وجود نیامده است.
رایزنی با ارکان نظام
اصلاح‌طلبان، اعتدالی‌ها و حتی اصول‌گرایان میانه‌رو مانند علی مطهری و ناطق نوری در مقاطع مختلف به پیگیری و پادرمیانی برای پایان دادن به این مساله پرداختند. در آخرین اظهارنظرها، محمد رضا عارف رییس فراکسیون امید مجلس که برای اولین بار بعد از ورود به مجلس به ایراد نطق میان دستور پرداخت، با اشاره به حصر و «غیرضروری و جبران ناپذیر» خواندن این «هزینه»، جمهوری اسلامی ایران را دارای چنان «اقتدار، ثبات و پشتیبانی مردمی»ای دانست که هرگونه حصر، ایجاد محدودیت و ممنوع التصویری «دلسوزان و یاران انقلاب» درشان آن نیست.
عارف در ادامه از رییس‌جمهور خواست تا با استفاده از «جایگاه قانونی خود و با استفاده از تجربیات گذشته» و با «رایزنی با ارکان نظام» این اطمینان را بدهد که با رفع حصر و برطرف شدن محدودیت‌های موجود، تهدیدی متوجه امنیت و آرامش کشور نخواهد شد، بلکه «تلخی حوادث گذشته با شیرینی تفاهم و همدلی جایگزین می‌گردد.»
غلامرضا حیدری نماینده تهران نیز در جریان نشست علنی روز یکشنبه (۳ اردیبهشت) مجلس٬ در تذکری با اشاره به موضوع حصر و ممنوع‌التصویری رییس دولت اصلاحات از حسن روحانی خواست که به عنوان رییس شورای‌عالی امنیت ملی٬ «تقاضای رفع حصر آقایان کروبی و موسوی و سرکار خانم رهنورد و لغو ممنوع‌التصویری آقای خاتمی» را با آیت الله خامنه ای مطرح کند. این عضو فراکسیون امید مجلس خاطرنشان کرد: «اطمینان دارم این بزرگواران از نجیب‌ترین، باوفاترین به ملت و مملکت هستند.»
«اطمینانی» که عارف از آن سخن می‌گوید را پیش از این واسطه‌ها و مذاکره‌کنندگان دیگری نیز سعی کردند به «ارکان نظام» بدهند، تا از قبل آن هم گشایشی در این گره اتفاق بیافتند و هم اعتبار خود را در بدنه اجتماعی هواداران این سه نفر بالا ببرند.
در آخرین روزهای منتهی به زمان نام‌نویسی برای انتخابات٬ محسن رهامی فعال سیاسی اصلاح‌طلب از دیدار با آیت الله خامنه‌ای و مطرح کردن موضوع حصر خبر داد. رهامی که به همراه منتجب‌نیا به این جلسه رفته بود انتشار مشروح ملاقات را به بعد از ثبت‌نام انتخابات ریاست‌جمهوری موکول کرد و حال بعد از ثبت نام و رد صلاحیت هنوز سخنی از آن به میان نیاورده است
اما پیش از این، شاید بتوان گفت که بیشترین پیگیری‌ها برای پایان دادن به حصر از سوی «علی مطهری» صورت گرفت. علی مطهری در طی این ۶ سال به عنوان نماینده مجلس٬ بحث پایان دادن به حصر به شکل‌های مختلف، از برگزاری دادگاه برای محصورین تا پایان یافتن آن به روش ریش‌سفیدی را مطرح کرد. بهمن ماه سال گذشته خبرگزاری ایسنا در گزارشی به نقل از مطهری که حالا در مقام نایب رییسی در مجلس حضور داشت، نوشت: «ملاقاتی با محصوران داشتم تا ببینم اگر آزاد شوند، برنامه‌شان چیست، آنها گفتند نظام را دوست دارند و مایل به وحدت هستند که این مواضع به مقامات و رهبری ابلاغ شد.»
هم‌زمان با شکل گرفتن موج جدید تحرکات در جهت پایان دادن به حصر در مجلس، این خواست از سوی حامیان روحانی در سخنرانی‌های انتخاباتی نیز مطرح می‌شود
این اظهارنظر بعدها توسط مطهری تکذیب و در واقع به این گفته تقلیل داده شد که:«زمان قطعی این دیدار هنوز نهایی نشده است. در حال گفت‌وگو هستیم، امیدوارم این دیدار انجام شود.» یک ماه بعد نیز از برنامه پیش رو برای «ملاقات با رهبری و سپس دیدار با محصوران» در جهت پایان دادن به این مشکلات خبر داد.
مطهری تنها اصول‌گرایی نبود که در این مسیر گام نهاد، تابستان سال ۹۵ محمد رضا باهنر نیز از مذاکره‌ای شکست خورده با موسوی خبر داد و گفت که برای میرحسین موسوی پیغام داده است که اعلام کند در صورتی که آزاد شود تا سال‌ها فعالیت سیاسی انجام نخواهد داد، اما وی نپذیرفته است. باهنر در این باره می‌گوید:«…یک موقع هم هست که می‌خواهند بیایند بیرون هجمه راه بیندازند. معلوم است که در این مورد نظام اجازه چنین کاری را به آنها نمی‌دهد.»
وسع دولت
دولت نیز در این میان از تلاش‌های بی ثمر خود خبر می‌دهد. تلاش‌هایی که فاطمه کروبی همسر مهدی کروبی اساسا وجود آنها را تکذیب می‌کند. محمد باقر نوبخت از تلاش دولت «به اندازه وسع» و «در پاره‌ای از موارد بیش از وسع»اش سخن می‌گوید و تاکید دارد که تصمیم‌گیرنده نهایی نیستند. محمد هاشمی، برادر اکبر هاشمی رفسنجانی نیز تلاش‌های دولت را بی‌نتیجه می‌خواند.
هم‌زمان با شکل گرفتن موج جدید تحرکات در جهت پایان دادن به حصر در مجلس، این خواست از سوی حامیان روحانی در سخنرانی‌های انتخاباتی نیز مطرح می‌شود.
رییس‌جمهور این روزها در حالی در میان حامیان خود به سخنرانی می‌پردازد که موج شعارهای «پیام ما روشنه، حصر باید بشکنه» همسنگ «روحانی حمایتت می‌کنیم» در میان جمعیت به گوش می‌رسد.
جمعیتی که این بار روحانی با دست خالی در این حوزه پس از یک دوره ۴ ساله نمی‌تواند باز همان وعده پیشین را برایشان تکرار کند و بگوید:«می‌شود شرایطی را در یک سال آینده در کشور فراهم کرد که نه تنها آنهایی که در حصرند آزاد شوند، بلکه آنهای که به خاطر سال ۸۸ در زندان هستند آنها هم آزاد شوند.» بنابراین به جواب‌های کلی و مبهم بسنده می‌کند. به نظر می‌رسد حتی اگر تلاش‌های «بیش از وسع» دولت را هم برای پایان دادن به این حصر منظور کنیم این گره‌ای است که قرار نیست به دستان رییس جمهور گشوده شود و وعده دادن به آن بعد از اذعان به ناتوانی، نه عاقلانه است و نه اخلاقی.
