زیتون- مهدی تاجیک: حالا حسن روحانی با قدم‌هایی مطمئن‌تر از چهار سال گذشته پا به ساختمان ریاست جمهوری در خیابان پاستور تهران خواهد گذاشت و از اعتماد دوباره حامیان‌اش خرسند و راضی است. بر اساس آخرین نتایج اعلام شده او توانسته است نزدیک به ۵۷ درصد آرا را از آن خود کند تا با خیالی آسوده باری دیگر بر کرسی ریاست قوه مجریه تکیه بزند. ابراهیم رییسی علیرغم همه هیاهویی که اصول‌گرایان در حمایت از وی به راه انداختند قادر نبود بیش از ۳۸ درصد آراء را به سود خود جلب کند و در نتیجه سومین شکست پیاپی انتخاباتی به نام این جریان ثبت شد. شکستی سهمگین که اعتبار اصول‌گرایان را بیش از گذشته در معرض تهدید قرار داده است.

شکست چند وجهی اصول‌گرایان

از میان نامزدهای اصول‌گرایان در انتخابات٬ تاکنون تنها مصطفی میرسلیم پیام تبریک به حسن روحانی ارسال کرده است. برخی گمانه‌ها حاکی از این است که ابراهیم رییسی هم پس از قطعی شدن نتایج انتخابات برای روحانی پیام تبریک ارسال خواهد کرد. رسانه‌های جریان اصول‌گرا هم هنوز در شوک به سر می‌برند و تحلیل‌های محدودی درباره نتایج این انتخابات را منتشر کرده‌اند.

مهدی محمدی در یادداشتی برای خبرگزاری فارس نوشته است که «روحانی انتخابات را برد اماخیلی چیزهای دیگرراباخت» او همچنین گفته که «نتیجه را واگذارکردیم اما بسیاری چیزها بدست آوردیم که داشتنش همیشه آرزوی انقلابیون بود.»

حالا رییس جمهور مستقر در معرض پاسخگویی به وعده‌هایی قرار دارد که در طول کمپین‌ انتخاباتی‌اش داد. وعده‌هایی از جمله رفع حصر از میرحسین موسوی٬ زهرا رهنورد و مهدی کروبی٬ برداشتن تمام تحریم‌ها و آزادی‌های بیشتر اجتماعی و فرهنگی

در عین حال توییت پیام فضلی‌نژاد پس از انتشار نتایج اولیه انتخابات نشانه‌ای از خوش‌بینی نداشت. او با انتشار عکسی از امیرتتلو نوشته بود. «دور از انتظار نبود: راى قالیباف جذب نشد، ابتذال تتلو فاجعه آفرید و انرژى جنبش ۲روز آخر هدر رفت، #میرسلیم کنار نرفت و…یک اوج و فرود سریع!» او به این ترتیب کل تاکتیک‌های انتخاباتی اصول‌گرایان در هفته پایانی انتخابات را زیر سوال برده و آن را عامل شکست معرفی کرده است.

تحلیل او از شکست بیشتر معطوف به کمپین انتخاباتی ابراهیم رییسی و محمدباقر قالیباف است و گویی که اگر این اتفاق‌ها در هفته پایانی به وقوع نمی‌پیوست٬ رییسی شانس پیروزی داشت. شکست اصول‌گرایان در این انتخابات دلایل چند وجهی دارد که نداشتن برنامه‌ای درست برای کارزار انتخاباتی تنها یکی از آن دلایل است. شعارهای تکراری و بهره‌گیری از ادبیاتی پوپولیسی مشابه ادبیات احمدی‌نژاد و همانند سازی وعده‌هایی مانند افزایش یارانه‌ها و دفاع از محرومان از جمله عواملی بود که باعث شد آنها در ادعای خود برای ایجاد تغییر نتوانند اعتماد اکثریت جامعه ایران را به دست بیاورند.

خوشحالی شب‌بیداران

اصلاح‌طلبان خود را برای جشن پیروزی آماده می‌کنند و منتظرند که پس از اعلام نتایج نهایی به خیابان‌ها بیایند و شادی خود را پس از تحمل هفته‌ها نگرانی و تشویش نشان دهند. تعدادی از مقام‌های دولتی که در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند به ابراز شادی پرداخته و از نتایج انتخابات استقبال کردند. معصومه ابتکار٬ اسحاق جهان‌گیری٬ حسام الدین ‌آشنا و و محمدجواد ظریف از جمله این افراد هستند. رصد نوشته‌های کاربران حامی روحانی در شبکه‌های اجتماعی هم نشان می‌‌دهد که آنها با خوشحالی نتایج را دنبال کرده و از این که آراء به درستی خوانده شده است راضی‌اند.

بسیاری از کاربران با مقایسه روند کند اعلام نتایج در این انتخابات و همچنین انتخابات سال ۱۳۹۲ این نکته را برجسته کرده‌اند که تمام این اتفاق‌ها مهر تاییدی بر تقلب در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ است. زمانی که نتایج بیش از ۱۰ میلیون رای در ساعت ۱۲ شب از سوی وزارت کشور اعلام شد و برخی از رسانه‌های اصول‌گرا هم عدد ادعایی ۲۴ میلیون رای را برای احمدی‌نژاد حتی قبل از شروع شمارش آراء منتشر کرده است.

در ردای اصلاح‌طلبی

نگاهی به آن چه در کارزار انتخابات ریاست جمهوری گذشت بیان‌گر این است که باز هم یک دوقطبی حاد باعث ایجاد مشارکت بالای انتخاباتی شد و بدنه مردد و خاکستری را در روزهای آخر به این نتیجه رساند که پای صندوق‌های رای بیایند.

آیت‌الله خامنه‌ای در پاییز گذشته برای پرهیز دادن محمود احمدی‌‌نژاد از شرکت در رقابت‌های انتخاباتی گفته بود که نباید در انتخابات دو قطبی شکل بگیرد. شروع کارزار‌های انتخاباتی و مشخص شدن رقبا عملا راهی جز تشکیل این دو قطبی باقی نگذاشت و در هفته پایانی هم با حملات شدید روحانی و رییسی به یکدیگر این دو قطبی به اوج رسید. در چنین فضایی بود که بسیاری از مرددها تصمیم خود را گرفتند و بازی را به نفع روحانی پایان بردند.

حالا رییس جمهور مستقر در معرض پاسخگویی به وعده‌هایی قرار دارد که در طول کمپین‌ انتخاباتی‌اش داد. وعده‌هایی از جمله رفع حصر از میرحسین موسوی٬ زهرا رهنورد و مهدی کروبی٬ برداشتن تمام تحریم‌ها و آزادی‌های بیشتر اجتماعی و فرهنگی. او در چهار سال گذشته یک رییس جمهور میانه‌رو به حساب می‌امد که گاهی به سمت اصلاح‌طلبان متمایل می‌شد اما در جریان این کارزار انتخاباتی به طول محسوسی به سمت اصلاح‌طلبان چرخید و صراحت کلام‌اش بسیاری از چهره‌های موثر اصلاح‌طلب را به وجد آورد. سوال اساسی این است که آیا روحانی در مقام رییس دولت هم به همین اندازه اصلاح‌طلب باقی خواهد ماند یا این که با عبور از کارزار انتخابات دوباره در نقش میانه‌رو فرو می‌رود.