شروع کار شهردار جدید در میانه آتش و بهشت

زیتون-‌سینا پاکزاد: صبح اولین روز کاری محمدعلی نجفی در شهرداری در شرایطی آغاز شد که دود ناشی از آتش‌سوزی انبارهای خیابانِ «فدائیان اسلام» آسمان جنوبِ تهران را فرا گرفته بود.

این دود شاید نمادین‌ترین پیام به شهردار جدید پایتخت بود که چه روزهای دشواری برای به‌سامان آوردن این شهر در پیش خواهد داشت. هر چند تا لحظه تنظیم این گزارش حکم شهرداری نجفی به امضای وزیر کشور نرسیده اما تکاپوی وی برای مدیریت شهرداری آغاز شده است.

خاصه آنکه حضور وی در ساختمان شهرداری پیش از ساعت ۷.۳۰ دقیقه صبح و بازدید از محل آتش‌سوزی خیابان فدائیان اسلام پس از جلسه با مدیران شهرداری به‌نوعی پاسخ به اصولگرایانی بود که وی را دارای توان جسمی لازم برای اداره شهرداری نمی‌دانستند.

در خصوص حکم شهرداری وی نیز محسن هاشمی که ریاست شورا را بر عهده دارد گفته که «اگر حکم شهردار تهران تا فردا [یکشنبه] توسط وزیر کشور امضاء و ابلاغ نشود در جلسه فردا برای شهرداری تهران سرپرست انتخاب خواهد شد.»

سایه تمجید از قالیباف و مدیرانش
روز پنج‌شنبه در حالی که بسیاری از اهالی رسانه از صفحه یک متفاوت روزنامه همشهری و انتشار تصاویر چهره‌هایی همچون سیدحسن خمینی و اعضای شورای شهر پنجم که سال‌ها جایی در این روزنامه نداشتند ذوق‌زده بودند، نمی‌دانستند برای عصر جمعه برنامه تقدیری از محمدباقر قالیباف در تالار ایوان شمس تدارک دیده شده است. مراسمی که اتفاقا شماری از همین چهره‌ها از جمله سیدحسن خمینی نیز حضور داشتند.

این مراسم و حضور افرادی همچون سیدمحمود دعایی، مدیرمسوول روزنامه اطلاعات و تمجید علی مطهری از قالیباف تا جایی که اشاره کرد وی را برای وزارت به دولت پیشنهاد داده٬ انتقاد کاربران شبکه‌های اجتماعی را برانگیخت.

آنان معتقد بودند که اکنون فصل پاسخگویی قالیباف در خصوص مسائل و شبهات مالی و مدیریتی سال‌های طولانی شهرداری‌اش است نه تقدیر آن‌هم با حضور چهره‌هایی همچون سیدحسن خمینی. با این وجود شاید این آخرین دلخوری هواداران نیروهای میانه‌رو نباشد٬ چرا که به‌نظر می‌رسد با توجه به ساختار شهرداری تهران اعمال تغییرات مدیریتی به نحوی که رضایت قابل توجهی در میان رای‌دهندگان به حسن روحانی و لیست امید در شورای شهر ایجاد کند کار بسیار سختی خواهد بود.

به‌ویژه آنکه بر اساس شنیده‌ها محسن هاشمی‌، رییس شورا با کمترین تغییرات در شهرداری موافق است و نجفی نیز با اعلام این موضع که «نیامدیم که شهرداری را به هم بریزیم»، نشان داد فعلا بنا بر ایجاد آرامش میان مدیران شهرداری دارد و تغییرات گسترده به‌شکلی که نمای مدیریتی شهرداری را دارای تحول جدی و آشکار کند در زمان کوتاه بعید خواهد بود.

در این شرایط می‌توان پیش‌بینی کرد همچنان بسیاری از مناصب مرتبط با شهرداری تهران و شورای شهر٬در اختیار مدیران به‌جا مانده از شهرداری قالیباف باقی خواهد ماند.

شهرداری برای اداره شهر یا ریاست‌جمهوری؟
در این بین، محمدعلی نجفی که می‌دانست پس از دورخیز محمود احمدی‌نژاد از شهرداری تهران به ساختمان ریاست‌جمهوری و تلاش‌های چندباره قالیباف به‌منظور تکرار مسیر احمدی‌نژاد در رسیدن به پاستور٬ افکار عمومی نسبت به سیاست‌زده شدن شهرداری و بروز چنین انگیزه‌هایی در شهردار حساس هستند از همان ابتدا سعی کرد در این موضوع از خود شائبه‌زدایی کند.

او در زمانی که برنامه خود برای شهرداری را به شورای شهر عرضه داشت، تاکید کرد: «از شهرداری به فکر رفتن به دولت نیستم و این چهار سال خدمت پایان دوره مدیریتی من خواهد بود.» نجفی در برنامه‌اش از لزوم ساخت «شهری انسان‌محور و پرنشاط» گفت و از تعاملی که با دولت و شخص رییس‌جمهور دارد.

از لزوم مبارزه با فساد مالی در شهرداری و لزوم مناسب سازی شهر برای معلولان، از به‌کارگیری زنان در پست های مدیریت شهری تا لزوم حفظ منابع طبیعی و محیط زیست.
گذشته از این٬ نخستین ثمره انتخاب نجفی به‌عنوان شهردار را می‌توان حل مشکل ناهماهنگی و رقابت دولت‌ها و شهرداری‌ها در سالیان گذشته دانست.

این موضوع بیش از هر زمان از دوره‌ای که احمدی‌نژاد به شهرداری راه پیدا کرد برجسته شد و تا به امروز ادامه داشته است. به‌رغم‌ این کدورت چندین ساله اما با حضور نجفی که پیش از این در شمار مشاوران ارشد حسن روحانی بوده٬ به‌نظر می‌رسد مشکل هماهنگی میان دولت و شهرداری به میزان قابل توجهی مرتفع شود.

درهم تنیدگی مشکلات شهر پس از مدیریت قالیبافد
در عین حال، واقعیت این است که آثار عملکرد شهرداری کلان‌شهری چون تهران در زندگی شهروندان اگر بیشتر از نتایج عملکرد دولت نباشد کمتر نیست. چه بسا نتیجه عملکرد و تصمیمات شهرداری‌ها انعکاس مستقیم و سریع‌تری در زندگی روزمره مردم دارد.

همانطور که پربسامدترین اتفافات روزمره افتادن خودروی شهروندان در چاله‌ها و دست‌انداز خیابان‌ها و گیر افتادن در ترافیک‌های طولانی است. طرفه آنکه این موضوعات در رونما و ظاهر بیشتر خود را نشان می‌دهد و مشکلاتی در زیرپوست شهر در جریان است که شاید بیش از اینها شهروندان را آزار می‌دهد.

آنچنان که گزارش‌های سالانه مقامات قضائی و مسوولان دیوان عدالت اداری نشان می‌دهد٬ نام شهرداری همواره در کنار ارگان‌هایی که با بیشترین شکایات مردم روبروست، قرارد دارد. از عوارض شهرداری و جواز ساخت و ساز گرفته تا تسویه با شهرداری هنگام تعیین تکلیف وراث از سهم‌الارث٬ بیانگر میزان ارتباط مسائل روزمره مردم با شهرداری است.
شهردار جدید تهران در این زمینه در اظهارنظر روز شنبه‌اش گفته است: «تعیین اولویت کار مشکلی است؛ چرا که همه مسائل با یکدیگر مرتبط هستند. برای مثال بحث آلودگی هوا با موضوعاتی همچون حمل و نقل و ترافیک در ارتباط هستند و مجموعه اولویت‌ها در نظر گرفته شده است، اما باید اولویت ها و فوریت‌ها از یکدیگر تفکیک شوند، لذا لیستی از اولویت ها و فوریت‌ها تهیه شده است که در خصوص آنها پیگیری و تصمیم‌گیری خواهد شد.»

وی در حاشیه بازدیدش از محل حادثه آتش‌سوزی فدائیان اسلام نیز تاکید کرده است: «متأسفانه به تهران از نظر ایمنی اشکالات زیادی وارد است. بر همین اساس طرح جامعی برای ایمنی شهر تهران در دست تدوین است که اقدامات مقدماتی آن انجام شده اما در مرحله عملیاتی شدن با مشکلاتی مواجه است.» نجفی همچنین وعده داد که سهم آتش‌نشانی‌ها در پروژه‌های بعدی شهرداری تهران افزایش پیدا خواهد کرد.
بی‌شک مسائل و مشکلاتی که تهرانی‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند به‌قدری زیاد است که کسی از شهردار جدید انتظار ندارد آنها را ظرف مدت کوتاهی حل کند اما شاید بتوان برای این روزها یک نسخه کلی برای مدیرانی پیچید که در نتیجه رای مردم در انتخابات ۲۹ اردیبهشت ماه به مسند می‌رسند.