جنگ‌های روانی در اردوگاه نامزدهای انتخاباتی

زیتون- نازنین نامدار: کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در حالی خود را برای مناظره‌های تلویزیونی آماده می‌کنند که بحث‌ها در ارتباط با نحوه تریبون دادن به هر یک از کاندیداها داغ شده است.

حضور اسحاق جهانگیری معاون اول روحانی به عنوان کاندیدای پوششی در جمع سایر رقبا باعث انتقاد اصول‌گرایان است. برخی از چهره‌های اصول‌گرا از این انتقاد کرده‌اند که جهانگیری یک کاندیدای واقعی نیست و در نهایت قرار است به نفع روحانی کنار برود٬ بنابراین حق ندارد از فرصتی برابر جهت مناظره‌های انتخاباتی استفاده کند.

درخواست برای محرومیت مناظره‌ای

اظهارات محمدجواد لاریجانی از اعضای شورای نظارت بر صدا و سیما درباره نحوه حضور جهان‌گیری سرآغاز این بحث‌ها بود. او گفته است که «کاندیدای پوششی، حق شرکت در مناظره‌ها و برنامه‌های صداوسیما برای ریاست جمهوری را ندارد».

علیرغم این اظهارنظر٬ بر اساس جدول پخش تبلیغات انتخاباتی که توسط شورای نظارت بر صدا و سیما نیز منتشر شده، اسحاق جهانگیری مانند دیگر نامزدها از امکانات صدا و سیما بهره خواهد برد. طبق آن چه چهره‌های نزدیک به دولت روحانی بیان کرده‌اند حضور جها‌نگیری به منظور کمک به روحانی برای دفاع در برابر مجموعه‌ای از کاندیداهای اصول‌گراست و در هفته پایانی انتخابات او به نفع رییس خود کناره‌گیری خواهد کرد.

درباره مزیت‌ها و معایب حضور یک کاندیدای پوششی در صحنه رقابت‌های انتخاباتی طی هفته‌های گذشته بحث‌های وسیعی در جریان بوده است. موافقان عمدتا استدلال می‌کنند که حضور جهانگیری باعث یک تقسیم کار در مناظره‌های تلویزیونی خواهد شد و دست روحانی را برای دفاع از عمل‌کردش بازتر خواهد گذاشت.

منتقدان می‌گویند که این تاکتیک عملا در بین افکار عمومی مقبولیتی پیدا نخواهد کرد و سایر کاندیداها می‌توانند از موضع بالا با جهانگیری برخورد کنند و در هر مناظره به او متذکر شوند که وی اساسا کاندیدای جدی به حساب نمی‌آید و بنابراین طرح و برنامه‌ای مستقل جهت اداره دولت ندارد.

در همین حال کانال تلگرامی خبرگزاری فارس هم یک توییت از فرشاد مهدی‌پور را بازتاب داده که گفته است «امروز روحانی اولین برنامه‌ تلویزیونی‌اش را ضبط نکرده و استودیو را ترک کرده.» او از هشتگ ترس از قالیباف و تمرد جهانگیری برای این توییت استفاده کرده است. ادعای تمرد جهانگیری وجه دیگری از تاکتیک جنگ روانی اصول‌گرایان است که از قضا می‌خواهد نشان بدهد معاون اول روحانی گرچه به ظاهر برای حمایت از او وارد عرصه انتخابات شده است اما جاه‌طلبی‌های شخصی  خودش را دارد.

یک تیر و دو نشان
حامیان حضور جهانگیری در عرصه انتخابات طی روزهای اخیر صدای رساتری هم پیدا کرده‌اند و برای نمونه٬ حسین مرعشی از اعضای حزب کارگزاران سازندگی در اظهارنظری گفته است که بحث «کاندیدای پوششی» موضوعی درون جبهه‌ای است و ارتباطی به استفاده از امکانات تبلیغات صدا و سیما ندارد.

به گفته وی «بحث کاندیدای پوششی در قانون وجود ندارد و این موضوع داخلی در یک جبهه است همانطور که یک جبهه می تواند دو یا سه کاندیدا در انتخابات داشته باشد و جبهه اصلاحات و اعتدالیون در کشور دو کاندیدا و جبهه اصولگرایان و پایداری سه کاندیدا در این انتخابات دارند. بنابراین این دلیل بر عدم استفاده از امکانات تبلیغاتی نیست.»

قدان یک استراتژی قابل ارزیابی باعث شده است که اصول‌گرایان در روزهای اخیر مرکز توجه خود را به حاشیه‌سازی‌هایی از جنس مخالفت با حضور جهان‌گیری در مناظره‌های تلویزیونی تقلیل دهند

از آنجا که جهانگیری اعلام کرده است که قصدی برای راه‌اندازی ستاد انتخاباتی ندارد به نظر حضور در مناظره‌های تلویزیونی و استفاده از امکانات صدا و سیما٬ مهم‌ترین ابزار او برای دفاع از دولت روحانی و کمک به تداوم آن است. حامیان دولت هدف اصلی خود را از این تاکتیک پرهیز از کشیده شدن انتخابات به دور دوم و تضمینی بر قطعی بودن پیروزی روحانی در مرحله اول می‌دانند.

تاکتیکی که قرار است باعث شود رای‌های سبد جهانگیری هم به روحانی منتقل شود و هم‌زمان انرژی چهره‌های اصلی اصول‌گرایان یعنی ابراهیم رییسی و محمد باقر قالیباف را هم بگیرد.

جنگ‌های روانی کوتاه مدت

همان اندازه که اصول‌گرایان به موضوع کاندیدای پوششی با حالتی از تحقیر و ادبیاتی طعنه‌آمیز نگاه می‌کنند٬ حامیان دولت هم این موضوع را که رییسی و قالیباف بر خلاف ادعای اولیه‌شان اقدام به راه اندازی ستادهای انتخاباتی کرده‌اند برجسته می‌سازند.

در نگاه حامیان دولت این ادعاها که اصول‌گرایان قدرت مالی راه اندازی ستاد ندارند یا نیازی به آن نمی‌بینند جز یک بازی روانی به قصد فریب افکار عمومی چیز دیگری نیست. قالیباف از انبوه رسانه‌های رنگارنگ زیرمجموعه شهرداری تهران بهره‌مند است و رییسی هم به عنوان تولیت آستان قدس رضوی از امکانات مالی بی‌نظیری بهره می‌برد که نظارت چندانی هم بر نحوه هزینه‌کرد آن وجود ندارد.

برخی از حامیان دولت به ویژه از طریق شبکه‌های اجتماعی این موضوع را مورد توجه قرار می‌دهند که حرم امام رضا ستاد نیست و رییسی حق ندارد که از امکانات عمومی در جهت مقاصد سیاسی‌اش استفاده کند. بحث کاندیدای پوششی هم به نحو دیگری در بین اصول‌گرایان وجود دارد و این پیش‌بینی هست که در هفته آخر یکی از کاندیدای اصلی یعنی رییسی و قالیباف به نفع دیگری کنار بروند.

رصد رسانه‌های اصول‌گرا نشان می‌دهد که برای تعیین کاندیدای اصلی و نهایی هنوز اختلاف‌های به شدت اساسی وجود دارد و شاید آنها دست آخر هم نتوانند به تصمیمی برای تعیین یک کاندیدا برسند. حتی هنوز نمی‌توان با قاطعیت گفت که حضور دو کاندیدای اصول‌گرا تا پایان کار به نفع آنها است و شانس کشاندن انتخابات به دور دوم را افزایش می‌دهند یا این که بهتر است آنها همه آرای خود را به یک سبد منتقل کنند.

فقدان یک استراتژی قابل ارزیابی باعث شده است که اصول‌گرایان در روزهای اخیر مرکز توجه خود را به حاشیه‌سازی‌هایی از جنس مخالفت با حضور جهان‌گیری در مناظره‌های تلویزیونی تقلیل دهند هر چند که به دلیل زمان محدود باقی مانده تا انتخابات٬ این نوع جنگ روانی قابلیت امتداد زیادی ندارد و هر روز طیف تازه‌ای از تاکتیک‌ها روی میز رقبا قرار خواهد گرفت.