چگونه در مناظره‌ها از «دروغ‌گویی» جلوگیری کنیم؟

فیلمی از مناظره باراک اوباما با سناتور میت رامنی  را در اینجا می‌توانید ببینید. در دقیقه ۱:۲۴ از فیلم، سناتور رامنی خطاب به اوباما می‌گوید شما فلان‌ جا چنین حرفی زدید. اوباما واکنشی نشان نمی‌دهد. رامنی سری به نشانه تایید پرسش تکان می‌دهد. اوباما به جای پاسخ، خطاب به مجری می‌گوید که ادعا را چک کند. مجری که تا این لحظه هیچ دخالتی نکرده، بنابر درخواست اوباما دخالت می‌کند و خطاب به رامنی می‌گوید که ایشان این حرف را نزده و توضیح می‌دهد که اوباما دقیقا چه گفته. مشخصا مجری با یک تیم کامل در پشت صحنه در ارتباط است و توانایی چک کردن هر ادعایی از جانب طرفین را دارد. نامزدها امکان طرح ادعای خلاف واقع ندارند. مخاطبان هم قرار نیست بین دو ادعای کاملا متضاد که طرفین مدام تکذیب می‌کنند گیج شوند. همه چیز صریح و واضح است. نامزدها باید بر روی حقایق گام بردارند و فقط در مورد برنامه‌هایشان در مورد این حقایق رقابت کنند.

* * *

در هیچ کجای دنیا مجری مناظره نقش چوب خشک یا نهایتا تایمر را بازی نمی‌کند. او و البته تیم پشتیبان برگزاری، نماینده افکار عمومی و مخاطبان بی‌طرف برنامه هستند. پس باید بر روی «اطلاعات خام» ارائه شده نظارت کامل داشته باشند و اگر خبر نادرستی اعلام شد دخالت کرده و حرف صحیح را به مردم اعلام می‌کنند. برای مثال، آمار تورم رسمی کشور یک عدد ثابت است که باید از جانب مراجع ذی‌صلاح اعلام شود. معنی ندارد که هر نامزدی بنابر مصحلت خودش یک عددی برای تورم اعلام کند. بعد هم هر یک از طرفین بروند در روزنامه‌های جناح خود مدعی شوند که طرف دیگر دروغ گفت!

سنت نامیمون دروغ‌گویی نامزدها در کشور ما دقیقا محصول نقص در شیوه برگزاری مناظره است. متاسفانه مسوولین برگزاری مناظره در صدا و سیما، تعریفی ابتدایی و کودکانه از بی‌طرفی دارند. از نظر تلویزیون ملی ایران، بی‌طرفی مجری در آن است که اگر یک نامزدی به دیگری تهمت دروغ زد سکوت کند! این مساله نه تنها از لحاظ اخلاقی کاملا مردود است، بلکه اساسا مخل قضاوت صحیح شهروندان است.

با این روال نادرست از برگزاری مناظره‌ها، به جای اینکه مردم در جریان اصل حقایق قرار بگیرند و نامزدها هم موظف شوند راهکارهای خود برای مسائل عینی را مطرح کنند، شاهد وضعیتی هستیم که مدام ادعاهای متناقض ارائه می‌شود و مردم صرفا باید به این فکر باشند که کدام طرف در حال دروغ‌گویی است! آیا برای کشور و ملت ما شرم‌آور نیست که جدال نامزدهای بالاترین ارکان اجرایی‌اش به رقابت برای دروغ‌گویی بدل شود؟

اگر مسوولین نظام می‌خواهند یک بار برای همیشه این جرثومه دروغ‌گویی را ریشه‌کن کنند تا نه در این دوره و نه در هیچ دوره دیگری نامزدی با هدف «هرچه بیشتر دروغ گفتن» وارد انتخابات نشود، شیوه برگزاری انتخابات باید اصلاح شود. به صورت مصداقی، وقتی دو گزینه مطرح انتخابات (روحانی و قالیباف) دارند در مورد یک صفحه کاغذ یا یک ادعایی که تصویرش موجود است حرف‌های متناقض می‌زنند، تیم برگزاری باید بخشی از وقت مردم (نه از وقت یک نامزد خاص) را به بررسی صحت و سقم ادعای طرح شده اختصاص می‌دادند و مثلا آن برگه را با صدای بلند برای همه می‌خواندند و البته در مورد صحت و سقم‌اش هم اعتبارسنجی می‌کردند. این ساده‌ترین و بدیهی‌ترین وظیفه برگزار کنندگان است و سنت میمونی است که از این پس نه اینقدر بی‌اخلاقی در مناظره ببینیم و نه اینقدر مردم گیج شوند.

منبع : کانال تلگرامی  «آرمانشهر، کانال اندیشمندان ایران»