روز سرنوشت کابینه

زیتون-‌مهسا محمدی: روحانی در حالی به آستانه زمان برگزاری مراسم تحلیف خود رسیده است که این روزها گمانه‌زنی‌ها و اخبار غیررسمی از ترکیب احتمالی کابینه وی، اصلاح‌طلبان بسیاری را از رییس‌جمهور دلخور کرده است.

شاخص‌ترین این ناراضیان را شاید بتوان اصلاح‌طلبان و زنانی دانست که سهم خود را در به پیروزی رسیدن رییس دولت اعتدال تعیین کننده می‌دانند و حال به نظر می‌رسد با پیروزی وی کار آنان با دولت آینده به پایان رسیده است.
رییس جمهور پیش از این، در سال ۹۲ و در روز تحلیف٬ لیست وزیران انتخابی خود را معرفی کرده بود. در همان لیست هم حضور افرادی مانند مصطفی پورمحمدی که وزیر دادگستری معرفی شده از سوی قوه قضاییه بود و یا رحمانی فضلی وزیر کشور که چهره نزدیک به علی لاریجانی ، رییس مجلس بود، چالش برانگیز شده بود. این بار اما این چالش به شکل گسترده‌تری و حتی پیش از معرفی رسمی کابینه٬ رییس دولت اعتدال را به خود می‌خواند.
حال در وضعیتی که حسن روحانی در کمپین‌های انتخاباتی خود وعده جوانگرایی داده بود، به زنان به عنوان نیمی از بدنه اجتماعی رای دهنده خود قول وزارت و معاونت داده بود و همین چند روز پیش از کابینه ۲۴ میلیونی سخن گفته بود، خبرهای منابع غیررسمی از کنار گذاشتن زنان و سهم اندک اصلاح‌طلبان در کابینه پیش رو حکایت دارد و همه اینها شائبهچرخش به راست روحانی را پر‌رنگ‌ می‌کند.

اصلاح‌طلبان: رییس‌جمهور باید به سراغ ما بیاید
زمزمه‌های نارضایتی اصلاح‌طلبان در طی روزهای اخیر با توییت‌های پراکنده و گاه دوپهلو در توییتر آغاز شد و با مصاحبه‌ها و اظهار نظرهای رسمی ادامه یافت. یکی از نشانه‌های ابتدایی و نگران کننده این چرخش روحانی برای اصلاح‌طلبان را شاید بتوان اظهار نظر غیررسمی وی درباره «هماهنگی» و یا به عبارت بهتر کسب تکلیف از آیت الله خامنه ای برای «همه» کابینه دانست، که حتی صدای نماینگان مجلس از جمله مطهری و صادقی را هم درآورد و این کار رییس‌جمهور را مانع اظهار نظر آزادانه نمایندگان دانستند.

پیش از این هم اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور ایران اعلام کرد کرده بود که حسن روحانی در حال «مشورت با ارکان نظام برای تشکیل کابینه دوازدهم است».

این اظهارنظرها حتی منجر به واکنش تند محمدرضا عارف رییس فراکسیون امید مجلس شد که به سکوت و عدم اظهار نظر شهره است. او با تاکید بر اینکه «هیچ شکی نیست که پیروزی روحانی مدیون اصلاح‌طلبان است» گفت: «بعضی‌ها پیروز می‌شوند یادشان می‌رود چه کسانی برایشان زحمت کشیدند و من این گله را دارم.»
در ادامه این موج اعلام نارضایتی از سوی همقطاران روحانی در کارزار انتخابات، رسول منتجب‌نیا، قائم مقام حزب اعتماد ملی هم درباره پیامدهای عدم حضور چهره‌های اصلاح‌طلب در کابینه هشدار داد و گفت: «ما نباید سهم‌خواهی کنیم. در عین حال روحانی موظف است، به اصلاح‌طلبان توجه ویژه داشته باشد. چرا که اگر حمایت اصلاحات نبود، روحانی را خُرد می‌کردند، این اصلاحات بود که او را در سال‌های ۹۲ و ۹۶ رییس‌جمهور کرد. پیش از اینکه ما سهمی بخواهیم، خود رییس‌جمهوری باید به سراغ ما بیاید.»
حسین نورانی نژاد دبیر دفتر سیاسی حزب اتحاد ملت نیز در توییتر خود کابینه ۲۴ میلیونی را به یاد رییس‌جمهور ‌آورد و از وی درباره «نسبت رحمانی فضلی با مواضع رییس‌جمهور در تبلیغات انتخاباتی» ‌پرسید.

خبری از وزیر زن نیست
اما و اگرها بر سر حضور یا عدم حضور وزیر زن در کابینه آینده و همچنین خبرهایی مبنی بر احتمال کنارگذاشتن شهیندخت ملاوردی از دولت هم یکی دیگر از اخبار داغ این روزها بود. در توییتر هشتگ‌هایی با عنوان «وزیر زن» و «با ملاوردی» راه افتاد که در آن کاربران به طرح خواسته‌ها و گله‌های خود از حسن روحانی پرداختند و خواستار تحقق وعده‌هایی شدند که در زمان انتخابات داده شده بود.
طرح این خواسته‎ها از سوی زنان محدود به فضای مجازی نماند و گروهی از فعالان حوزه زنان و سیاسی به پیگیری سیستماتیک خواسته‌های خود پرداختند. فاطمه صادقی، فعال زنان و جامعه شناس در میزگردی با عنوان «زنان و سقف شیشه‌ای» گفت که ساختار قدرت هر روز، در حال بسته شدن است و «ما باید کاری کنیم که دولتمردان به فکر فردای مملکت باشند. داشتن وزیر زن نیازمند ساختاری است که زنان را به رسمیت بشناسد.»
مصطفی تاجزاده نیز در پاسخ به کسانی که عدم حضور زنان را به دلیل اهمیت شایسته‌سالاری و عدم آمادگی زنان برای پست‌های کلیدی عنوان می‌کنند، گفت «ریسک حضور زنان به مراتب کمتر از ریسک حضور روحانیت در قدرت است.» او با طرح این سوال که چرا مطالبات صرفا در حد قوه مجریه مانده است تاکید کرد «اگر خانم رهنورد در حصر نبود، می توانست وزیر موفقی شود».

نمایندگان مجلس و بالاخص کمیسیون زنان و فراکسیون امید نیز از نیروهایی هستند که خواهان حضور زنان در پست‌های وزارت و معاونت در دولت شده‌اند. در همین ارتباط فاطمه سعیدی، عضو هیات رییسه فراکسیون امید روز جمعه ( ۱۳ مرداد) مجلس شورای از ارسال نامه ۱۵۷ نماینده به رییس‌جمهور درباره لزوم معرفی وزیر زن خبر داد و تاکید کرد که این موضوع را به خاتمى و جهانگیرى نیز منتقل کرده است.

این در حالی است که طیبه سیاوشی عضو فراکسیون زنان مجلس تنها از حضور قطعی یک معاون زن در معاونت امور زنان و خانواده خبر داد و گفت «خبری از وزیر زن نیست.»
در کنار همه این موارد آنچه که پیش از این هم رییس جمهور معتدل با سابقه امنیتی ایران را در معرض نقد قرار می‌داد و هنوز هم از ایرادات کابینه وی به حساب می‌آید، امنیتی بودن این ترکیب است.

جوان‌گرایی امنیتی

معرفی احتمالی محمدجواد آذری جهرمی به عنوان وزیر ارتباطات در دولت آینده باز بحث بر سر این ایراد قدیمی را باز کرد. جهرمی که در صورت وزارت احتمالا جوانترین چهره کابینه خواهد شد، پیش از این، در دولت محمود احمدی‌نژاد مسوول بخش شنود وزارت اطلاعات بود و بعدها در دولت حسن روحانی در وزارت ارتباطات به معاونت رسید.

بعد از مطرح شدن نام وی به عنوان وزیر مد نظر حسن روحانی برای وزارت ارتباطات، اطلاعات ویکی‌پدیای جهرمی تغییر کرده و سوابق اطلاعاتی وی از آن حذف شد.
با تمام آنچه گفته شد به نظر می‌رسد که روحانی در وضعیتی در حال کم کردن فاصله خود با جناح راست حاکمیت ایران است که انتظار می‌رفت در این دوره با توجه به ترکیب مجلس دهم وی دست بازتری برای معرفی وزیران معتدل و اصلاح‌طلب داشته باشد و مانند دوره قبل نباید برای تک تک وزیران غیرسفارشی خود بجنگد.

حال اما در شرایط جدید، بهرام پارسایی، سخنگوی فراکسیون امید مجلس می‌گوید که به روحانی برای «کابینه با هر ترکیبی چک سفید امضا» نداده‌اند و این بدان معناست که رییس‌جمهور در صورت تغییر رویه باز هم کار چندان آسانی در پیش نخواهد داشت.