پیام‌های روشن با رنگ‌های بنفش و سبز

زیتون-مهدی تاجیک: حسن روحانی آرام آرام پایگاه اجتماعی خود را شفاف‌ کرد و حالا در یک تغییر مسیر آشکار از میانه میدان به اردوگاه اصلاح‌طلبان آمده است. او در سال ۹۲ کاندیدای مطلوب اصلاح‌طلبان نبود ولی تنها گزینه موجود برای جلوگیری از رای آوردن تندروهای اصول‌گرا بود.

روحانی در چهار سال گذشته آرام به سوی اصلاح‌طلبان قدم برداشت و در فصل انتخابات قدم‌های خود را تندتر کرد. اکنون او کاندیدایی است که بدنه اجتماعی جریان اصلاح‌طلب با وی احساس راحتی بیشتری نسبت به قبل دارد. شعارها و نمادهای اصلاح‌طلبانه در ستادها و برنامه‌های انتخاباتی‌اش به وفور دیده می‌شود و مسوولان ستادهایش هم عموما چهره‌های آشنای اصلاح‌طلب هستند. برنامه وی در ورزشگاه ۱۲ هزار نفری آزادی که روز شنبه ۲۳ اردیبهشت برگزار شد به طور روشنی نشان داد که پایگاه حامی او امتداد بدنه رای دهنده به میرحسین موسوی در سال ۱۳۸۸ است. نگاهی به تصاویر منتشر شده از این مناسبت حاوی نمادهای مهم و معناداری از ترکیب رنگ سبز و بنفش است.

گذر از تنگنا

اگر در انتخابات سال ۹۲ حامیان روحانی با احتیاط دستبندهای سبز خود را می‌پوشیدند حالا با جرات و حرارت عکس‌های میرحسین را در میتینگ‌های انتخاباتی بلند می‌کنند٬ فریادهای پرطنین «‌پیام ما روشنه٬ حصر باید بشکنه» سر می‌دهند و با خاتمی خاتمی گفتن‌هایشان به روحانی این پیام را می‌رسانند که آنها انتظار یک رییس جمهور اصلاح‌طلب را دارند و بیش از این نمی‌خواهند صبر کنند. روحانی به نظر با تیزهوشی سیاست‌مدارانه‌ای این پیام را گرفته است و راه پیروزی خود را در اتکا به همین بدنه اجتماعی دیده است. او مخاطب شعارهایی چون «درود بر روحانی سلام بر خاتمی»، «روحانی زنده باید، خاتمی پاینده باد» بوده و حالا دیگر ابا ندارد که به این پیام‌ها پاسخ روشن بدهد. روحانی در مراسم ورزشگاه آزادی گفت که « به اصلاحات بگوییم سلام٬ به رهبر فرزانه بگوییم سلام به سید محمد خاتمی بگوییم سلام.» کنار هم قرار دادن نام آیت‌الله خامنه‌ای و محمد خاتمی از این جهت مهم است که می‌تواند حاوی پیامی ضمنی مبنی بر تلاش وی جهت برآورده کردن ایده آشتی ملی باشد. آشتی ملی سال گذشته از سوی محمد خاتمی مطرح شد اما آیت‌الله خامنه‌ای به صورت علنی با آن مخالفت کرد. حالا روحانی به نظر در صدد آن است که به مخاطبان خود بگوید در صورت پیروزی مجدد٬ قصد برآورده کردن ایده آشتی ملی را خواهد داشت.
مطالبه فراموش نشدنی

پیام شکسته شدن حصر را اما شاید بتوان پرتکرارترین پیام در تمام برنامه‌های انتخاباتی روحانی دانست. پیامی که همچون نخ تسبیح باعث پیوند طیف‌های متفاوت حامی روحانی در انتخابات می‌شود. او چهار سال پیش هم وعده داده بود که در صورت پیروزی به موضوع حصر خواهد پرداخت و برای رفع آن تلاش خواهد کرد.

هیچ زمانی گزارشی شفاف از اقدام‌های روحانی برای رفع حصر به رسانه‌ها راه نیافت و در نهایت دیوار سخت حصر هم رخنه‌ای برنداشته است. حالا دوباره بدنه اجتماعی حامی روحانی با صدایی رساتر این مطالبه را فریاد می‌زند و نام میرحسین حتی از نام روحانی در میتینگ‌های انتخاباتی بیشتر شنیده می‌شود. او غایبِ حاضر این انتخابات است و همه جا نشانه‌ها و نام‌اش دیده می‌شود. حامیان روحانی البته انتظار داشتند که موضوع حصر به نحوی در مناظره‌های انتخاباتی هم بر زبان او بیاید. چنین اتفاقی می‌توانست به نقطه عطفی در مناظره‌ها تبدیل شود ولی رییس‌جمهور تصمیم گرفت در محدوده مرزهای صدا و سیما باقی بماند و به این حوزه ورود نکند. چنین احتیاطی می‌تواند باعث نگرانی هم باشد و این تصور را ایجاد کند که بعید نیست در چهار سال آینده هم تکرار مصلحت‌ سنجی‌ها مانع از تلاش جدی روحانی برای رفع حصر شود.
خرده پیام‌های مهم

پیام‌های نمادین دیگری هم در میتینگ‌های انتخاباتی روحانی خودنمایی می‌کند. برای مثال دست‌نوشته‌هایی حاوی پیام برابری زن و مرد یا نوشته‌هایی در دستان دختران با این مضمون که ای کاش در دولت دوم روحانی آنها اجازه حضور در ورزشگاه‌ها را پیدا کنند از جمله پیام‌هایی است که در شبکه‌های اجتماعی با توجه فراوانی همراه بوده است. پیام‌هایی از این دست که خرده مطالبات بدنه حامی روحانی را در سطحی غیررسمی و غیرسازماندهی شده طرح می‌کند بیانگر تنوع طیف‌هایی است که خواهان تداوم ریاست جمهوری روحانی هستند. حامیان رییس‌جمهور به دلیل موانع امنیتی در این دوره از انتخابات امکان حضور خیابانی گسترده را ندارد و بنابراین نمادسازی خیابانی که در انتخابات سال ۱۳۸۸ بسیار معنادار بود در این انتخابات چندان قابل پیاده سازی نیست. طراحان کمپین انتخاباتی روحانی بیشتر پیام‌های خود را در بستر شبکه‌های اجتماعی عرضه می‌کنند و انتظار دارند که بدنه اجتماعی حامی وی نیز این پیام‌ها را بازنشر کرده و به پیروزی قاطع روحانی کمک کنند.