مهندسی کابینه یا انتخاب کابینه؟

زیتون-سینا پاکزاد: «به شعار‌ها و حرف‌های شعاری توجه نکنید» این توصیه چند روز پیش آیت الله خامنه‌ای در دیدار با حسن روحانی است. او در ادامه به وی گوشزد کرده است آدم‌هایی که کار را پیش ببرند و کارآمد باشند بگذارید.

به گفته یک منبع آگاه٬ توصیه آیت الله خامنه‌ای به رئیس جمهور در حین اشارات وی به مطالباتی همچون حضور اقلیت‌ها و… در کابینه صورت گرفته است٬ این اما تمام ماجرا نیست. همانطور که فعالان سیاسی همچون محمدعطریانفر و صادق زیباکلام در مصاحبه و نوشته‌هایشان در روزنامه‌های آرمان و اعتماد بدان اشاره داشته‌اند در چینش کابینه عوامل مختلفی موثر هستند.

هرچند یکی از آن‌ها می‌تواند موافقت‌ها و مخالفت‌های رهبری باشد اما آنچه که این روز‌ها بیش از هر چیز برای هواداران دولت محل سوال است٬ اثرگذاری افرادی در انتخاب کابینه است که نه در انتخاب روحانی در سال ۹۲ نقشی داشتند و نه در انتخابات اخیر، جالب‌تر اینکه عملکرد برخی از آن‌ها در طول دولت یازدهم نیز مورد قبول رای دهندگان نبوده است.

چند هفته است که صفحه رسانه‌های مجازی و روزنامه‌های چاپی عرصه مانور فهرست‌ها و گمانه زنی‌هایی در باب ترکیب کابینه است که به جرات می‌توان گفت هیچکدام از آن‌ها قابل اتکا نبوده‌اند و بیشتر محصول حدس و گمان‌ها و یا تکاپوی رسانه‌ای به منظور مطرح کردن نام افرادی است که مورد حمایت گروهی هستند و یا بدین منظور حاضرند پول خرج کنند.

دسته اول امیدوارند با مطرح کردن نام گزینه‌های مدنظرشان برای وزارت٬ دستکم مسوولیتی در مرتبه‌ای پایین‌تر برایش دست و پا شود. در همین رابطه یک عضو فراکسیون امید در مصاحبه یکشنبه‌اش با روزنامه شرق صراحتا به این موضوع اذعان کرده و می‌گوید:«راستش ایده من این بود که برای هر وزارتخانه نام یک زن را پیشنهاد کنیم تا اگر وزیر هم نشود، دست‌کم نام آن خانم به میان آمده و برای معاونت‌‌ همان وزارتخانه مطرح شود.»
این ایده پروانه سلحشوری رییس فراکسیون زنان مجلس برای پیگیری مطالبات جامعه زنان از دولت است.

از سوی دیگر مقام‌های دولتی نیز معتقدند زنان مراتب ارتقای مدیریتی را طی نکرده و سوابق لازم اجرایی را در کارنامه ندارند و به همین دلیل به سختی می‌شود برایشان پست وزارت در نظر گرفت. این دیدگاه محوری مسئولان دولتی است که اتفاقا در انتخاب وزرا نقش اساسی ایفا می‌کنند.

تغییر یا جابه‌جایی؟!
در هفته‌های اخیر از محمدرضا عارف گرفته تا فائزه هاشمی بر لزوم استفاده دولت از اصلاح طلبان در دولت و همچنین توجه به خواسته‌های رای دهندگان سخن گفته‌اند. از طرفی دیگر جناح بازنده نیز مدام تاکید می‌کند که رییس جمهور ۱۶ میلیون رای دهنده به رییسی را هم ببیند.

در عین حال افراد بانفوذی در دولت نسخه خاصی پیچیده‌اند. حتما رای دهندگان به روحانی در انتخابات اردیبهشت ماه منتظرند تا پس از چهار سال سکانداری دولت یازدهم توسط وی٬ عادی سازی نسبی شرایط نسبت به دوران پرتلاطم محمود احمدی ن‍ژاد تغییرات شدت بگیرد که یکی از نمودهای آن تحول در سیمای کابینه است. افرادی بروند و کسانی بیایند که بتوانند در راستای مطالبات مردم تحولات ملموس ایجاد کنند. اما آنچه در صحنه واقعی در شرف وقوع است نسخه حلقه اعتدال و توسعه برای ایجاد کمترین تغییرات و در عوض آنجابه جایی افراد درون سمت‌های مدیریتی دولت است.

اینچنین است که به احتمال قوی در هفته آینده شاهد خواهیم بود که بخش قابل توجهی از تغییرات دولت در واقع «جابه‌جایی» است. این ایده از زمانی اثرگذار شد که انتظارات درباره پررنگ‌تر شدن نقش اصلاح طلبان در کابینه دوازدهم و همچنین اسحاق جهانگیری که در دوران انتخابات خود را نماینده این معرفی کرده بود برآورده نشد.

او که در اواخر سال گذشته به دلیل اختلافاتش با محمد نهاوندیان که به دفتر رئیس جمهور نیز کشید شده بود حضورش در دولت دوازدهم منتفی شده بود به رغم ترمیم روابط در مقطع انتخابات و درخشش در مناظرات نتوانست در انتخاب کابینه دست بالا را نسبت به برخی دیگر از چهره‌های موثر دولت پیدا کند.

به دنبال این شرایط جهانگیری در چند روز گذشته گزینه استعفا و جدایی از دولت روحانی را بررسی کرده اما در ‌‌نهایت تصمیم به ماندن گرفته است. با این اوصاف باید دید در زمان اندک باقی مانده تا نهایی شدن کابینه حسن روحانی٬ انتقادات اصلاح طلبان و رای دهندگان را به خود معطوف خواهد کرد و یا دلخوری و گلایه برخی چهره‌های موثر و اطرافیانش در دولت را.