بزرگ‌ترین مشکل شهردار آینده مشهد کسری بودجه است

زیتون-ریبوار کوهستانی: در انتخابات شورای شهر مشهد، هر ۱۵ نامزد لیست امید اصلاح طلبان به شورای شهر راه یافتند. این پانزده عضو رکورد بالاترین تعداد رای برای انتخاب اعضای شورای شهر مشهد در پنج دوره گذشته را شکسته‌اند. رکوردی که می‌تواند قدرت مانور آن‌ها را در مشهد – یکی از کلان شهرهای ایران  که به واسطه وجود آستان قدس اهمیت مضاعفی دارد- بالا ببرد.

تجربه تقابل شورای شهر اصولگرای دوره پیشین مشهد با آستان قدس رضوی بر سر حق و حقوق شهرداری از بابت تغییر کاربری باغات متعلق به آستان قدس رضوی، تاکیدی بر این نظر کارشناسان است که یکی از مهمترین تصمیم‌های شورای شهر برای چهار سال آینده مشهد، انتخاب شهرداری است که بتواند با آستان قدس رضوی تعاملی سازنده داشته باشد. محمد صادق جوادی حصار، روزنامه‌نگار و عضو حزب اعتماد ملی اما معتقد است که دشواری اصلی شورای شهر جدید مشهد نه تقابل با آستان قدس رضوی و امام جمعه اصولگرای مشهد که بحران کسری بودجه شهرداری مشهد است.

آقای جوادی حصار، فضای سیاسی مشهد در جریان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری از جمله متاثر از نامزدی ابراهیم رئیسی، تولیت آستان قدس رضوی، فضایی پرشور و متفاوت از جو عمومی این شهر در سال‌های اخیر بود. با پایان دوران انتخابات، شما فکر می‌کنید فضای سیاسی مشهد تغییر پایداری کرده است یا آن تغییرات و جو تنها مختص به زمان انتخابات بود و اکنون و یا به تدریج همه چیز به دوران پیش از انتخابات باز خواهد گشت؟
فضای سیاسی مشهد بعد از انتخابات در قیاس با دوران پیش از انتخابات، تغییر خاصی نکرده است. البته متاثر از پیروزی‌های مردم در هر دو عرصه ریاست جمهوری و انتخابات شوراها این روزها در اردوگاه اصلاح طلبان و حامیان دولت نشست و جلسات سپاسگزاری از زحمات فعالان انتخاباتی برگزار می‌شود و فضای سیاسی هنوز پویاست.

البته در زمینه موسیقی و برگزاری کنسرت‌های رسمی تحولی آشکار ایجاد شده است و اولین کنسرت موسیقی در حضور رئیس جمهور برگزار شد و سالار عقیلی به صورت زنده، سرود ای ایران را در این تجمع خواند. در ادامه چند برنامه زنده موسیقی دیگر هم اجرا شد و خواننده‌های مطرح صدا و سیما در آن آهنگ خواندند. این اتفاقات خوبی بود که بعد از پایان انتخابات در این مدت در مشهد شاهدش بوده‌ایم.

و شما انتظار دارید که این تغییرات پایدار باشد؟ یعنی این گشایش‌ها در حوزه موسیقی و نشست‌های سیاسی دست‌کم در چهار سال آینده و دوره بعدی انتخابات ریاست جمهوری و شوراها تدوام داشته باشد؟
بله انتظار ما همین است، انشاالله.

اصلاح طلبان همه کرسی‌های شورای شهر مشهد را در اختیار گرفته‌اند، با آشنایی که شما با مشکلات و مسائل شهر مشهد دارید٬ فکر می‌کنید اولویت شورای شهر اصلاح طلب مشهد در این دوره چه باید باشد؟
یک وظیفه عمده شورای شهر به طور کلی ساماندهی مشکلات شهری و خدمات رسانی به مردم شهر و در مشهد به طور خاص خدمات رسانی به زائران امام هشتم است. من فکر می‌کنم عمده وظیفه شورای شهر متناسب با شرح وظایفش، در چارچوب حرکت کردن و در عین حال شفاف عمل کردن و جلب سرمایه از سرمایه گذاران ملی و بین المللی برای پیشبرد توسعه شهر مشهد است. البته از همه این‌ها مهمتر عمل روشن، شفاف و امید آفرینی است که نتیجه آن ماندگار کردن توفیقی است که حاصل شده است تا در ادامه راه در سال۱۴۰۰ مردم بدون دغدغه و با شناخت و آگاهی که از توان و شخصیت اصلاح طلبان پیدا کرده‌اند، مسوولیت دوره آینده شورای شهر را هم به آن‌ها بسپارند.

اقای جوادی حصار، این جنبه مثبت و ایجابی موضوع است، فکر می کنید اگر شورای شهر بخواهد در این راستا که شما ترسیم کردید حرکت کند با چه مشکلاتی مواجه خواهد شد؟ چه از سوی جناح مقابل و چه ساختارهایی که ممکن است در این مواقع مانع عملکرد درست و موثر شورا شوند.
یکی از عمده‎ترین مشکلات شهرداری مشهد بدهکاری سنگین و کسری بودجه شهرداری این شهر است. الان بخش زیادی از سرمایه شهرداری مشهد را شورای شهر و شهردار قبلی مشهد پیش خور کردند. این‌ها میلیاردها تومان پروانه شناور ساخت فروخته‌اند.

برای فروش این پروانه‌ها هم یا حداقل قیمت را دریافت کردند و یا هزینه دریافت پروانه را تقسیط کرده و با قیمت مشخص به متقاضیان فروخته‌اند. مثلا در موارد زیادی بیست درصد از کل مبلغ پروانه را دریافت کردند٬ پروانه ساخت شناوری که ۵ سال اعتبار دارد را صادر کرده‌اند.

به این ترتیب، تا ۵ سال آینده، هر زمانی که بانک‌ها یا موسسات دیگر این پروانه شناور را از دارنده‌گان فعلی آن خریدند و خواستند در هر نقطه از شهر مشهد ساخت و ساز کنند، بقیه مبلغ پروانه به قیمت زمان صدور پروانه از آن‌ها دریافت می‌شود نه قیمت روز. این یعنی این‌که بخش مهمی از درآمد شهرداری در سال‌های پیش‌رو پیش خور شده است.
مساله دیگر، ناکارآمدی سازمانی در شهرداری است که از جمله نتیجه استخدام بدون ضابطه پرسنلی است که فاقد تخصص و کارایی لازم هستند و البته قابل اخراج کردن هم نیستند و همین هم بار سنگینی بر دوش شهرداری تحمیل می‌کند. این‌ها معضلات مهم شهرداری مشهد است اما تنها امکانی که برای رفع این نواقص و غلبه بر این کاستی‌ها می‌توان به آن متکی بود امید و همدلی است که امروز در بین مردم و شورای شهر به چشم می خورد. من امیدوارم این همدلی و امید سرمایه خوبی برای غلبه بر مشکلات شهرداری در چهار سال آینده باشد.

در مورد گزینه‌های پیشنهاد شده برای شهردای مشهد، با توجه به بحث‌های جاری در محافل سیاسی مشهد، شما فکر می‌کنید چه گزینه‌ای شانس بیشتری دارد؟

در این مورد البته بحث‌ها در حد گمانه زنی مانده است. تا جایی که من اطلاع دارم هنوز شورای منتخب و به طور کلی اصلاح طلبان به جمع بندی نرسیدند و به طور قطع هنوز با کسی صحبت نشده است.

برخی ناظران معتقدند که بهتر است شوراهای شهر از انتخاب چهره‌های تکراری و امتحان پس داده برای شهرداری خودداری کنند و از میان چهره‌های جدید که ایده‌های تازه دارند دنبال کسی برای تصدی مقام شهرداری باشند. شما فکر می‌کنید بهتر است چهره جدید و کمتر شناخته شده‌ای برای شهرداری مشهد هم انتخاب شود و یا بهتر است شهردار منتخب از میان چهره‌های شناخته شده اصلاح طلب انتخاب شود؟
شهر مشهد مختصات ویژه‌ای دارد. یک کلان شهر مذهبی که محل تلاقی فرهنگ‌ها، اقوام و نحله‌های گوناگون فکری، سیاسی فرهنگی است. جمعیت ثابت مشهد سه میلیون و جمعیت غیر ثابتش ۲.۵میلیون نفر است. قاعدتا شهردار یک شهر ۵.۵ میلون نفری باید فردی امتحان پس داده و در تراز شهرداران کارآمد شهرهای بزرگ جهان باشد. شهردار منتخب مشهد باید هم به امور فرهنگی و سیاسی اشراف داشته باشد، هم توانایی و قابلیت مدیریت این شهر مهم را داشته باشد و هم به مسائل فنی و عمرانی و تکنیکی مرتبط با شهر و مدیریت شهری آشنا باشد.
بنابراین من فکر می‌کنم ایده استفاده از یک نیروی جدید بدون تجربه مدیریتی قابل اتکا برای شهرداری مشهد، ایده درستی نیست. این انتخاب ریسک بسیار بالایی خواهد داشت و تحمیل چنین ریسکی به این شهر به مصلحت نیست. شهردار مشهد باید از میان نیروهای توانمند شناخته شده دارای قابلیت‌های سیاسی، اجرایی و فنی انتخاب شود که پیشتر و در مسوولیت‌های قبلیش کارآمدی خود را به اثبات رسانده باشد. این‌ها البته شرایط لازم است هرچند به تنهایی کافی نیست. شرایط کافی خلاقیت‌های فردی و مقبولیت سیاسی و اجتماعی و داشتن نوعی از کاریزمای مدیریتی است.

با توجه به کنترل شورای شهر مشهد از سوی اصلاح طلبان، فکر می‌کنید امکان ایجاد یک رابطه مثبت و سازنده بین شورای فعلی و مدیریت آستان قدس و امام جمعه اصولگرای این شهر وجود دارد؟ آیا شورای شهر می‌تواند روی کمک این دو نهاد مهم شهر مشهد برای پیشبرد برنامه‌هایش حساب کند یا در این مورد نمی‌توان و نباید زیاد خوشبین بود؟
به نظر من اگر طرفین منطقی برخورد کنند امکان همکاری سازنده بین آن‌ها قطعا وجود دارد. شورای شهر برای جدال و درگیری با آستان قدس و یا امام جمعه محترم تشکیل نشده است. وظیفه این شورا حل مشکلات شهری مشهد و از جمله حل گره‌ها و تعارضاتی است که بین منافع شعر مشهد و شهروندان مشهدی و منافع موقوفات آستان قدس رضوی و حتی آقای علم الهدی ایجاد شده یا می‌شود.

بین این‌ها باید گفتگو و مراوده صحیح و سالمی در جریان باشد تا با کمک هم بتوانند این مشکلات را حل کنند. طرفین باید بتوانند با هم صحبت کنند و توقعات و مسائل طرف مقابل را بشنوند و آن‌ها را متوازن کنند. هر طرف باید به مشکلات طرف مقابل توجه داشته باشد. به نظر من در سایه چنین تعاملی باید نوعی از مدیریت سازنده را اتخاذ کرد که مشکل ناشی از عدم تفاهم بین طرفین را که در پاره‌ای از موارد برای مشهد بسیار هزینه‌آور بوده، حل کند.

و شما خوشبین هستید که این تفاهم و درک متقابل محقق شود؟
بله من خوشبین هستم و امیدوار به تلاش مضاعف طرفین در این رابطه. اگر طرفین این مساله را رها کند و با هم گفتگوی سازنده‌ای را سامان ندهند، این خوشبینی دیگر مبنا و معنایی نخواهد داشت. خوشبینی مشروط به این تلاش، کوشش و آمادگی قبول مسوولیت بزرگ در این رابطه و درک این واقعیت است که مشکلات شهر مشهد تنها با کمک همه طرف‌ها قابل حل خواهد بود.