سوال‌های اساسی پرسیده نشد

زیتون- نخستین کنفرانس خبری حسن روحانی پس از پیروزی در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به اندازه‌ای که انتظار می‌رفت پرحاشیه نبود و سوال‌های پرسیده شده در این کنفرانس اغلب سوال‌های کلی و در مواردی کاملا تکراری بود. او در این کنفرانس البته رئوس برنامه‌های دولت خود را تشریح کرد ولی پرسش‌هایی که رییس‌جمهور را به چالش بکشد بسیار کم بود.

منطقه بلاخیر سیاست‌خارجی

تقریبا تمام خبرنگاران رسانه‌های خارجی که در کنفرانس خبری روحانی حضور داشتند از او درباره نحوه مواجهه‌اش با دولت دونالد ترامپ پرسیدند و سفر اخیر رییس‌جمهوری آمریکا به عربستان و عقد قرارداد تسلیحاتی ۱۰۰ میلیارد دلاری و توافق‌ این دو کشور برای منزوی کردن ایران در مرکز سوالات قرار داشت. روحانی در ترسیم خط مشی سیاست خارجی دولت برای ۴ سال آینده به رای مردم به عنوان تکیه‌گاه مشروعیت اشاره کرد و دولت عربستان را بابت داشتن یک نظام موروثی مورد طعنه قرار داد و آمریکایی‌ها را هم متهم کرد که چون منطقه خاورمیانه را نمی‌شناسند هر بار اشتباه می‌کنند. او درباره مذاکرات مستقیم با دولت ایالات متحده هم پاسخی محتاطانه داد و گفت که دستگاه دیپلماسی ایران منتظر خواهند ماند که کاخ سفید به ثبات فکری برسد و سپس درباره انجام مذاکرات احتمالی تصمیم‌گیری خواهد شد.

نکته حائز اهمیت در کنفرانس خبری روحانی پیرامون مسائل سیاست خارجی را اما می‌توان در تاکید او برای تداوم حمایت از حزب‌الله لبنان٬ پشتیانی از رژیم سوریه و شورشیان یمن دانست. او همچنین از آزمایش‌های موشکی که همواره با نگرانی و عصبانیت قدرت‌های منطقه‌ای و غربی روبروست نیز دفاع کرد و گفت که ایران هر زمان لازم باشد این آزمایش‌ها را انجام خواهد داد. روی هم رفته پاسخ‌های رییس‌جمهور به سوالات در ارتباط با سیاست‌خارجی نشان می‌دهد که روحانی و دستگاه دیپلماسی اگرچه قصد دارند مشی تعامل را ادامه بدهند اما حاد شدن شرایط در منطقه و روی‌کار آمدن ترامپ در آمریکا بر دشواری‌های یک سیاست خارجی مداراگرایانه‌ افزوده است.

کلید‌واژه‌های پسا انتخاباتی

دیدگاه حسن روحانی درباره اوضاع سیاست داخلی را می‌توان در کلید‌واژه‌هایی مانند اتحاد و وحدت خلاصه کرد و وی در این کنفرانس خبری‌اش سعی کرد نشان دهد که با پایان رقابت‌های انتخاباتی قصد یکپارچه‌سازی و هماهنگی میان نیروهای صاحب‌ نفوذ در فضای سیاسی ایران را دارد. روحانی چند باری رقبای انتخاباتی‌اش را دعوت کرد که به وی برای پیشرفت و توسعه کشور کمک کنند. او درباره تنگناهای فضای سیاسی ایران تقریبا چیزی نگفت و در پاسخ به سوالی که از وی درباره حصر رهبران جنبش سبز شد نیز پاسخی غیر شفاف و سربسته داد. روحانی گفت که به عنوان رییس جمهور موظف به پیگیری حقوق شهروندی همه ایرانیان‌ است و در نتیجه موضوع حصر را هم بر همین اساس پیگیری خواهد کرد. حامیان روحانی که در هفته‌های گذشته با شعارهای پیاپی درباره رفع حصر میرحسین موسوی٬ مهدی کروبی و زهرا رهنورد شعار سرداده بودند احتمالا از پاسخ روحانی راضی‌ نشده‌اند و رصد شبکه‌های اجتماعی هم بیانگر آن است که رای دهندگان به روحانی انتظار صراحت و قاطعیت بیشتری از وی در صحبت پیرامون رفع حصر داشتند.

حاشیه‌نشین‌ها در مرکز

روحانی در زمان رقابت‌های انتخاباتی همواره در مظان این اتهام از سوی رقبایش بود که به اندازه کافی دغدغه‌های معیشتی حاشیه‌نشین‌ها را دنبال نکرده است و سفره آنها کوچک شده است. او در کنفرانس خبری روز دوشنبه خود بارها تلاش کرد نشان دهد که موضوع حاشیه‌نشین‌ها و روستاییان برایش مهم است و مایل است که در دولت دوم خود به دغدغه‌های آنها رسیدگی کند. وعده ۵ برابر شدن معیشت حاشیه‌نشین‌ها تا پایان ۱۳۹۹ و از بین رفتن فقر مطلق از جمله وعده‌هایی بود که در زمان انتخابات از سوی روحانی مطرح شده بود و او در این کنفرانس هم بر آن انگشت تاکید گذاشت. رئوس دیگر برنامه‌های اقتصادی روحانی همان مسائلی بود که در ۴ سال گذشته هم دنبال شده است. توسعه بخش خصوی در کنار تلاش برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی  جهت رسیدن به رشد پیش‌بینی شده در برنامه ششم توسعه از جمله مهم‌ترین این اولویت‌ها بود. رییس‌جمهوری همچنین از قصد خود برای عقب راندن نهادهای غیرشفاف در عرصه سخن گفت و بر اهمیت گرفتن مالیات از نهادهایی که خود را مصون از پرداخت مالیات می‌دانند سخن گفت. جمع‌بندی صحبت‌های رییس‌جمهور در این زمینه نشان می‌دهد که قطار اقتصاد در دولت دوم او بر همان ریلی خواهد بود که در ۴ سال گذشته هم حرکت کرده است.

دفاع از شادی 

گسترش آزادی‌های اجتماعی و باز گذاشتن دست هنرمندان و اهالی فرهنگ هم در کمپین انتخاباتی روحانی پر رنگ بود. او در کنفرانس خبری خود سعی کرد نشان دهد که به این وعده‌ها وفادار است. یکی از مهم‌ترین بخش‌های این کنفرانس را تاکید وی بر اهمیت نشاط در جامعه تشکیل می‌داد و او خطاب به آنها که با شادی و نشاط در جامعه مخالف هستند گفت که نشاط نه مخالف انقلاب و نه مخالف دین است. حمایت بیشتر از اشتغال زنان و تقبیح طرز فکری که زن را در خانه زندانی می‌خواهد و وعده‌ آزادی‌ بیشتر برای سینما‌گران و اهالی موسیقی از جمله دیگر موضوع‌هایی بود که در حوزه‌ اجتماعی مطرح شد و ادبیات روحانی در این زمینه‌ها مشابه همان ادبیاتی بود که در طول دوران انتخاباتی داشت.

سوال‌های مغفول

کنفقرانس خبری روحانی اما خالی از سوال‌های اساسی و کلیدی مانند اوضاع دانشگاّه‌ها و دانشجویان ستاره‌دار در ۴ سال آینده٬ نگاه دولت به زندانیان سیاسی٬ ممنوع‌التصویری خاتمی٬ بازگشایی نهادهای صنفی و آزادی احزاب توقیف شده اصلاح‌طلب و راهکار عملی دولت برای رفع حصر بود. برخی از کاربران پس از پایان این کنفرانس خبری نسبت به گزینش رسانه‌ها برای طرح‌ سوالات توسط تیم رسانه‌ای نهاد رییس‌جمهوری ابراز ناراضیتی کرده و نوشته بودند که امیدوارند روحانی در دولت بعدی خود دست به پاکسازی و تغییر تیم رسانه‌ای خود بزد. در این کنفرانس برخی از مهم‌ترین رسانه‌های حامی و منتقد دولت مانند روزنامه‌وطن امروز و خبرگزاری فارس و روزنامه کیهان و همچنین روزنامه‌های قانون٬ اعتماد و شرق فرصت سوال نیافتند و در عوض خبرنگاران برخی از رسانه‌های کم‌مخطاب به پشت تریبون رفتند. کنفرانس خبری او آن چیزی نبود که حامیان‌‌اش پس انتظار داشتند و حالا نگاه‌ها به برنامه‌های بعدی رییس‌جمهور است که آیا در معرض پرسش‌های کلیدی‌تر و سوالات چالشی‌ قرار خواهد گرفت یا نه.